راه‌های اورژانسی مقابله با آفت «برگ خوار» چیست؟

گروه جامعه خبرگزاری فارس، یك پروانه بومی كه میزبان اختصاصی بلوط است، این درختان را دچار خزان موقت كرده است. «پروانه برگ خوار سفید بلوط» با نام علمی (Leucoma wiltshirei Collenette) بیش از 30 هزار هكتار از جنگل‌های بلوطی ایران را درگیر خود كرده است.

نگرانی‌ها از این منظر بیشتر می‌شود كه تامین 40 درصد از منابع آب كشور وابسته به حیات این جنگل‌ها است و طبق آخرین آمارهای موجود، حدود 26 هزار هكتار از جنگل های بلوطی استان كهگیلویه و بویر احمد درگیر این آفت شده‌اند.

این آفت بومی از سال 1351 در ایران شناسایی شده‌است اما علت طغیان گسترده این آفت از سوی سید امیر مسعود جلالی مدیر كل دفتر حفاظت و حمایت منابع طبیعی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری كشور، این طور عنوان می‌شود كه افزایش دما و كاهش بارندگی به رشد جمعیت این آفت دامن زده است.



انعكاس رسانه‌ای بیش از اندازه وضعیت جنگل‌های بلوط منجر به «سبزشویی» می‌شود

حسین آخانی گیاه شناس، حمله این آفت به جنگل‌های بلوط را آنچنان كه در شبكه‌های اجتماعی و رسانه ها منعكس شده است، بزرگ نمایی دانسته و انتخاب روش‌های پرخطر استفاده از سموم شیمیایی و بیولوژیكی را منجر به هیچ كمكی برای حل این مساله نمی‌داند.

این گیاه شناس با اشاره به اینكه عده دوست دارند كه برای فروش محصولات خود از هر روشی استفاده كنند، تاكید كرد، این كار به نوعی «سبزشویی» است و بودجه‌هایی كه باید صرف حفاظت از محیط زیست شود، بخصوص برای توانمندسازی جوامع محلی و یا اینكه صرف مدیریت محیط زیست شود به سمت حساب‌هایی می رود كه به ارتزاق‌ برخی شركت‌های داخلی و خارجی منتهی می‌شود.

آیا انتخاب روش مقابله با آفت جنگل های بلوط اشتباه بود؟

امیر سجادیان كارشناس منابع طبیعی معتقد است كه درختانی كه از سوی برگ خوار بلوط آلوده شده اند زرد شده و به تدریج به سمت خشكی پیش می‌روند، چون این پروانه از سبزینه گیاه استفاده می‌كند و باعث ضعف آن شده است.

وی با اشاره به اینكه منابع طبیعی برای دفع این آفت از محلول «بی تی» استفاده كرده و دشمنان طبیعی این پروانه را هم نابود شده اند، ابراز داشت: علاوه بر انتقادی كه به محلول وارد است، زمان محلول پاشی هم اشتباه انتخاب شد و باید اسفندماه محلول پاشی می‌شد اما اردیبهشت و خرداد پاشیده شد.

مدیركل حفاظت و حمایت از منابع طبیعی هم این موضوع را تایید كرده و گفت: برای زمان بندی محلول پاشی اشتباهی رخ داده است و برای رفع این آفت باید به پرورش دشمن های طبیعی آن یعنی زنبوها، مگس ها و سوسك های پرداخت كه شكارگر های طبیعی این پروانه هستند.

اما هادی كیادلیری كارشناس جنگل در گفت وگو با خبرنگار فارس، مدیریت موجود جنگل ها در كشور را عامل اصلی طغیان اینگونه آفت عنوان كرد و گفت: در طبیعت امكان مقابله بسیار كم است و باید مدیریت شود و متاسفانه ما از این منظر بسیار ضعیف هستیم.

وی با انتقاد از نبود سیستم رصد و پیش بینی از وضعیت طبیعت، گفت: با این شرایط امكان هرگونه مخاطره‌ای برای جنگل‌ها وجود دارد، چون در طبیعت ما به ویژه زاگرس تعادل اكوسیستم به دلیل بهره‌برداری بیش از ظرفیت بهم خورده است و دیگر درختان از پس مقابله با دشمنان خود بر نمی آیند.


مدیریت دوگانه وزارت جهاد كشاورزی منجر به از بین رفتن اكوسیستم زاگرسی شد

كیادلیری چوب‌سوخت، كشاورزی و دامداری را از مهمترین عواملی دانست كه اكوسیستم زاگرسی را تحت تاثیر قرار داده است و زمینه بروز مخاطرات را گسترده كرده است. و ابراز داشت: 36 میلیون دام در این محدوده در حال چرا هستند كه از مهمترین عوامل از بین رفتن طبیعت آن محسوب می شوند در حالیكه از این تعداد بیش از نیمی از دام های موجود غیرمجاز اند اما وزارت جهاد كشاورزی كه مسئول مقابله با آنهاست برخوردی انجام نمی دهد.

وی افزود: دلیل این بی عملی وزارت جهاد این است كه در كنار مسئولیت حفاظت از جنگل ها، وظیفه تولید پروتئین كشور را هم برعهده دارد. به همین دلیل هم شاهد كشت زیراشكوب یك میلیون هكتاری در این منطقه بدون واكنش وزارتخانه هستیم.

آفت به زودی فروكش می‌كند اما ...

این استاد دانشگاه با بیان اینكه آفت بلوط خوار فروكش خواهد كرد در حالیكه صدماتی به جنگل وارد می كند، گفت: ممكن است كه طغیان این آفت در كوتاه مدت درختان بلوط را نكشد اما اگر این آفت دو سال پیاپی در این جنگل ها باقی بماند آنها راخشك خواهد كرد، چون درختان بلوط خزان كننده اند و كربوهیدرات تولید می كنند، می توانند مدت طولانی تری در مقابل آفت دوام بیاورند. اما با ضعیف شدن‌شان مستعد بروز دیگر آفات خواهند شد.

تله‌های نوری و محلول پاشی سم «بی تی» در كانون‌های طغیان

وی با اشاره به بروز مخاطراتی كه آفت بلوط خوار برای جنگل های ارزشمند زاگرسی به وجود آورده است، تاكید كرد: در این مقطع می توان از تله‌های نوری استفاده كرد و یا در جاهایی كه به عنوان كانون طغیان آفت شناخته شده است با سم «بی تی» محلول پاشی كرد.

كیادلیری با اشاره به اینكه میزان قاچاق چوب سالیانه حداكثر 10 هزار مترمكعب هم نمی رسد، گفت: اما این آفت چیزی حدود 60 هزار هكتار از درختان را ارزشمند بلوطی كه قابل قیمت گذاری نیستند را از بین می برد، در حالیكه دولت می‌توانست با یك دهم بودجه مقابله با جذب كارشناس و مدیریت صحیح از بروز این پدیده جلوگیری كند.

آفت برگ‌خوار بلوط (Tortrix viridana L) كه در چند دهه اخیر، گونه‌های مختلف بلوط را مورد حمله قرار داده آفتی بسیار مخرب است كه باعث كاهش رویش چوب، زوال جنگل، تغییر در زادآوری و توالی شده و حتی باعث مرگ و میر درختان می‌شوند. این آفت با آغاز فصل بهار در سطح جنگل‌های بلوط در ناحیه رویشی زاگرس شروع به فعالیت كرده و خسارت های زیادی را به عرصه‌های طبیعی وارد می‌كند. این حشره با تغذیه بی‌رویه از جوانه‌ها و برگ‌های درختان، ظاهر درخت را عاری از برگ می‌كند و همین باعث می‌شود بسیاری از مردم با گمان بر خشكیدگی درخت، به قطع آن در عرصه اقدام كنند.