علی اكبر صالحی از فراهم شدن مقدمات پذیرش جمهوری اسلامی ایران به عنوان سی و ششمین عضو پروژه بین‌المللی گداخت هسته‌ای "ایتر" خبر داد.
معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما اعضای این پروژه را شامل 27 كشور عضو اتحادیه اروپا، امریكا، روسیه، چین، هند، كره جنوبی و ژاپن برشمرد و گفت: در سفر اخیرم به فرانسه مقدمات لازم برای پیوستن كشورمان به این پروژه ایجاد شد.
وی با تبیین مزایای گداخت هسته‌ای و نیازمندی‌های جامعه بشری به آن افزود: نخستین آزمایش پس از اجرای این پروژه كه در فرانسه در حال اجراست قرار بود تا سال 2020 انجام شود اما به علت برخی تاخیرها اجرای آن پنج سال به تعویق افتاد و قرار است در آن حدود 500 مگاوات انرژی از طریق گداخت هسته ای یا همجوشی تولید شود.
صالحی با اشاره به خوداتكایی و خودباوری نسل جوان كشورمان در فعالیت های هسته‌ای گفت: این پروژه از 30 تا 40 سال آینده به مرحله تجاری‌سازی می رسد و ما باید از فرصت كنونی برای عضویت در این پروژه استفاده كنیم تا برای 30 سال آینده آمادگی ایجاد نیروگاه های گداخت هسته‌ای در كشورمان به وجود آید تا در این زمینه به دیگران وابسته نباشیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به سفر اخیر خود به فرانسه برای دیدن روند پیشرفت پروژه ایتر افزود: طبق پیوست 3 برجام 1+5 متعهد شده‌اند كه به كشورمان در فناوری های پیشرفته كمك كنند.
وی جمهوری اسلامی ایران را یگانه كشور در منطقه غرب آسیا دانست كه به عضویت این پروژه پذیرفته می شود و طرف مقابل با توجه به شناخت خوبی كه از متخصصان باكفایت ما دارد از عضویت ما استقبال می كند.
صالحی همچنین از توافق جمهوری اسلامی ایران و فرانسه برای همكاری مجزا در زمینه گداخت هسته‌ای خبر داد و افزود: از چند روز پیش 6 نفر ازكارشناسان گداخت هسته ای از فرانسه به كشورمان آمده‌اند كه در سازمان انرژی اتمی در حال تبادل نظر، بررسی امكانات و ارائه مشورت هستند تا با استفاده از تجهیزات و ارتقای آمادگی متخصصانمان بتوانیم به عرصه گداخت وارد شویم.
وی گداخت هسته ای را محوری ترین پروژه سازمان انرژی اتمی به موازات دانش هسته ای دانست و ابراز امیدواری كرد با حمایت دولت از این پروژه شاهد پیشرفت های خوب در این عرصه در سال های آینده باشیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: موانع پذیرش عضویت ما در ایتر رفع شده است، تقاضایمان را ارائه كرده ایم كه در هیئت مدیره این پروژه مطرح می شود و زمانی كه اعضا به اتفاق آراء موافقت كنند رسما به عنوان عضو جدید پذیرفته خواهیم شد.
صالحی همچنین درباره هشدارهای اخیرش درخصوص شكل گیری توطئه علیه كشورمان در موضوع برجام و اظهارات سخنگوی دولت در این باره افزود: با توجه به موضع‌گیری های نابجا و متناقض روزهای اخیر برخی مسئولان اروپایی، اعضای كنگره امریكا و مقامات سازمان ملل علیه كشورمان، این موضوع به یقین در شورای عالی امنیت ملی بررسی می شود.
* گام‌های نهایی برای عرضه 40 تن آب سنگین به روسیه
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: گام‌های نهایی برای فروش 40 تن آب سنگین تولیدی كشورمان به روسیه برداشته شد و به‌زودی قرارداد آن امضا می‌شود.
صالحی افزود: آقای كمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی تاكنون چند بار درخصوص عرضه این میزان آب سنگین با همتایانش، در مسكو یا تهران مذاكره كرده است و انتظار می رود به زودی بتوانیم قراردادش را نهایی كنیم.
وی گفت: هنوز موضوعاتی مانند قیمت و اینكه مابازای آن پول بگیریم یا كالای دیگر وجود دارد كه باید رفع ابهام شود اما بخش قابل توجهی از مذاكرات در این باره انجام شده است و هنوز به جمع بندی واحد و نهایی نرسیده ایم .
صالحی افزود: برای جمع بندی نهایی در این خصوص یا آقای كمالوندی به زودی به مسكو سفر و با همتای روسش مذاكره می كند و یا روس ها به تهران می آیند و موضوع پیگیری می شود.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: شركت های بزرگ اروپایی نیز متقاضی خرید آب سنگین از كشورمان هستند اما آنان برای مصارف غیرنیروگاهی و صنعتی به آب سنگین ما نیاز دارند و تاكنون برای عرضه محموله ای 10 تا 15 تنی به یك كشور و 10 تا 15 تنی به كشور دیگری از اتحادیه اروپا مذاكره كرده ایم كه فعلا نام این كشورها را بیان نمی كنیم.
وی افزود: مذاكرات با روس ها برای فروش آب سنگین به مراحل پایانی رسیده است اما برای عرضه این كالا به اروپا در مراحل اولیه هستیم.
صالحی همچنین از ارسال محموله 32 تن آب سنگین فروخته شده كشورمان به امریكا و دریافت پول آن خبر داد.
رئیس سازمان انرژی اتمی آب سنگین را كالایی راهبردی دانست و گفت: این كالا را نمی توان به راحتی به هر خریداری عرضه كرد و هر كشوری نمی تواند به آسانی هر میزان از آن را بخرد زیرا مقرراتی بین المللی برای تبادل آن وضع شده است و آژانس بین المللی انرژی اتمی بر خرید و فروشش نظارت می كند.
وی افزود: امریكا و متحدانش درخصوص میزان عرضه آب سنگین به كشور های مصرف كننده این كالا ، قراری چندجانبه با هم گذاشته اند كه هر یك از كشورهای مصرف كننده میزان مشخصی از آن را خریداری و مصرف می كنند زیرا كالایی بسیار راهبردی است.
صالحی با اشاره به كاربردهای متنوع آب سنگین در كشورهای مصرف كننده ، نیاز به این محصول را در صنایع دارویی و شیمیایی به ویژه گداخت هسته ای از زمینه های استفاده از آن بر شمرد.
وی میزان تولید آب سنگین در كشورمان را سالانه 20 تن اعلام و اضافه كرد: البته ما قابلیت افزایش این میزان را داریم اما علاقه‌مندیم بركیفیت تولیداتمان بیفزاییم.
صالحی خلوص آب سنگین تولیدی در كشورمان را 99 ممیز 95 دانست و گفت: كیفیت این محصول در بهترین آزمایشگاه های امریكا به تایید رسیده است و ما از نظر كیفیت آن در مقایسه با معدود كشورهای تولیدكننده آب سنگین در جهان در زمره استثنایی ترین هستیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین با اشاره به نحوه قیمت گذاری آب سنگین افزود: این كالا قیمت مشخصی ندارد و بهای آن میان فروشنده و خریدار توافقی تعیین می شود.
وی گفت: آب سنگین را در ظروف ویژه بسیار گرانقیمتی نگهداری می كنند و همین موضوع بر قیمت آن بسیار می افزاید؛ البته قیمت آب سنگین عرضه شده به مقیاس تناژ با آب سنگینی كه در مقیاس گرم عرضه می شود متفاوت است.
صالحی قیمت هر كیلوگرم آب سنگین را از حداقل 280 دلار تا 1500 دلار متغییر دانست و افزود: قیمت آب سنگین با میزان كم و گرمی در مقایسه با عرضه آن با محفظه های گرانقیمت متفاوت است و در بهای آن تفاوت ایجاد می كند به نحوی كه گاه عرضه آن با محفظه های گرانقیمت تا هر كیلوگرم 1500 دلار افزایش می یابد.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: برای عرضه آب سنگین با بهای مناسب باید مانند بازار نفت ابتدا مشتریان لازم را شناسایی و قراردادهای بلندمدت امضا كرد.
وی افزود: اكنون قراردادهای عرضه آب سنگین ما موردی است و برای عرضه هر محموله یك قرارداد امضا می شود در حالی كه باید به سمت تنظیم قراردادهای بلندمدت برویم.
صالحی گفت : ما آمادگی فروش آب سنگین تولیدی كشورمان را در چارچوب مقررات بین المللی داریم اما به فرض كه از ما خریداری هم نكنند مانند قبل از برجام آن را در انبار نگه می داریم و می توان آن را برای سال های متمادی حفظ كرد زیرا این كالا فاسدشدنی نیست.
* تدابیر لازم برای بازگشت‌پذیری سریع درصورت نقض برجام
رئیس سازمان انرژی اتمی تاكید كرد: تدابیر لازم برای بازگشت‌پذیری سریع درصورت نقض برجام ازجانب طرف مقابل اندیشیده شده است.
صالحی با اشاره به اظهارات اخیر رئیس مجلس شورای اسلامی مبنی بر الزام این سازمان به ایجاد كارخانه غنی سازی برای مقابله با نقض برجام گفت: نمی دانم منظور از ایجاد كارخانه چیست، اگر منظور تاسیسات نطنز است كه آن را در نظر گرفته ایم اما اگر منظور ایجاد كارخانه جدید غنی سازی است كه چنین چیزی در برنامه های ما نیست.
وی افزود: اگر منظور از این سخن، بازگشت پذیری در صورت نقض برجام است كه پیش بینی های لازم را كرده ایم؛ احتمالا اشتباهی لفظی در این خصوص وجود دارد و منظورشان همان بازگشت پذیری برای غنی سازی در سایت های موجود است.
صالحی همچنین درباره مدت پیش بینی شده برای بازگشت پذیری گفت: جزئیات هر چیزی را نمی توانیم بیان كنیم. اجازه دهید برخی امور سربسته بماند اما شما اطمینان كنید؛ البته بزرگان و مسئولان كشور همه جزئیات را می دانند اما جایز نیست كه جزئیات آن را در معرض افكار عمومی قرار دهیم و بخواهیم زمان بازگشت پذیری را اعلام كنیم بهتر است این موضوع در ابهام بماند.
وی همچنین درباره ادعای آسوشیتدپرس مبنی به دستیابی به سند محرمانه توافق ایران و 1+5 به موازات برجام اظهار داشت: طبق پروتكل الحاقی برنامه بلندمدت صنعت هسته ای خود را تنظیم و پس از تصویب در شورای عالی امنیت ملی به آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه كرده ایم.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: از آژانس خواسته ایم كه این برنامه محرمانه بماند و دلیلی ندارد كه همگان بخواهند از آن مطلع شوند البته توافق كردیم كه این برنامه به شكل محرمانه به اطلاع كمیسیون مشترك مرتبط با برجام هم رسانده شود كه باید محرمانه محفوظ می ماند.
صالحی گفت: آنطور كه آسوشیتدپرس اعلام كرده است یك دیپلمات بخشی از این برنامه را اعلام كرده است كه اگر دقت كرده باشید گفته است «قابل قبول نیست كه ایرانی ها پس از سال دهم از اجرای برجام یكباره اوج بگیرند» كه جنبه مثبت داشت.
وی تصریح كرد: قصد نداریم خودمان این برنامه را اعلام كنیم اگر خودشان اعلام كردند اولا خلف وعده است و دیگر اینكه با انتشار آن مردم ما مطلع می شوند ما چه پیش بینی های درست و مناسبی برای توسعه صنعت هسته ای كشورمان كرده ایم.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پایان با قدردانی از صدا و سیما در همراهی مستمر با دولت، قبل و پس از برجام افزود: به همه عزیزان كه در رسانه ملی یك‌تنه در مقابل امپراتوری رسانه‌ای غرب ایستاده اند دست مریزاد می گویم و توفیقشان را از خدا خواستارم.
