تحقیقات نشان داده كه یادگیری زبان دوم در سنین پایین فواید زیادی برای كودكان دارد.
تا دهه 1990، بسیاری از والدین آمریكایی به دلیل ترس از سردرگمی كودكان، از آموزش زبان دوم خودداری می‌كردند. درواقع تا سال 1999، محققان مقالاتی منتشر كرده بودند كه ادعا می‌كردند آموزش زبان دوم به كودك قبل از تسلط بر زبان اول می‌تواند منجر به نیمه زبانی مضاعف شود؛ یعنی كودك در هیچ‌یك از دو زبان مهارت كامل پیدا نخواهد كرد. افرادی كه این مكتب فكری را برای یادگیری زبان دوم دنبال می‌كنند، معتقدند كه كودكان تا سن تقریباً 11 تا 13 سالگی نباید در معرض زبان دوم قرار گیرند.
اما تحقیقات به روز شده نشان می‌دهند كه این ترس بی‌اساس است و برخی شواهد نشان می‌دهند كه اگر بعد از 10 سالگی شروع به یادگیری زبان دوم كنیم، ممكن است هرگز نتوانیم كاملاً دوزبانه شویم. همه این‌ها به این معناست كه كودكان می‌توانند هم‌زمان دو زبان را یاد بگیرند و یادگیری زبان دوم در سنین پایین مزایای زیادی دارد.
مزایای یادگیری زبان دوم برای كودكان
اگر به فكر آموزش زبان دوم به كودكتان هستید، فكر كردن به فوایدی كه كسب این مهارت ممكن است برای فرزندتان در آینده به همراه داشته باشد، می‌تواند مفید باشد:
كودكانی كه قبل از پنج‌سالگی زبان دیگری را یاد می‌گیرند از همان قسمت مغز برای یادگیری زبان دوم استفاده می‌كنند كه برای یادگیری زبان مادری خود استفاده می‌كنند. تحقیقات نشان می‌دهد كه یادگیری زبان دوم علاوه بر بهبود حافظه، تمركز و توانایی انجام چند كار، مهارت‌های حل مسئله، تفكر انتقادی و گوش دادن را افزایش می‌دهد. كودكان مسلط به زبان‌های دیگر نیز نشانه‌هایی از افزایش خلاقیت و انعطاف‌پذیری ذهنی را نشان می‌دهند. مزایای شناختی یادگیری زبان، تأثیر مستقیمی بر پیشرفت تحصیلی كودك دارد. در مقایسه با كودكان بدون زبان اضافی، كودكان دوزبانه مهارت‌های خواندن، نوشتن و ریاضی را بهبود بخشیده‌اند و معمولاً در آزمون‌های استاندارد نمره بالاتری كسب می‌كنند؛ بنابراین برخلاف تصور رایج، كودكان خردسال با یادگیری چند زبان به‌طور هم‌زمان نه‌تن‌ها گیج نمی‌شوند بلكه به دست آوردن زبان دوم در اوایل زندگی، مغز را برای یادگیری چندین زبان دیگر آماده می‌كند و دنیایی از فرصت‌ها را برای آینده باز می‌كند.
50درصد یادگیری در 4 سالگی شكل می‌گیرد
همه محققان موافق‌اند كه هر چه كودك زودتر شروع به یادگیری زبان دوم كند، بهتر است. برخی از محققان می‌گویند كه مهارت‌های كسب زبان دوم در سن 6 یا 7 سالگی یا قبل از آن به اوج خود می‌رسد. برخی دیگر ادعا می‌كنند كه این پنجره تا بلوغ ادامه می‌یابد، اما همه آن‌ها موافق‌اند كه یادگیری‌زبان جدید برای كودك بعد از بلوغ بسیار دشوارتر است؛ این امر به دلیل تغییرات رشدی در مغز نوزادان و كودكان هنگام فراگیری زبان رخ می‌دهد.
مطالعات دانشگاه هاروارد تأیید می‌كند كه اگر كودكان زبان دوم را در سنین پایین‌تر یاد بگیرند خلاقیت، مهارت‌های تفكر انتقادی و انعطاف‌پذیری ذهن به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. اعتقاد بر این است كه سال‌های پیش‌دبستانی به‌ویژه سه سال اول زندگی، دوره حیاتی در زندگی كودك است. این‌زمانی است كه پایه‌های نگرش، تفكر و یادگیری گذاشته می‌شود.
تحقیقات نشان داده است كه 50 درصد از توانایی ما برای یادگیری در سن 4 سالگی و 30 درصد دیگر در سن 8 سالگی توسعه می‌یابد. به همین دلیل است كه سن 4 سال بهترین زمان برای تشویق كودك به یادگیری زبان دوم است. بااین‌حال، این بدان معنا نیست كه 80 درصد از دانش و یادگیری فرد قبل از 8 سالگی شكل می‌گیرد بلكه به این معناست كه كودكان مسیر‌های اصلی یادگیری خود را چند سال اول زندگی خود توسعه می‌دهند.
تسلط به زبان مادری شرط یادگیری زبان دوم است
كودكانی كه هنوز تسلط كامل به زبان مادری ندارند، برخی حروف را به‌جای هم استفاده می‌كنند، حرف خاصی را نمی‌توانند تلفظ كنند و برخی كلمات را جابه‌جا ادا می‌كنند، برای آموزش زبان دوم آماده نیستند و در چنین شرایطی والدین نباید كودك را مجبور به یادگیری زبان دوم كنند، زیرا در این صورت علاوه بر آنكه آموزش زبان اول با تأخیر همراه می‌شود، آموزش زبان دوم نیز طولانی و بی‌نتیجه خواهد شد. همچنین در كودكانی كه زبان مادری غالب نشده و آموزش زبان دوم و سوم زودهنگام شروع‌شده است، اختلال یادگیری بیشتر دیده می‌شود. درواقع، زبان مادری یك توانایی برای یادگیری زبان دوم فراهم می‌كند؛ بنابراین كودكی كه در زبان مادری مشكل داشته باشد، نمی‌تواند در یادگیری زبان دوم موفق عمل كند.
چند نكته مهم برای آموزش زبان دوم به كودكان
برای تشویق كودكان به یادگیری زبان دوم مهم‌ترین چیزی كه والدین باید به آن توجه داشته باشند این است كه زبان دوم را برای كودك سرگرم‌كننده كنند. فراگیری زبان دوم نباید به كلاس درس محدود شود بلكه والدین باید یادگیری زبان را با فعالیت‌های مبتنی بر بازی برای كودكان آسان و لذت‌بخش كنند. برای آموزش موفقیت‌آمیز و مؤثر زبان دوم به كودك لازم است به نكات زیر توجه كنید:
اجازه دهید یادگیری به‌طور طبیعی اتفاق بیفتد
از تحت‌فشار گذاشتن كودكتان برای مطالعه، تمرین یا یادگیری كلمات جدید خودداری كنید. در عوض، سعی كنید فعالیت‌های ساده زبان دوم را برای كودكان پیش‌دبستانی در برنامه روزانه خود بگنجانید. سعی كنید آهنگ بخوانید یا قافیه‌های مهدكودك را به زبان دیگری بخوانید، برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌های دوزبانه را با هم تماشا كنید و بازی‌های رومیزی دوزبانه انجام دهید.
فرزندتان را تشویق كنید كه معلم شود
یكی از بهترین راه‌ها برای اینكه كودك بتواند چیزی را یاد بگیرد، كمك به آموزش دیگران است. از كودكتان بخواهید مانند یك معلم از آموخته‌هایش به شما آموزش دهد. این روش علاوه بر اینكه تمرینی برای كودك است، منجر به بالا رفتن اعتمادبه‌نفس او نیز می‌شود.
با جملات مثبت كودكتان را تشویق كنید
هنگامی‌كه فرزندتان تلاش می‌كند تا زبان دوم را یاد بگیرد، با استفاده از جملات مثبت مانند: «وای! چقدر خوب به درس دقت كردی تا تونستی یادبگیری» یا «آفرین، چقدر خوب كلمات را یاد گرفتی» او را تشویق كنید.
باهم كتاب بخوانید
كتاب‌های دوزبانه می‌توانند دایره واژگان كودك شما را گسترش دهند و به او كمك كنند تا آگاهی و درك فرهنگ‌های مختلف را افزایش دهند.
فیلم و كارتون تماشا كنید
یكی دیگر از روش‌های یادگیری مفید، تماشای فیلم‌ها با زبان اصلی است. این روش یادگیری به بهبود ساختار تلفظ و جملات كودك شما كمك می‌كند.
