مشاور اتاق اصناف كشاورزی می‌گوید سالهاست كه آب به شكل كالا دیده شده نه منابع تجدیدپذیر و با اقدامات انجام شده در این سالها می‌توان گفت كه وزارت نیرو به جای مدیریت آب، آب‌فروشی می‌كند.
به گزارش رادیو پیام از ایسنا، با بیان اینكه در كشور و در چند دهه گذشته تصمیمات غلطی در حوزه آب گرفته شده و به آب به عنوان یك كالا نگاه كرده‌اند نه منابع تجدیدپذیر، گفت: میزان آب‌های سطحی و زیرزمینی ما طی 50 سال گذشته از 150 میلیارد متر مكعب به 98 میلیارد متر مكعب رسیده است. این یعنی حدود 60 میلیارد متر مكعب آب‌های سطحی و 40 میلیارد متر مكعب آب‌های زیر زمینی كه به آن آب قابل برنامه‌ریزی می‌گویند، استفاده شده است.
تفكر وزارت نیرو مالكیت آب است
وی ادامه داد: تفكر دولت و به طور خاص وزارت نیرو در حوزه آب مالكیت است نه مدیریت منابع. این مهمترین چالش و بحران كشور ما است و با بحران مدیریت منابع و آب روبه‌رو هستیم. در حقیقت مالكیت وزارت نیرو در حوزه آب كشور خلاف قانون است و براساس قانون توزیع عادلانه آب وزارت نیرو موظف به مدیریت تامین و توزیع منابع آب است.
مشاور اتاق اصناف كشاورزی ایران اضافه كرد: در حوزه زاینده‌رود میزان آبی كه در این حوزه وجود دارد 1.5 میلیارد مكعب است، ولی وزارت نیرو به دلیل دخالت برخی مدیران، وكلا و نهادها یك میلیارد متر مكعب دیگر در این حوزه تخصیص داده و بارگذاری كرده است. یعنی حوزه‌ای كه 1.5 میلیارد آب دارد 2.5 میلیارد متر مكعب و بیش از ظرفیت منطقه از آن بهره‌برداری می شود.
وی با بیان اینكه بسیاری از مشكلاتی كه در حال حاضر در بخش كشاورزی و تامین آب با آن مواجیهم ناشی از تصمیمات غلط وزارت نیرو و عامل انسانی است و مربوط به عوامل طبیعی نیست، گفت: واژه‌ای كه وزارت نیرو پشت آن پنهان شده میزان مصرف در بخش كشاورزی است. آب به طور حجمی از سدها رها می‌شود و حق آبه محیط‌زیست و كشاورزی به ترتیب میزان آب ورودی تالاب‌ها و تحویل آب در ورودی مزارع است نه آمار رها سازی سدها. البته این موضوع كه خشكسالی و كم‌بارشی وجود دارد هم قابل كتمان نیست.
ذخایر آبی آیندگان را نیز مصرف كردیم
بازرگان اضافه كرد: استفاده بی رویه از منابع آبی موجود در كشور نه تنها آبخوان‌ها را دچار مشكل كرده است، بلكه حتی بخشی از آب‌های ذخیره شده برای آیندگان را نیز مصرف كرده‌ایم. در حقیقت به دلیل عدم تخصص مدیران مربوطه و بی كفایتی برخی از آنها و در نهایت عدم مدیریت درست منابع آبی در حوزه آب‌های سطحی و زیر زمینی از ذخایر استاتیك استفاده و در حقیقت دست درازی به سرمایه آیندگان كرده‌ایم و این شرایط در تمام حوزه های آبریز قابل مشاهده است.
این فعال بخش كشاورزی در ادامه گفت:130 میلیون هكتار از اراضی و دشت‌های كشور قابلیت آبخوانداری و آبخیرداری دارند ولی تنها یك پنجم آن عملیاتی شده‌است و این عدد به هیچ عنوان قابل قبول نیست. از مجموع 609 دشت در كشور 420 دشت بحرانی داریم كه از این دشت‌های بحرانی 130 دشت فاقد آبخوان است. در دشتی كه فاقد آبخوان است نمی‌توان برنامه‌ریزی كرد، اما بعضا دیده می‌شود كه در همان مناطق بحرانی هم بارگذاری مجدد آب صورت می‌گیرد.
اگر یكدهم هزینه سدسازی خرج ترمیم قنوات می‌شد، مشكلات كمتری داشتیم
وی در بخش دیگری از صحبت هایش با اشاره به اینكه گذشتگان ما از هزاران سال پیش پیشگامان احداث قنوات بوده‌اند، گفت: علت اینكه گذشتگان ما آب را از زیر زمین هدایت می‌كردند این بود كه كشور خشك و نیمه خشكی هستیم و این‌كار از تبخیر آب جلوگیری می‌كند. آنها به این علم و دانش رسیده بودند كه باید از منابع آبی حفاظت شود.
حق آبه بخش كشاورزی نادیده گرفته شده/تفكر آب‌فروشی دارند
مشاور اتاق اصناف كشاورزی تصریح كرد: اگر یك دهم هزینه‌ای كه در سدسازی شده‌است در بخش اصلاح، لایروبی و ترمیم قنوات هزینه می‌شد هیچكدام از مشكلاتی كه در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم می‌كنیم را نداشتیم. بخش زیادی از آب های سطحی به دلیل قرارگیری در پشت سدها تبخیر می‌شوند و تجمیع آب پشت سد باعث شده كه حق آبه بخش كشاورزی و محیط زیست نادیده گرفته شود و به جای آن به صنایع تخصیص داده شود. در حقیقت می‌توان گفت كه تفكر وزارت نیرو آب‌فروشی است نه مدیریت آب.
بازرگان با بیان اینكه نزدیك به 60 درصد آب موجود در كشور در بخش كشاورزی استفاده می‌شود و ما متهم به استفاده 98 درصدی هستیم، گفت: اگر این 60 درصد مستقیما به كشاورز سر مزرعه داده می‌شد عدد بسیار خوبی بود، ولی مساله اینجاست كه وقتی آب سدها را رهاسازی می‌كنند این آب‌ها وارد نهرها، رودخانه‌ها، شبكه‌های زیردست شده و در پایان دست به مزارع كشاورزی می رسند.
تفكر سدسازی آبخوانداری و آبخیرداری را از بین برده
وی با بیان اینكه متاسفانه با ایجاد سد، رودخانه‌ها و شبكه‌های زیر دست از بین رفته‌اند، گفت: آب وقتی در مسیل رود، نهر از سراب تا پایاب در حركت باشد می‌تواند آبخوان را تغذیه كند. تفكر سدسازی، آبخوانداری و آبخیزداری را از بین برده است.
85 درصد اراضی كشاورزی خرده مالكی هستند
این فعال بخش كشاورزی در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: متاسفانه كشاورزی در كشور معیشتی است و به آن به چشم بنگاه اقتصادی و تجارت نگاه نمی‌شود. 85 درصد از اراضی كشاورزی خرده مالكی است و اندازه این اراضی كمتر از 5 هكتار است. بنابراین نمی‌توان برای بخش كشاورزی تصمیمات كلی گرفت. مگر اینكه نظام‌های بهره‌برداری و تشكل‌ها تقویت شوند تا به وسیله آنها اراضی تجمیع شده و برای اراضی كلان تصمیمات كلی گرفته شود.
چرا وزارت جهادكشاورزی به دنبال آبیاری زیرسطحی نیست؟
وی در ادامه گفت: چرا وزارت جهادكشاورزی به دنبال آبیاری زیر سطحی متناسب با شرایط اقلیمی نیست؟ با این آبیاری هم آب به میزان كافی به گیاهان داده می‌شود و می‌توان آن را مدیریت كرد و هم مصرف كود و سم كنترل می‌شود. این اقدام هم مصرف آب را پایین می‌آورد و هم منجر به افزایش تولید می شود.
برای كشت هر محصول باید برنامه‌ریزی دقیقی داشت
بازرگان افزود: در استان مازندارن برنج كشت می‌شود. در این استان برای تولید یك كیلو برنج 3000 لیتر آب مصرف می‌شود، ولی در خوزستان تولید یك كیلو برنج 21 هزار لیتر آب نیاز دارد. این یعنی باید برای كشت هر محصول برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشیم.
به گفته وی باید دقیقا مشخص شود كه هر محصول در كدام استان كاشته شود، ولی متاسفانه به دلیل نبود اطلاعات دقیق و شفاف در این بخش چنین چیزی امكان پذیر نیست و از طرفی قوانین پوسیده گذشته هر روز اراضی كشاورزی را خردتر می‌كند.
وی خاطر نشان كرد: برای تولید یك جفت كفش 8000 لیتر آب مصرف می‌شود و برای تولید یك سیب 60 لیتر، كدام به صرفه‌تر است؟ نمی‌گوییم صنایع نباشند ولی در جای خود باشند. یعنی صنایع وسط كویر یا در مناطقی نباشند كه آب بخش كشاورزی به آنها تخصیص داده شود.
بانك اطلاعاتی دقیقی از كشت و تولید در كشور نیست
مشاور اتاق اصناف كشاورزی در پایان گفت: باید در باغات به دنبال آبیاری زیرسطحی باشیم و در زراعت نیز به این توجه كنیم كه با توجه به شرایط اقلیمی و آمایش سرزمین چه محصولاتی باید كاشته شوند و چه محصولاتی كاشته نشود. همه این موارد مستلزم بانك اطلاعاتی دقیق و شفاف است كه متاسفانه اطلاعات دقیقی از كشت و تولید در كشور وجود ندارد.
انتهای پیام
