پدر و مادرها موظف هستند برای جلوگیری از خطرات احتمالی از همان كودكی آموزش‌های اولیه درباره حقوق و فرهنگ شهروندی را برای كودكان خود شروع كنند.
به گزارش رادیو پیام از خبرگزاری مهر، محمدمهدی سیدناصری و طاهره شاه‌محمدی در یادداشتی مشترك به لزوم آموزش فرهنگ و حقوق شهروندی پرداخته‌اند. سیدناصری دكترای حقوق بین الملل عمومی دارد و مدرس دانشگاه است در زمینه حقوق كودك منابعی تئوریك را تالیف كرده و شاه‌محمدی نیز از مولفان پركار ادبیات كودك و نوجوان است.
مشروح این یادداشت:
آموزش حقوق شهروندی به كودكان امر بسیار مهمی است و باید آن را از سنین بسیار كم آغاز كرد چرا كه این امر می‌تواند در روند بهبود زندگی آنان و آینده كشور موثر باشد. كودكان آینده یك كشور هستند و همانطور كه می‌دانید هر كشور و شهری قوانین و مقررات خاص خودش را دارد. به طور كلی عبارت شهروندی به این معناست كه چگونه می‌توان در یك كشور و یا شهر با توجه به قوانین و اصولی كه دارد زندگی كنیم. همانطور كه می‌دانید هیچ فردی با حق و حقوقی به دنیا نمی‌آید و این كشورها و جوامع هستند كه تعیین می‌كنند، چه حقوقی را به شهروندان خود بدهند. به طور معمول خانه و خانواده امن‌ترین، مطمئن‌ترین و سالم‌ترین مكان برای رشد و آموزش كودكان است. در نتیجه پدر و مادرها موظف هستند برای جلوگیری از خطرات احتمالی از همان كودكی آموزش‌های اولیه درباره حقوق و فرهنگ شهروندی را برای كودكان خود شروع كنند.
امروزه برخی بر این باورند كه حقوق یك دانش پیچیده و ظریف است و بسیاری از اصطلاحات آن قابلیت ساده‌سازی و بیان شدن به زبان عامه را ندارد. اما برخی دیگر با توجه به مقتضیات اجتماعی در شرایط فعلی از ضرورت آموزش همگانی حقوق سخن می‌رانند.
در واقع، آموزش همگانیِ حقوق، نیازی است كه درباره شیوه آگاهسازی از ابعاد حقوقی مسائل، مهارت و تكنیكهای بهتر زیستن در جامعه كنونی سخن میگوید. تجربه نیز نشان می‌دهد افراد توانمند در حوزه حقوق شهروندی، مسائل زندگی خود را بهتر بازشناسی می‌كنند و ظرفیت بیشتری برای حل آن دارند. این توانمندی چیزی بیش از دانش ابتدایی درباره مقررات جاری است. به عبارت دیگر، فرد توانمند قبل، حین و بعد از بروز اتفاقاتِ روزمره، از ظرفیت روانی كافی برای مدیریت آنها برخوردار است. بنابراین، شهروندان آگاه به حق و تكلیف خود، بهنحو موثرتر و معنادارتری در زندگی اجتماعی مشاركت كرده و زندگی فردی خود را بهتر اداره می‌كنند.
به طور كلی حقوق شهروندی را می‌توان به مجموعه قواعد حاكم بر روابط اشخاص در جامعه شهری تعریف كرد. حقوق شهروندی جز حقوق ذاتی و فطری انسان‌هاست. همچنین این حقوق غیر قابل انتقال و تجزیه‌ناپذیر است، به این صورت كه عناصر آن لازم و ملزوم یكدیگرند. حال این حقوق شهروندی به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟
در پاسخ به این سوال ابتدا به بیان مفهوم شهروند می‌پردازیم. بنابر باور برخی صاحب‌نظران، شهرنشینان هنگامی كه به حقوق یكدیگر احترام بگذارند و به مسئولیت خویش در قبال جامعه عمل كنند به «شهروند» ارتقا می‌یابند.
نكته قابل توجه این است كه حقوق شهروندی به افرادی تعلق می‌یابد كه «تابعیت» یك كشور داشته باشند. همچنین باید افزود كه حقوق شهروندی، به تابعان یك كشور فارغ از رنگ، قومیت، نژاد، دین و طبقه‌شان تعلق می‌یابد.
هر انسان به عنوان بخشی از اجتماع دارای ارتباطات مختلف با افراد جامعه است كه در واقع همین ارتباطات اجتماعی به زندگی او معنا می‌بخشد و مسیر اجتماعی شدن را شكل می‌دهد. در این مسیر، آموزش به ویژه آموزش كودكان نقشی بسیار مهم و اساسی دارد. پس همه افراد جامعه از جمله كودكان باید قوانین و اصولی را كه متضمن آداب و اخلاق اجتماعی است، یاد بگیرند.
مجموعه قواعد و اصول زندگی اجتماعی كه از آن به عنوان «حقوق شهروندی» یاد می‌شود و برای زندگی امن و خوب در جامعه ضروری است، باید به صورت مدون، جامع و سهل در دسترس همگان باشد تا با فرهنگ‌سازی و آموزش به‌موقع شاهد بالا رفتن هوشیاری افراد و كودكان جامعه نسبت به حقوق شهروندی و آگاهی از خطرات بی‌توجهی در برابر آن باشیم.
آموزش‌های شهروندی كه باعث آشنایی افراد با حقوق شهروندی خود می‌شود، سبب استیفای حقوق انسانی هر فرد به عنوان یك شهروند در ابعاد مختلف و با روش‌های درست و انسانی شده و از تضییع حقوق جلوگیری می‌كند. آن‌چه اهمیت دارد بالا رفتن روحیه كار گروهی، تعهد و همدلی در جامعه، هوشیاری در برابر هر نوع سوءاستفاده، قانون‌مداری و برقراری روابط انسانی صحیح بین افراد جامعه برای داشتن جهانی امن و آسوده برای همگان است.
