سخنگوی كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گزارش شش ماهه دوم این كمیسیون درباره اجرای برجام را در جلسه علنی صبح امروز مجلس قرائت كرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از خانه ملت حسین نقوی حسینی سخنگوی كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی این گزارش را قرائت كرد.
این گزارش دارای هشت بخش مشتمل بر مبانی و منابع گزارش ، اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران ، فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران، تحریم های رفع شده ، تحریم های باقی مانده، موارد نقض عهد و پیمان شكنی آمریكا، اقدامات متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران و جمع بندی و پیشنهاد است.
طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی وزارت خارجه مكلف شده كه هر شش ماه یك بار گزارشی از روند اجرای برجام را به مجلس ارائه كند كه كمیسیون امنیت ملی هم طبق گزارشهای وزارت امور خارجه، گزارشهای شش ماهه را تدوین میكند.
متن كامل این گزارش به شرح زیراست :
در اجرای تبصره یك قانون اقدام متناسب و متقابل جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام " مصوب /21 7 1394/ مجلس شورای اسلامی - گزارش شش ماهه دوم اجرای برجام به شرح زیر تقدیم نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و مردم شریف ایران می شود:
مقدمه :
در تیر ماه سال 1394 برنامه جامع اقدام مشترك " موسوم به برجام " از سوی جمهوری اسلامی ایران و پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد به اضافه آلمان كه از آنها به عنوان 1+5 یاد می شود مورد توافق قرار گرفت با توجه به آثار و پیامدهای برجام بر ابعاد مختلف نظام اقتصادی سیاسی نظامی و امنیتی كشور از یك سوء و آرای موافقان و منتقدان از سوی دیگر- مراحل بررسی این موضوع در مجلس شورای اسلامی و نیز شورای عالی امنیت ملی طی و پس از تایید مشروط مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای مدظله العالی " در نهایت در تاریخ 26 دی ماه 1394اجرایی گردید . گزارش حاضر در هشت بخش به شرح زیر تهیه شده است :
الف ) مبانی و منابع گزارش
ب ) اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران
ج ) فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران
د) تحریم های رفع شده
ه ) تحریم های باقی مانده
و) موارد نقض عهد و پیمان شكنی آمریكا
ز) اقدامات متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران
ح) جمع بندی و پیشنهاد
**الف ) مبانی و منابع گزارش
گزارش حاضر با مطالعه - بررسی و لحاظ نمودن مبانی و منابع زیر تهیه شده است :
1) شروط نه گانه ابلاغی رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله العالی " كه پیش از اجرای برجام در تاریخ /29 7 1394/ به رییس جمهور محترم ابلاغ شده است.
(پیوست شماره 1):
2 قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام "- ماده واحده مصوب تاریخ /21 7 1394/ مشتمل بر 9 بند و دو
تبصره (پیوست شماره 2):
3 متن برنامه جامع اقدام مشترك + برجام " كه در تیر ماه سال 1394 بین جمهوری اسلامی ایران و اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد به اضافه كشور آلمان - موسوم به 1+5 مورد توافق قرار گرفت و در تاریخ 26 دی ماه 1394 رسما به اجرا در آمد (پیوست شماره 3):
4 گزراش های رسمی سه ماه اول - دوم - سوم - چهارم و پنجم وزیر امور خارجه كه بر مبنای قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام " مصوب /21 7 1394/ كه اعلام می دارد وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافقنامه را هر سه ماه یك بار به كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گزارش دهد" تهیه و در اختیار كمیسیون قرار گرفته است (پیوست های 4 و 5):
5 گزارش های مكتوب و مذاكرات انجام شده با سایر وزارتخانه ها و دستگاه های ذیربط:
6 بازدیدهای میدانی از مراكز هسته ای و مربوطه :
7 مواضع رسمی اعلامی گروه 1+5
**ب ) اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران
جمهوری اسلامی ایران بنا به گواهی و تایید مدیر كل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تمامی تعهدات هسته ای خود وفق برجام عمل نموده است كه به اهم موارد این تعهدات كه قبل از اجرای برجام و برای زمینه سازی راستی آزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی و به منظور فراهم نمودن امكان اجرایبرجام و نیز بعد از اجرای برجام - انجام شده است - به اختصار اشاره می گردد:
1 اقدامات شفاف ساز كه در گزارش شش ماهه اول به تفصیل بیان گردید
2 خارج ساختن مخزن (Calandria) راكتور چهل مگاواتی آب سنگین اراك و مسدود كردن حفره های مخزن با بتون - به گونه ای كه امكان مورد استفاده قرار گرفتن مجدد آن وجود نداشته باشد
3 كاهش ماشین های غنی سازی موسوم به سانتریفیوژ در سایت نطنز از حدود 19 هزار دستگاه ( 9000 فعال و 10 هزار غیر فعال ) به 5010 دستگاه درقالب 30 آبشار- هر یك به ظرفیت 168 سانتریفیوژ و جمع آوری و انبار كردنسایر دستگاه ها
4 پذیرش و اجرای تعهد و شرط جایگزینی مورد به مورد ماشین های غنی سازی IRLبا همان نوع در صورت استهلاك یا خرابی ماشین های فعال
5 توقف كامل غنی سازی اورانیوم بالاتر از 3 67 درصد ( قبل ازمذاكرات منتهی به برجام تا سطح 20 درصد غنی سازی انجام می گرفت )
6 كاهش 2700 ماشین غنی سازی سایت فوردو به تعداد 1044 دستگاه در قالب 6 آبشار در یك بال و جمع آوری و انبار كردن مابقی ماشین های غنی سازی
7 قطع تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم (U F 6) به كلیه ماشین های غنی سازی باقی مانده در فردو و صرفا چرخش دو زنجیره بدون تزریق گاز
8 تغییر كاربری سایت غنی سازی فوردو و تبدیل آن به مركز فعالیت تحقیقات هسته ای به منظور جداسازی ایزوتوپ های پایدار با همكاری روسیه
9 تحویل و مبادله ذخایر اورانیوم غنی سازی شده با كیك زرد
10 اجرای داوطلبانه پروتكل الحاقی
11 پذیرش سطوح مختلف محدودیت های تعیین شده برای برنامه صلح آمیز هسته ای كشور طبق برجام - برای مدت 8 تا 15 سال و برخی نظارت ها تا 25 سال - برای عادی سازی پرونده هسته ای
**ج ) ادامه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران
ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی - عضویت معاهده -+ ان پی تی " را پذیرفته است و بدین لحاظ می تواند بر اساس آن از كلیه حقوق - امتیازات -فناوری ها و فعالیت های صلح آمیز هسته ای بهره مند شود لكن قدرت های استكباری و نظام سلطه برای جلوگیری از این حقوق مشروع ایران - تحریم های متنوع و گسترده ای را علیه ایران اسلامی وضع كرده و به اجرا گذاشتند با پذیرش برجام - حقوق هسته ای ایران با برخی محدودیت های موقت و چندین ساله - به رسمیت شناخته شد كه بخشی از دستاوردهای برجام در این حوزه به شرح ذیل می باشد:
1 به رسمیت شناخته شدن برنامه صلح آمیز هسته ای ایران - به شمول غنی سازی اورانیوم و ساخت راكتور آب سنگین
2 تداوم برنامه صلح آمیز كشورمان در ابعادی به لحاظ بعضی محدودیت هاو نظارت های ویژه
3 مختومه شدن پرونده مربوط به اتهامات بی اساس علیه جمهوری اسلامی ایران در خصوص وجود+ ابعاد احتمالی نظامی " در فعالیت های هسته ای كشورمان
4 جلب موافقت برای بازطراحی و بهینه سازی راكتور 40 مگاواتی آب سنگین اراك و تبدل آن به راكتور مدرن با ماهیت آب سنگین طبق اعلام
سازمان انرژی اتمی ایران - مراحل بازطراحی مفهومی راكتور توسط متخصصین كشورمان به پایان رسیده و قرارداد مشاوره بازطراحی با چین در
اردیبهشت 1396 با ملحوظ شدن كلیه ملاحظات سازمان انرژی اتمی ایران امضا شده است
5 حفظ و فعال نگه داشتن كارخانه تولید آب سنگین اراك با ظرفیت 20 تن در سال و امكان فروش آب سنگین تولیدی مازاد بر سقف مجاز 130 تن ( دردوره زمانی اجرای محدودیت های پذیرفته شده وفق برجام ) در بازارهای جهانی 6 ادامه غنی سازی 3 67 درصد اورانیوم تا سقف مجاز 300 كیلوگرم ( دردوره زمانی اجرای محدودیت های پذیرفته شده وفق برجام )
7 حفظ برنامه تحقیق و توسعه كه از دستاوردهای آن آغاز پروژه گازدهی به سانتریفیوژ راهبردی -IR 8 در بهمن ماه سال 1395 بود گازدهی به این ماشین پیشرفته و قدرتمند با توانی دست كم بیست برابر سانتریفیوژهای موجود-IR 1- نقطه عطفی در تحقیق و توسعه غنی سازی در ایران به شمارمی رود
8 امكان خرید اورانیوم طبیعی و كیك زرد- كه طی سال های پس از انقلاب اسلامی از فروش آن به ایران به صورت مطلق جلوگیری شده بود از تاریخ پذیرش برجام تاكنون مجموعا حدود 360 تن كیك زرد وارد كشور شده است
9 امكان فعالیت در زمینه جداسازی ایزوتوپ های پایدار با همكاری روسیه در فوردو
10 قرارداد با روسیه - كلنك زنی و شروع به ساخت و احدات دو نیروگاه هسته ای در مجتمع هسته ای بوشهر به ظرفیت بیش از دو هزار مگاوات
11 فراهم شدن زمینه و مقدمات همكاری و احتمال مشاركت ایران درپروژه بین المللی و هسته ای + ایتر" 12 آغاز و گسترش همكاری های بین المللی در حوزه هسته ای با بسیاری ازكشورها مانند روسیه - سوئیس - مجارستان - فرانسه - جمهوری چك - لهستان واتحادیه اروپا به ویژه در زمینه ایمنی هسته ای - مدیریت پسماندهای سوخت ومواجهه با موارد اضطراری : از جمله اختصاص مبلغی در حدود پنج میلیون یورو از جانب اتحادیه اروپا به امر تقویت هسته ای در كشورمان
2) تحریم های رفع شده
با اجرای برجام - برخی از موانع و تحریم های هسته ای وفق برجام رفع شده است كه عبارتند از:
-رفع تحریم ها در حوزه نفت - گاز پتروشیمی به شكلی كه میانگین صادرات روزانه نفت خام ومیعانات گازی كشور به بیش از دو برابر نسبت به زمان قبل از برجام افزایش داشته است
-با انعقاد تفاهم نامه های متعدد در حوزه توسعه زیرساخت های نفت و گاز- زمینه برای عقد قراردادهای بین المللی فراهم و برخی از آنهاعملیاتی و اجرایی گردیده است - كه قدم مناسبی در جهت جذب شركتهای
بین المللی و سرمایه گذاری خارجی می باشد
-در حوزه حمل و نقل پس از برجام زمینه خرید هواپیماهای مسافربری نو
از شركت های سازنده فراهم گردید كه از جمله می توان به انعقاد
قرارداد خرید 100 فروند ایرباس - 80 فروند بوئینك و 20 فروند
هواپیمای ATR توسط هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران + هما" و امضای
قرارداد خرید 30 فروند هواپیمای بوئینك (قابل افزایش تا 60 فروند)
توسط شركت هواپیمایی آسمان اشاره نمود علاوه بر آن - براساس برجم تحریم 70
فروند از هواپیماهای خط هوایی جمهوری اسلامی ایران لغو و زمینه خرید
قطعات هواپیما به قیمت رسمی كشورهای سازنده و نیز تعمیر هواپیما با
مشاركت كشورهای دیگر و تامین سوخت هواپیما فراهم شده است شایان ذكر
است تاكنون سه فروند هواپیمای ایرباس و 4 فروند هواپیمای ATR تحویل
هواپیمایی هما شده است
-در حوزه كشتیرانی ونفتكش تحریم های شركت كشتیرانی جمهوری اسلامی ایران و
شركت ملی نفتكش - اعم از تامین سوخت - دسترسی به بنادر- بیمه و بیمه
اتكاریی رفع گردیده و 143 فروند از كشتی های شركت كشتیرانی جمهوری
اسلامی ایران و 74 فروند از نفتكش های شركت ملی نفتكش از فهرست تحریم ها
خارج شده است و شرایط لازم برای خرید- ساخت - تعمیرات و سایر خدمات
جانبی در زمینه كشتیرانی و نفتكش - فراهم گردیده است
-با برجام زمینه انعقاد تفاهم نامه و انعقاد قرارداد به منظور گسترش
و بهینه سازی حمل و نقل هوایی ریلی فراهم و مشكلات تحریمی گذشته مرتفع
شده است
-در حوزه بانكی و مالی - تحولاتی ناشی از برجام به شرح زیر رخ داده است
:
*آزادسازی بخش قابل توجهی از وجوه مسدود شده قبل از برجام و دسترسی
بانك مركزی به آن :
*فراهم شدن امكان دریافت وجوه حاصل از فروش نفت ( در حوزه ارزهای
غیر از دلار)
*برقراری ارتباط با بانك های كوچك دنیا از طریق شبكه بانكی كشور:
*گشایش اعتبارات اسنادی - ارائه خدمات تجاری - گشایش خطوط اعتباری و
تامین بیمه های صادراتی :
*برقراری مجدد سیستم پیام رسانی مالی موسوم به سوئیفت :
*خروج موقت از فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی FATF :
*بهبود جایگاه ریسك تعامل مالی با ایران از ا7 (بالاترین ریسك ) به 6 از سوی سازمان همكاری و توسعه اقتصادی (OECD)
-در سایر حوزه ها از جمله آب - برق - كشاورزی - دامدای - شیلات - دام و طیور- صنعت و تجارت - ارتباطات و فناوری - محیط زیست - بهداشت و درمان - گشایش های خوبی صورت گرفته و زمینه های قابل توجهی باری عملیاتی متعدد- تسهیل صادرات و واردات - افزایش قابل ملاحظه تعاملات و مراودات علمی - فنی و تخصصی - صدور ضمانت های صادراتی - كاهش هزینه های تجاری - تسهیل در مبادلات - دسترسی به اطلاعات و فناوری های جدید- و جذب سرمایه های خارجی اشاره نمود
-شكل گیری و فعالیت مستمر كانال خردی برجام به منظور كسب مجوز برای فروش و صدور اقلام خاص مورد نیاز صنایع كشور به ایران ( اگرچه در
مواردی مانند مجوز خرید كیك زرد بعضی از اعضا مانند انگلیس با مخالفت بی جا و غیرقانونی روند كار با اختلالاتی روبه رو می گردد)
-در چارچوب لغو تحریم های مرتبط هسته ای وفق برجام - مجموعا تعداد 611 شخص و نهاد ایرانی - به همراه 303 فروند هواپیما- نفتكش و كشتی ( مجموعا 914 مورد) همزمان با اجرایی شدن برجام و طی یك سال اخیر- از فهرست سه گانه تحریم های هسته ای شورای امنیت - آمریكا و اتحادیه اروپا خارج شده اند
**ه ) تحریمهای باقیمانده
1) براساس برجام - تعداد 238 شخص و نهاد ایرانی در فهرست تحریم های سه گانه شورای امنیت سازمان ملل متحد باقی مانده اند كه تا نزدیك به 7سال دیگر (8 سال پس از تاریخ پذیرش برجام ) در فهرست تحریم ها باقی خواهند ماند.
2) تحریم های مالی و بانكی
درمتن برجام به صراحت بیان شده است كه از روز اجرای + نقل و انتقال
منابع مالی بین اشخاص حقیقی و حقوقی و یا نهادهای اروپایی از جمله
موسسات مالی و اعتباری ایرانی - بدون الزام به اخذ مجوز یا اعلام " مجاد
خواهد بود لكن متاسفانه به رغم گذشت بیش از یك سال از اجرای برجام -
با تداوم مشكلات بانكی و مالی هزینه ها و خسارت های هنگفتی به اشخاص
حقیقی و حقوقی ایرانی در داخل و خارج از كشور و شریك های تجاری و
متعامل با ایران - تحمیل و وارد می گردد برخلاف متن صریح برجام كه
فعالیتهای مرتبط با رفع تحریم ها كه منجر به تحقق آثار اقتصادی و مالی می
شود را مجاز و لازم الاجرا می داند متاسفانه 1+5 انگیزه جدی برای تحقق
این بند از برجام نشان نداده اند و بهانه آن را عللی مانند مقررات
مربوط به پولشویی یا FATF و یا مشكلات نرم افزاری اعلام می نمایند و
حال آنكه تردیدی در نادرستی و واهی بودن این بهانه وجود ندارد برای
اثبات نادرستی و قائلین به علل و عوامل باید گفت : آیا بانك های كوچك
اروپایی یا سایر كشورها در شبكه بانكی جهانی تابع یك نرم افزار و
قواعد مشترك نیستند؟ پس چرا سیستم مالی و بانكی جمهوری اسلامی می تواند
با بانك های كوچك و درجه چندم كه با سیستم یكپارچه حاكم بر بانك های
كوچك و بزرك اروپایی و جهانی منطبق و هماهنك هستند در تعامل باشد و
مشكلی در این زمینه ندارد؟ ولی بانك های بزرك از ارتباط با سیستم
بانكی ایران استنكاف دارند؟ به نظر می رسد علت اصلی این است كه تحریم
بانكی ایران صرفا بر روی كاغذ برداشته شده است و نه در عمل و واقعیت
و ایجاد تردیدها و تهدیدهای مكرر آمریكا از یك سو و عدم انگیزه - اراده
و جدیت همپیمانان آمریكا در نظام سلطه و سران كشورهای غربی و منطقه
ای از سوی دیگر نگرانی روبه رو شدن با ضرر و خطر و ریسك سنگین را
برای بانك های بزرك - ماندگار و سنگین كرده است كه حاضر به ارتباط مالی
با بانك های ایرانی نیستند به همین دلیل كه هنوز هم انتقال یا تبدیلات
ارزی با محدودیت هایی روبه روست و علت دیگر این امر این است كه در
استعلام هایی كه از اداره كنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری
آمریكا (OFAC) در خصوص حدود و ثغور تحریم ها بع عمل می آید- مقوله ای
به نام + رعایت حریم " بسیار مهم و پررنك نشان داده می شود به موجب
این امر تمام اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از بانك ها چناچه بخواهند با
ایران تعامل اقتصادی دشاته بشند- باید اطمینان حاصل كنند كه در
تراكنش یا تعامل اقتصادی و مالی - هیچ یك از نهادهای تحریم شده قرار
ندارند به تبع این چالش بانك مركزی و دیگر بانك های ایرانی كه در
بانك خارجی حساب دارند- درنقل و انتقال آزادانه وجوه خود با
چالش هایی مواجه هستند این موضوع بهره ایران از برجام را به شدت كاهش
و تحت تاثیر قرار داده است بانك های اروپایی و بعضی دیگر از كشورهای
به دلیل جریمه هایی كه در گذشته به دلیل نقض تحریم ها متحمل شده اند-
بابت برقراری تعاملات بانكی با جمهوری اسلامی ایران با ترس و تردیدهای
جدی روبه رو هستند بسیاری از بانك های اروپایی در جلسه ای كه با
وزیر امور خارجه آمریكا داشتند ( در دولت اوباما) تحت تاثیر مواضع
وزیر امور خارجه آمریكا تردید داشتند كه آمریكا رویكرد محتاطانه خود
را در مقابل ایران تغییر دهد این بانك ها واهمه دارند كه حتی اگر تضمین
هایی از سوی خزانه داری آمریكا تفسیر متفاوت و شدیدتری را از قانون
ارایه دهند- در وقع دولت ها- بانك ها و سایر شركت های خراجی از
خزانه داری آمریكا تاییدیه و مجوز كتبی می خواهند كه در اصل تضمین این
مطلب باشد كه از سوی آمریكا تحریم یا تهدید نخواهند شد چون در غیر انی
صورت خسارت جرائم سنگین آمریكا بسیار سنگین تر از میزان سودی است كه
از تعامل مالی و بانكی با ایران نصیب آنان خواهد شد اما واشنگتن تمایل
چندانی برای صدور چنین مجوزها و تاییدیه هایی ندارد
از سوی دیگر OFAC كه متولی اصلی ارائه مجوز است نه تنها مجوزهای جامع و
كاربردی صادر نمی كند بلكه در مقام پاسخ گویی به سوال های مربوط به
تحریم ها نیز مجمل گویی و مبهم گویی می كند كه نه تنها تردید سال كننده
رفع نمی شود بلكه تردید- ابهام - ترس و نگرانی او بیشتر می شود و در
نتیجه رغبتی به ارتباط با ایران از خود نشان نمی دهد ممنوع بودن
معامله با دلار آمریكا كه منبعت از تحریم های اولیه است مشكل را پیچیده
تر و مضاعف تر كرده است
در بیان شرایط موجود- علل و عوامل مختلفی وجود دارد كه دراینجا به
برخی از آنها اشاره می شود:
*عدم وجود اراده جدی در دولت امریكا باری رفع تمامی موانع بانكی و
بهره گیری از ابزارهای مختلف برای تحت فشار قراردادن شبكه بانكی جمهوری
اسلامی ایران :
*تداوم نگرانی و تردید در بانك های بزرك برای همكاری با ایران به
دلیل ترس از وضع جریمه های سنگین از سوی آمریكا
*تعلل عمدی اداره كنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریكا
(OFAC) در پاسخ به پرسش های بانك های خارجی در خصوص همكاری با ایران و
تلاش جهت تداوم تردید و نگرانی در آنها
*تحریم های اولیه آمریكا همچنان پابرجاست كه اگر چه موضوع مذاكرات
هسته ای منتهی به برجام نبوده است - ولی به دلیل ممنوعیت استفاده از دلار
در مراودات مالی و بانكی با ایران - اثرات زیادی در جلوگیری از عادی
شدن وضعیت بانكی كشور داشته است
3) برخی تحریمها به بهانه مسائل حقوق بشری و موشكی همچنان پابرجاست (
موضوع مذاكرات هسته ای منتهی به برجام نبوده است )
**و) موارد نقض عهد و پیمان شكنی آمریكا
در روند مذاكرات برجام و پس از آن آمریكا به تناسب طبیعت استكباری -
عناد- كینه و خصومت دیرینه عمیق نسبت به جمهوری اسلامی ایران و فشار
صهیونیسم بین الملل و دشمنان منطقه ای ایران در مسیر كارشكنی و تلاش در جهت
ضربه به ایران و ممانت از بهره مندی حداكثری ایران از امتیازات برجام -
اقدام و حركت كرده است این امر در نگارش دو پهلو و تفسیر پذیر متن
برجام - عدم پیش بینی و گنجاندن ضمانت های اجرایی لازم در جهت تامین
منافع ایران و همچنین پیش بینی سازوكارهای بی خاصیت در پیگیری مطالبات و
شكایات ایران در صورت نقض برجام توسط طرف مقابل استفاده ایران از
امتیازات برجام با مشكل روبه رو ساخته است پس از به قدرت رسیدن
هیات حاكمه جدید آمریكا موضع رسمی و اعلامی دولت این كشور نسبت به
برجام آن است كه در حال بررسی و بازبینی (review) این توافق می باشد و
سیاست جدید خود نسبت به ایران و برجام را در پایان دوره بازبینی كه
انتهای تیرماه 1396 خواهد بود اعلام می كند تكرار اظهارات و مواضع ضد
برجامی از سوی مقامات آمریكایی كه مغایر با تعهدات ایالات متحده
آمریكا وفق برجام محسوب می شود- عدم جدیت این كشور در ایفای تعهداتش
را محرز نموده است حفظ سایه شوم و سنگین تحریم - تهدید و ارعاب مكرر پیمان
شكنی و رویكرد غیرسازنده هیئت حاكمه آمریكا در خصوص برجام - در اقدامات
زیر تجلی یافته است :
*اتخاذ مواضع به انجام اقداماتی كه مغایر با روح و اهداف برجام می
باشد
*تاخیر- تعلل و كارشكنی در انجام تعهدات خود در زمینه رفع تحریم ها
*تمدید قانون تحریمهای ایران موسوم به آیسا توسط كنگره
*تهدید ها و مخالفت های رئیس جمهوری جدید آمریكا علیه برجام به منظور
ایجاد تردید و ممانعت از بهره مندی ایران در امتیازات برجام
*وضع تحریم های جدید غیر هسته ای علیه تعدادی از اشخاص حقیقی و حقوقی
ایرانی
*وضع تحریم های جدید كه در گزارش پیشین به بعضی از آنها اشاره شد مانند
:
*تحریم 11 شخصیت حقیقی و حقویق ایرانی در تاریخ 27/10/94 یعنی روز دوم
اجرایی شدن برجام
*تصویب و اجرای قانون موسوم به + ویزا" علیه چهار كشور خاورمیانه
از جمله ایران كه براساس این طرح شهروندان 38 كشوری كه برای ورود به
آمریكا از معافیت روادید برخوردارند چنانچه به ایران - عراق - سوریه و
سودان سفر كنند- ملزم به دریافت روادید برای ورود به آمریكا هستند
هدف از این قانون ایران هراسی و جلوگیری از تعامل سیاسی - اقتصادی و
تجاری اتباع سایر كشورها با ایران بود تا تحریم ها به شكل جدید دیگری
علیه ایران استمرار یابد
*توقیف یا به عبارتی دزدی دو میلیارد دلار از اموال ایران
*امضای وضعیت اضطراری علیه ایران توسط اوباما
*مصادره 2 8 میلیارد دلاری از دارایی های ایران در فوریه 2016 توسط
دادگاه تجدید نظر فدرال آمریكا به بهانه پرداخت خسارت به قربانیان
تروریسم
*حفظ قانون محرومیت ایران از معامله با دلار آمریكا براساس تحریم های
اولیه آمریكا علیه جمهوری اسلامی ایران
*تلاش در جهت استفاده از فعالیتهای موشكی ایران برای محكومیت های
بین المللی و استفاده از ابزار شورای امنیت سازمان ملل متحد
*تلاش برای وضع تحریم های جدید علیه ایران با استفاده از ابزار
گزارش های حقوق بشری ضد ایران
صدور دستور العمال جدید ترامپ با استفاده از اختیار + تابعیتی -
مهاجرتی " و ایجاد مشكل در صدور ویزا برای اتباع 7 كشور از جمله ایران
تصویب تحریم های اخیر و جدید توسط مجلس سنای آمریكا علیه ایران كه مصداق
آشكار نقض برجام می باشد
**ز) اقدامات متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای
برجام
باتوجه به عناد و خصومت عمیق و دیرینه آمریكا و هم پیمانانش نسبت به
جمهوری اسلامی و ملت شریف و انقلابی ایران و پیش بینی نقض عهد و پیمان
شكنی آنان - مجلس شورای اسلامی در تاریخ 21/7/94قانون تحت عنوان +قانون
اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام "
شامل یك ماده واحده و دو تبصره وضع و مصوب و ابلاغ نمود پس از نقض
عهدهای آمریكا- اقدامات متقابل دولت جمهوری اسلامی را ظرف یكسال اجرای
برجام می شود در دو محور برشمرد
1 - اقدامات دیپلماتیك مانند- اعتراضات - شكایات - موضع گیری ها و
پیگیری های كتبی و شفاهی دستگاه دیپلماسی ایران و نهایتا اقدام از طریق
كمیته مشترك
2 - دستور رییس جمهوری محترم مبنی بر ساخت شناورهایی با پیشران هسته ای
در تبیین و تحلیل این اقدامات باید گفت كه هیچكدام از این اقدامات از
جنس و روح اقدام متناسب و متقابل با نقض عهد و پمیان شكنی شیطان بزرك
نبوده است زیرا:
1 - سازكار پیش بینی شده در رسیدگی به اعتراض و شكایات ایران - با توجه
به اكثریت - غلبه - نفوذ آمریكا و هم پیمانانانش در كمیته مشترك و
شورای امنیت نهایتا به سود ایران ختم نمی شود
2 - ساخت پیشران هسته ای چنانچه با اورانیوم بالاتر از 67/3 درصد
نباشد هیچگونه مخالفت و منافاتی با برجام و محدودیت های وضع شده برای
ایران ندارد بنابراین اگر قبل از نقض عهد آمریكا- ایران به هر تعداد
و به هر میزان و اندازه پیشران هسته ای می ساخت اعضای 1+5 - شورای
امنیت سازمان ملل و یا آژانس نمی توانست ایراد و اشكال و اعتراضی را
متوجه ایران نماید- در مجموع می توان گفت كه دولت جمهوری اسلامی ایران
اقداماتی كرده است لكن این اقدامات از جنس متناسب و متقابل با
اقدامات آنان نبوده است
**ح) جمع بندی و پیشنهاد
انجام تعهدات جمهوری اسلامی ایران در برجام نشان دهنده اصول اسلامی حاكم
بر رفتار نظام جمهوری اسلامی ایران در عرصه جهانی است و بر اساس همین
اصل - تمام تعهدات خود را در اجرای برجام به طور كامل عملی ساخته است
از طرف دیگر- آمریكا به عنوان كشوری كه در عرصه جهانی به بدعهدی -
پیمان شكنی و پایبند نبودن به توافق ها شناخته شده و مشهور است در
آزمون اجرای برجام نیز چهره ای بسیار بدتر از گذشته در افكار عمومی
ملت ایران از خود ترسیم كرد
جمهوری اسلامی ایران در این كارزار نفس گیر سیاسی موفق شد اضافه بر لغو
قطعنامه های ظالمانه علیه منافع ملی كشورمان - نقطه پایانی بر اتهام
بی پایه و ناروای فعالیت های نظامی در عرصه نظامی یعنی PMDبگذارد و
عملا فعالیت های صلح آمیز هسته ای خود را در مسیری ادامه دهد كه قدرت
های بزرك جهانی آن را به عنوان حق مسلم آنان بپذیرند
لغو تدریجی بعضی از تحریم ها و بازگشت صادرات نفت به میزان تقریبی قبل از
تحریم از نقاط برجسته دیگر اجرای برجام است
در شرایطی فعلی - چالش اصلی جمهوری اسلامی ایران با آمریكا ست كه با
بدعهدی و پیمان شكنی و مانع تراشی های خصمانه از اجرای برجام جلوگیری
می كند- لكن سرانجام ناگزیر خواهد شد كه با توجه به مقاومت و پایمردی
مردم انقلاب ایران اسلامی به تعهدات برجامی و بین المللی خویش عمل كند
رهبر معظم انقلاب اسلامی فلسفه و هدف مذاكرات و پذیرش برجام را رفع
تمامی تحریم های ظالمانه دانسته و تحقق نیافتن آن را خسارت محض عنوان
كردند از سوی دیگر- جمهوری اسلامی ایران تمامی تعهدات تعیین شده مربوط
به خود را در برجام به اقرار و اعتراف آژانس بین المللی انرژی اتمی اجرا
كرده است ولیكن كارشكنی های ظالمانه و خصمانه ایالات متحده مانع اجرای
كامل برجام و رفع تمامی تحریم های مالی و بانكی شده است از این رو مجلس
شورای اسلامی دولت جمهوری اسلامی ایران را ملزم می كند كه در اجرای قاطع
بندهای نه گانه ماده واحده قانونی مصوب 21/7/1394موسوم به قانون +
اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام " صریح
- شفاف و به موقع اقدام كند و به همراه گزارش های مرحله ای سه ماهه
روند اجرای برجام - گزارش اقدامات متناسب و متقابل را به كمیسیون
امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ارسال نماید و علاوه برآن
مركز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و كمیسیون ا منیت ملی و سیاست خارجی
مجلس شورای اسلامی به طور مشترك + طرح جامع اقدام متناسب و متقابل جمهوری
اسلامی ایران در مقابل آمریكا و سایر ناقضین احتمالی " را تهیه و در مسیر
تصویب در صحن علنی مجلس شورای اسلامی قرار دهند
ذیلا متن ماده واحده قانونی موصوف مشتمل بر 9 بند و دو تبصره ایفاد می
گردد
ماده واحده -دولت در چارچوب مصوبات شورای عالی امنتی ملی در صورتی
می تواند به شكل داوطلبانه برنامه جامع اقدام مشترك (برجام ) را اجراء
كند كه احكام و تكالیف زیر را در فرآیند اجراء رعایت نماید:
1 -بر اساس فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی هیچ دولتی در ایران حق تولید
و بكارگیری سلاح هسته ای را ندارد و دولت موظف است سیاست خلع هسته ای را
به طور فعال دنبال كند و در كلیه تلاش های بین المللی - حقوقی و دیپلماتیك
برای نجات بشریت از خطر سلاح های هسته ای و اشاعه آنها- از جمله از طریق
ایجاد مناطق عاری از سلاح های كشتار جمعی به ویژه در ایجاد ائتلاف منطقه ای
خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای به خصوص در زمینه خلع سلاح هسته ای رژیم
صهیونیستی فعالانه مشاركت نماید
2 -پایه برنامه جامع اقدام مشترك بر همكاری و احترام بر قرار دارد و هر
گونه اقدام مبتنی بر فشار و تهدید به هر بهانه ای به خاطر اجرای برجام و
یا غیر آن با تشخیص شورای عالی امنیت موجب تجدید نظر در این همكاری
می شود و لازم است در آن صورت مطابق مصوبات این شورا اقدامات متقابل
در نظر گرفته شود
3 -دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو موثر
تحریم ها یا بازگرداندن تحریم های لغو شده و یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر
را به دقت رصد كند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حق ملت ایران انجام
دهد و همكاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هسته ای
صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری كه ظرف مدت دو سال
ظرفیت غنی سازی كشور به یكصد و نود هزار سو افزایش یابد شورای عالی
امنیت ملی مرجع رسیدگی به این موضوع می باشد دولت باید ظرف مدت
چهارماه برنامه خود را برای این منظور جهت تصویب به شورای عالی امنیت
ملی ارائه نماید
4 -دولت موظف است برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران را با چشم انداز
تجاری -صنعتی - از جمله در حوزه غنی سازی و تحقیق و توسعه منطبق با طرح
درازمدت سازمان انرژی اتمی كشور دنبال كند سازمان انرژی اتمی كشور
باید طرح دراز مدت پانزده ساله كشور در حوزه غنی سازی و تحقیق و توسعه
را حداكثر ظرف مدت دو ماه پساز ابلاغ این قانون به تصویب شورای عالی
امنیت ملی برساند و به آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه كند به نحوی كه
پاسخگوی نیاز كشور برای سوخت راكتورهای قدرت و تحقیقاتی باشد
5 -بازطراحی راكتور آب سنگین اراك و همچنین در صورت ضرورت تبادل ذخایر
غنی شده - منوط به انعقاد قراردادهای قطعی و مطمئن جایگزین حصول
اطمینان نسبت به اجرای آنها باشد
6 -نظارت های آژانس بین المللی انرژی اتمی در چهارچوب مقررات بین المللی و
با رعایت مصالح امنیت ملی كشور كه شورای عالی امنیت ملی مشخص می كند-
انجام پذیرد و دولت باید مراقبت كند كه در مسیر اجرای برجام و پس از
آن - حفاظت كامل از اسرار و اطلاعات طبقه بندی شده به ویژه در حوزه
نظامی و امنیتی صورت گیرد میزان همكاری با آژانس منوط به اقدامات
احتیاطی لازم برای تضمین این امر- توسط آژانس است همچنین هیچ گونه
دسترسی نظارتی آژانس به مراكز نظامی و اشخاص حقیقی به بهانه برجام مجاز
نمی باشد مگر آنكه موارد به صورت جداگانه و با جزئیات به تصویب شورای
عالی امنی ملی برسد
7 -دولت و قوای مسلح كشور موظفند به منظور حراست از امنیت و منافع
ملی كشور و حمایت از متحدان در مقابله با تروریسم - تدابیر لازم را نسبت
به تقویت توانمندی های دفاعی جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه های آفندی
و پدافندی از جمله هوایی - دریایی - زمینی - موشكی و ایجاد پدافند در
مقابل حملات هسته ای و ساخت پیش ران ها- باطری های هسته ای - تصویربرداری
نوترونی و پزشكی هسته ای با قوت و جدیت برنامه ریزی و اقدام كنند
8 -دولت و سایر دستگاه های حاكمیتی و عمومی موظفند در چهارچوب مصوبات
شورای عالی امنیت ملی تدابیر لازم را در نظر بگیرند تا در اثر اجرایی
شدن برجام به هیچ وجه اجازه فرصت طلبی و سوء استفاده در داخل كشور به
آمریكا یا دیگر دولت های خارجی داده نشود و فرصتی برای نفوذ یا سوء
استفاده سیاسی - اقتصادی - فرهنگی و امنیتی در اختیار استكبار جهانی
قرار نگیرد
9 -دولت موظف است منابع مالی آزاد شده را در چهارچوب قوانین و در جهت
تحقق اقتصاد مقاومتی و رونق تولید- سرمایه گذاری های ضروری و با اولویت
نیازهای بخش خصوصی و تقویت صندوق توسعه ملی - صرف كند
تبصره 1 -وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافق نامه را هر سه
ماه یك بار به كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی
گزارش دهد
كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی موظف است هر شش ماه یك بار گزارش
اجرای برجام را به صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارائه كند
تبصره 2 -با اجرای این قانون -+ قانون الزام دولت به تعلیق اقدامات
داوطلبانه در صورت ارجاع و یا گزارش روند هسته ای به شورای امنیت "
مصوب /1 9 1384/-+ قانون الزام دولت به تجدید نظر در همكاری با آژانس
بین المللی انرژی اتمی " مصوب /6 10 1385/-+ قانون صیانت از دستاوردهای
صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی ایران " مصوب /29 4 1389/ و+ قانون الزام
دولت به حفظ دستاوردها و حقوق هسته ای ملت ایران " مصوب /2 4 1394/
لغو می شود
این قانون مشتمل بر ماده واحده و دو تبصره در جلسه علنی روز سه شنبه
مورخ بیست و یكم مهرماه یك هزارو سیصد و نود و چهار مجلس شورای اسلامی
تصویب شد و در تاریخ /22 7 1394/ به تایید شورای نگهبان رسید .