نشان «خورشید» كمیسیون ملی یونسكو به همراه نشان ایكوم به عبدالمجید ارفعی، متخصص زبان‌های باستانی و خط میخی عیلامی اهدا شد.
به گزارش رادیو پیام از ایسنا، در پنجمین مراسم «تماشای خورشید»؛ بزرگداشت عبدالمجید ارفعی ـ پژوهشگر و متخصص زبان‌های باستانی و مترجم خط میخی عیلامی ـ كه به همت كمیسیون ملی یونسكو ایران و با مشاركت موزه ملی ایران و ایكوم (كمیته ملی موزه‌ها در ایران) برگزار شد، حجت‌الله ایوبی ـ دبیركل كمیسیون ملی یونسكو در ایران ـ، جبرئیل نوكنده ـ رییس موزه ملی ایران ـ، جلال‌الدین كزازی ـ شاهنامه‌پژوه ـ، علی بلوكباشی ـ پژوهشگر و مردم‌شناس ـ، یوسف ثبوتی ـ فیزیكدان و اخترشناس ـ، یونس شكرخواه ـ استاد ارتباطات و روزنامه‌نگار ـ، علی‌اصغر كیهانی ـ مدیر توسعه كسب‌وكار یونسكو ـ، ژاله آموزگار ـ اسطوره‌شناس و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی ـ، حجت‌السلام والمسلمین محمود دعایی ـ مدیرمسئول روزنامه اطلاعات ـ و احمد محیط‌طباطبایی ـ رییس ایكوم ایران (كمیته ملی موزه‌ها) ـ حضور داشتند.
آغاز این مراسم با تسلیت برای حادثه «متروپل» آبادان، با یك دقیقه سكوت همراه بود. سپس حاضران به احترام عبدالمجید ارفعی ایستادند و این چهره فرهنگی را تشویق كردند.
تا سال‌ها كسی اهمیت تخصص عبدالمجید ارفعی را درك نمی‌كرد
جبرئیل نوكنده ـ رییس موزه ملی ایران ـ كه باستان‌شناس هم هست، گفت: در موزه ملی گردهم آمدیم تا بر مقام شامخ دكتر ارفعی ادای احترام كنیم و به رسم مهر وادب بر ایشان تعظیم می‌كنم. سخن گفتن از آقای ارفعی به دلیل عمری ممارست در حوزه تخصصی ایشان كار سختی است. ایشان الفبای ایران باستان را می‌خواند و پرده از اسراری برمی‌دارد كه برای همه ما مهم است.
او ادامه داد: ارفعی از نخستین پژوهشگران در حوزه تاریخ باستان است كه من به دلیل گرایش پیش از تاریخ، شانس بودن در محضرشان را به ویژه در دوران دانشجویی نداشتم. متاسفانه تا سال‌ها درك و دریافتی درباره اهمیت تخصص ایشان وجود نداشت، اما این چهره پرتلاش فرهیخته با همه این كج‌فهمی‌ها در هر فرصتی از كوشش دست نكشید.
نوكنده گفت: او در سامان‌دهی كتیبه‌های موزه ملی ایران نقش بسزایی داشته و بیش از پنج‌هزار اثر را به سامان رسانده است.
رییس موزه ملی ایران با اشاره به همكاری عبدالمجید ارفعی در خوانش الواح گلی تخت جمشید در مؤسسه باستان‌شناسی شیكاگو، اظهار كرد: تا كنون به همت آقای ارفعی 2 هزار و 26 قلم از این گل‌نوشته‌ها به ایران بازگشته است.
نوكنده بیان كرد: دكتر ارفعی دانش، فروتنی و عشق به این كار را برای همه ما به ودیعه گذاشته‌اند. قطع به یقین نام ایشان آذین‌بخش تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین است.
«ذوالقرنین» را عبدالمجید ارفعی رمزگشایی كرد
حجت‌الله ایوبی ـ دبیركل كمیسیون ملی یونسكو در ایران ـ نیز گفت: روزگار ما دشوار است، جدای از مسائل مختلف، گرد و غبار و آلودگی هوا، این فضا را ناامیدكننده‌تر كرده است، اما اتفاقاً چنین روزگاری وقت گفتن از نام عزیزانی چون آقای ارفعی است تا به واسطه شناخت مفاخرمان، آسمان هم به ما مِهر كند و به جای غبار باران رحمت بر ما ببارد.
او در ادامه بیان كرد: ما در برگزاری پنجمین آئین از «تماشای خورشید» در مقام نكوداشت نیستیم. ما همه را به تماشای این خورشیدها فرامی‌خوانیم.
ایوبی سپس خطاب به ارفعی گفت: ما بخشی از تاریخ پرافتخار این روزگار را مدیون شما هستیم. شما سخن‌های نغزی در گفت‌وگو با میخ‌های سخنگو را برای ما روایت كردید. یكی از سخن‌های نغز كه شما روایت كردید، آئین فتح و پیروزی كوروش بزرگ است. جهان امروز نیازمند است كه از كوروش این اخلاق فتح و پیروزی را یاد بگیرد.
دبیركل كمیسیون ملی یونسكو با اشاره به فتح مكه توسط پیامبر اسلام (ص) نیز بیان كرد: حضرت محمد (ص) در روز فتح مكه فرمودند «امروز روز رحمت و بخشش است.» مردم ایران به همین دلیل اسلام را خوب پذیرفتند. ایرانی‌ها موحد بودند و با این اندیشه‌ها آشنا بودند.
او همچنین گفت: شما (ارفعی) «ذوالقرنین» را برای ما رمزگشایی كردید و ما فهم این هویت را مرهون تلاش شما هستیم. ما امروز به ایرانی بودنمان بیش از همیشه افتخار می‌كنیم.
در این مراسم، كلیپی به نام «فرزند ایران» درباره زندگی این فرهیخته حوزه تاریخ باستان پخش شد كه افرادی چون ژاله آموزگار، سیدمحمد بهشتی و سیداحمد محیط طباطبایی درباره جایگاه عبدالمجید ارفعی سخن گفتند.
كزازی درباره ارفعی چه گفت
میرجلال‌الدین كزازی، استاد دانشگاه و شاهنامه‌پژوه نیز بیان كرد: ما گردهم آمدیم تا یكی از فرزندان برومند این سرزمین را گرامی بداریم. مردی كه مرد باستان است. داستان باستان را برای ما بازمی‌گوید. دكتر ارفعی گنج است؛ گنجی گرانمایه و كم‌مانند و نازش‌خیز.
او ادامه داد: من مرد چاپلوسی نیستم. هرگز سخنی بر زبان من به پاس خوشایند دیگری نرفته است. می‌خواهم برای شما روشن بدارم كه چرا این مرد مِهین گنج است.
این استاد زبان و ادبیات‌فارسی اضافه كرد: پاره‌ای از زبان‌ها خاموش و مرده هستند. این زبان‌ها خاموشند؛ زیرا در روزگار ما كسی آن‌ها را به كار نمی‌گیرد و گوینده‌ای ندارند.
كزازی گفت: اما در دیدی دیگر این زبان‌های خاموش می‌توانند زنده‌ترین و تپنده‌ترین زبان‌ها باشند. حتی زندگی و تپندگی‌شان بیش از زبان‌های زنده است. این زبان‌ها شالوده زنده زبان‌ها را می‌ریزند. اگر ما زبان شكرین پارسی را گرامی می‌داریم و ارج می‌نهیم، آن زبان‌های خاموش را ارج نهاده‌ایم. زبان‌های كهن به نیاكان می‌مانند، زبان پارسی به نواده. هر نواده بهره‌هایی از نیاكان خود دارد.
او همچنین بیان كرد: كسی كه در باستان ایران می‌پژوهد، پژوهشگر راستین اكنون و آینده ایران است. زبان پارسی پیوندهای تنگ و ناگزیر با زبان‌های باستانی ایران دارد. دریغ بزرگی است كه ما در این سالیان به این زبان‌ها بسیار كم می‌پردازیم و آماج بی‌مهری ما شده‌اند.
كزازی در فرصت سخنرانی‌اش، به مرگ برادرش میركمال‌الدین كزازی كه یكی از پژوهشگران در حوزه زبان‌های تاریخی بود نیز اشاره كرد.
ارفعی با خوانش كتیبه‌های تخت جمشید اوضاع مالی هخامنشیان را روشن كرد
علی بلوكباشی، پژوهشگر و انسان‌شناس هم در ادامه گفت: من از انسانی صحبت می‌كنم كه همه عمر در اندیشه شناساندن هویت دیروز سرزمین ایران بود تا به امروز ما هویت ببخشد.
او ادامه داد: من در نیمه نخست دهه 40 در دانشكده ادبیات دانشگاه تهران با دكتر ارفعی آشنا شدم. در آن زمان آشنایی ما با درود و بدرود آهنگین كلام ایشان همراه بود كه هنوز گوش مرا نوازش می‌دهد.
این انسان‌شناس با اشاره به زادگاه ارفعی در لارستان فارس به داستان كرامات یكی از علمای این شهر اشاره كرد و گفت: امروز علامه دیگری از آن سرزمین در این روزگار برخاسته كه كرامتی دیداری و ملموس دارد. كرامت ایشان تاباندن نور بر بخش تاریكی از تاریخ باستان ایران است.
بلوكباشی همچنین بیان كرد: دكتر ارفعی گامی بزرگ برای آشنایی با تاریخ فرهنگ و تمدن ایران در سپیده‌دم تاریخ تمدن بشری پدید آورد. ایشان عرصه آگاهی‌های ما را گسترش داد و ما را با فرهنگ پیشینیانمان آشنا كرد.
او افزود: او با خوانش گل‌نوشته‌های تخت‌جمشید اوضاع مالی و اداری دوره هخامنشیان را كاملاً روشن كرده است. از این رو بزرگترین خدمتی كه دكتر ارفعی به ما كرد دریچه‌ای از اوضاع اقتصادی و سازمان كار در دوره هخامنشی را برای ما روشن كرده است.
یوسف ثبوتی، فیزیكدان و اخترشناس هم از چگونگی آشنایی‌اش با ارفعی گفت و ادامه داد: من در طول زندگی یكی از علاقه‌مندان به این الواح گلی بودم و گاهی آن‌ها را مطالعه می‌كنم، اما فقط به عنوان یك دانش‌آموز مبتدی این كار را می‌كنم. می‌دانم كه كار و خدمت بسیار بزرگی به این سرزمین كردید و همین امر كافی است برای ارج نهادنِ این انسان بزرگ.
می‌گویند دكتر ارفعی كار بزرگی كرده است، اما هیچ‌كس به وضوح نمی‌داند او چه كار كرده
همچنین ژاله آموزگار، اسطوره‌شناس در سخنانی گفت: تقریباً من و دكتر ارفعی هم‌نسل هستیم. من به نسل خودمان می‌نازم. همه ما اینجا درس خواندیم، به خارج از ایران رفتیم و باز خوب درس خواندیم، اما همه به ایران برگشتیم و هر كسی در رشته خودش سعی كرد ایران را بسازد. این نهایت خوش‌بختی من و هم‌نسلان من است.
او افزود: آقای ارفعی خیلی بیشتر از ما مشكلات را تحمل كرد. می‌گویند دكتر ارفعی كار بزرگی كرده است، اما هیچ‌كس به وضوح نمی‌داند كه او چه كار كرده است؛ چرا كه كمتر كسی برای خوانش متن او وقت می‌گذارد.
این اسطوره‌شناس بیان كرد: دكتر ارفعی بسیار زحمت كشیده تا دیگران كار او را مطالعه كنند. اگر آمار بگیریم كه چه كسانی كتاب دكتر ارفعی را خوانده‌اند تعداد این افراد زیاد نیست.
آموزگار گفت: دكتر ارفعی با كارش به ما می‌گوید كه كوروش چه كرده است. او از سازندگی حرف می‌زد. كار دكتر ارفعی را بخوانید، چون دیگر دشمن كوروش نمی‌شوید، بلكه به گذشته ایران می‌بالید.
او ادامه داد: نكته دیگر درباره دكتر ارفعی آن است كه هرگز آنچه را داشته دریغ نكرده است. او شاگرد پرورش داده و این مهم است. استادان ما دیگر جانشین ندارند و دكتر ارفعی یكی از محاسنش شاگردپروری است.
من گِرهی از نقش قالی ایران‌زمینم
سپس «نشان خورشید» و «نشان ایكوم» به عبدالمجید ارفعی اهدا شد. عبدالمجید ارفعی پس از دریافت این نشان‌ها گفت: امروز نه بزرگداشت من، بلكه بزرگداشت استادانی است كه به من آموختند تا امروز من اینجا باشم؛ دكتر پرویز ناتل خانلری كه مرا به این كار تشویق كرد، از دكتر حسن علوی كه اگر چشمان من را عمل نمی‌كرد من به دبیرستان هم نمی‌رسیدم. از دكتر فرزانگان، دكتر صف‌آرا كه زندگی را با ابتلای سخت به كرونا، به من بازگرداندند. من گِره‌ای از نقش قالی فرهنگ ایران‌زمین هستم و این نقش قالی است كه زیبا است.
در ادامه از سوی اهالی روستای عِوض هدیه‌ای به عبدالمجید ارفعی اهدا شد. بازرگان، یكی از اهالی این روستا گفت: ما افتخار داشتیم كه موزه مردم‌شناسی شهرمان به دست ایشان افتتاح شد و شهر ما به وجود چنین نازنینی افتخار می‌كند.
