«حوض روغن» با نام اصلی «ماده و فكر»، همسن موزه هنرهای معاصر تهران است؛ اثری 44 ساله كه در پرفورمنسی عجیب، هویت و حرمت آن مورد خدشه قرار گرفت.
موزه با آثار آوانگارد و نوگرایی از هنرمندان معاصر جهان تشكیل شده بود و در وسط آن، اثر چیدمان «حوض روغن» با نام اصلی «ماده و فكر» خودنمایی می‌كند.
این حوض بزرگ و كم عمق مربع‌شكل پر شده با روغن سوخته سیاه‌رنگ، ایده هنرمند ژاپنی «نوریوكی هاراگوچی» بود. او نخستین نمونه این اثر را 6 سال قبل در كشورش خلق كرد، سپس نمونه دیگری را در آلمان ارائه كرد. یك نسخه بزرگتر به سفارش فرح پهلوی درسال 56 در موزه هنرهای معاصر تهران نصب شد.
شاه با دیدن سطح صاف و براق آینه‌شكل حوض روغن، به‌سان كودكی كنجكاو، برای لمس آن دست دراز كرد و انگشتانش تا مچ دست سیاه شدند. عكاسان این صحنه را ثبت كردند اما این اتفاق مورد پسند اطرافیان شاهنشاه نبود، بنابراین نگاتیوها ضبط شد و هیچ تصویری از آن به بیرون درز نكرد.
حالا با گذشت بیش از 44 سال از آن روز، یك بار دیگر حس كنجكاوی كودكانه موجب ثبت حركتی مضحك شده است و ای كاش این بار هم دوربینی نبود تا این فضاحت را ثبت و ضبط كند، اما افسوس كه موزه هنرهای معاصر تهران به مدیریت احسان آقایی، نه تنها این تجاوز به حریم «حوض روغن» را بد نمی‌داند كه خودش مقدمات انجام آن را فراهم آورده؛ هر چند كه پس از اعتراض‌های بسیار در فضای مجازی، با انتشار متنی عذرخواهی كرده است.
این پرفورمنس كه «پرنده ماهی» نام دارد، بندبازی بر فراز حوض روغن است و طی آن، یكی از پرفورمرها با بدنی نیمه‌عریان خودش را داخل حوض می‌زند و مقادیری روغن از آن به بیرون می‌ریزد.
موزه هنرهای معاصر تهران در حالی مدعی شده كه در طرح ارائه شده از سوی گروه تئاتری «بدن دیوانه» به سرپرستی یاسر خاسب، قرار بر برخورد با حوض روغن نبوده است كه بدن نیمه‌عریان پرفورمر و نام پرفورمنس (پرنده ماهی) خط بطلانی بر این ادعاست. ضمن اینكه بدون برخورد با حوض روغن، پرفورمنس مذكور اصلاً چه معنایی دارد؟!
حتی به فرض صحت گفتار موزه، كم‌كاری موزه بوده است كه گروه هنری را توجیه نكرده، تا جایی كه سرپرست آن درباره اثر هنری «حوض روغن» با چنین شهرت و جایگاهی نوشته است: حوضچه متروك نفت خام!
متأسفانه در این رویداد تلخ، موزه هنرهای معاصر كه بیش از 2 سال درگیر بازسازی بوده است، هم جایگاه هنری‌اش را مخدوش كرد، هم اخلاق را باخت. «موزه» مكانی است كه بانی حفظ آثار هنری است اما خودش بانی آسیب‌زدن به یك اثر هنری شده است.
پرفورمنس «پرنده ماهی» مقدمه‌ای بر گشایش نمایشگاه «پنچ گنج» با موضوع حكیم نظامی بود. آقایی، مدیر موزه و نمایشگاه‌گردان «پنج گنج» درباره شكل‌گیری این نمایشگاه گفته است: در این نمایشگاه ما خوانشی از هنر مدرن و معاصر ایران به روایت اشعار حكیم نظامی داریم و در آن سعی كردیم با توجه به اشعار نظامی خوانشی به آثار موزه بدهیم.
پرفورمنس «پرنده ماهی» مقدمه‌ای بر گشایش نمایشگاه «پنچ گنج» با موضوع حكیم نظامی بود. آقایی، مدیر موزه و نمایشگاه‌گردان «پنج گنج» درباره شكل‌گیری این نمایشگاه گفت: در این نمایشگاه ما خوانشی از هنر مدرن و معاصر ایران به روایت اشعار حكیم نظامی داریم و در آن سعی كردیم با توجه به اشعار نظامی خوانشی به آثار موزه بدهیم.
انتهای پیام/
