در حالی كه آمریكا و سه كشور اروپایی با صدور قطعنامه‌ای در شورای حكام تلاش داشتند امتیازاتی را از ایران در برخی مسایل فنی و سیاسی بگیرند، اقدام متقابل ایران، این فشار و تهدید را به فرصتی برای افزایش توان فنی و امنیتی او تبدیل كرد.
انتقال دو آبشار از سانتریفیوژهای IR-6 به سایت فردو و تولید اورانیوم 60 درصدی در آن، ضریب امنیت فردو را ارتقا و از سویی ذخایر اورانیوم با غنای بالای ایران را در كوتاه‌ترین زمان افزایش خواهد داد.
به گزارش رادیو پیام از ایسنا، سازمان انرژی اتمی در واكنش به قطعنامه شورای حكام در نشست فصلی اخیر، تولید اورانیوم تا غنای 60 درصد در سایت فردو را برای اولین بار كلید زد.
شورای حكام آژانس بین المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه 26 آبان، تحت فشار شدید سیاسی كشورهای آمریكا، انگلیس، فرانسه و آلمان قطعنامه‌ای علیه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای كشورمان به تصویب رساند. این سومین قطعنامه شورای حكام علیه ایران پس از اجرایی شدن برجام و بسته شدن پرونده مسائل ادعایی پادمانی است كه با فشار رژیم صهیونیستی در این شورا صادر می‌شود.
سی ام خرداد 1399 و هجدهم خرداد 1401 هم قطعنامه مشابهی توسط سه كشور اروپایی عضو برجام و با حمایت آمریكا پیشنهاد و تصویب شده بود، اما تفاوت قطعنامه سوم نسبت به دو قطعنامه قبلی این است كه این بار لحن تاكیدی و تندتری علیه ایران به كار گرفته شده است.
تصمیم تهران برای افزایش میزان غنی سازی 60 درصدی، پاسخی قابل‌پیش‌بینی به تلاش تروئیكای اروپا و آمریكا برای افزایش تنش‌ها در یكی دو هفته گذشته در شورای حكام و در سطح مناسبات سیاسی بود. ایران در سطوح مختلف اعلام كرده بود كه صدور قطعنامه دیگر علیه ایران درحالی كه با آژانس در حال مذاكره و رایزنی هستند پاسخی جدی در پی خواهد داشت، اما با همه هشدارها، سه كشور اروپایی و آمریكا تصمیم خود برای صدور قطعنامه را كه از مدت‌ها قبل گرفته بودند عملی كردند و رافائل گروسی، مدیركل آژانس شرایط و زمینه لازم را با گزارش‌دهی‌های جهتَ‌دار درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران فراهم كرد. آمریكا و سه كشور اروپایی در هفته‌های اخیر فشار علیه ایران را در زمینه‌های مختلف سیاسی ـ بین المللی، حقوق بشری به لحاظ تحولات سیاسی اخیر در ایران و فعالیت‌های هسته‌ای در چارچوب سیاست فشار حداكثری با جدیت دنبال كرده‌اند با این امید كه ایران در برخی مسایل از جمله در رابطه با مذاكرات برجام كوتاه بیاید.
بنا بر اعلام رییس سازمان انرژی اتمی، مهندسان سایت فردو صبح روز دوشنبه (30 آبان) در تولید اورانیوم تا غنای 60 درصد كه با استفاده از سانتریفیوژهای IR-6 انجام شده است، به مرحله "پایداری" در تولید این میزان غنا دست یافتند. پیش از این، غنی سازی 60 درصدی در مجتمع شهید احمدی روشن (نطنز) انجام می‌شد و در سایت فردو غنی سازی 20 درصدی انجام می‌شد، اما به نظر می آید ایران برای سایت فردو برنامه های ویژه تری در میان مدت و بلندمدت در نظر دارد.
علاوه بر آغاز تولید اورانیوم تا غنای 60 درصد در فردو، اقدامات دیگری در این سایت هفته گذشته انجام شد از جمله؛
- آغاز روند تعویض ماشین‌های سانتریفیوژ نسل اول با ماشین‌های پیشرفته 6-IR در این مجتمع كه باعث افزایش چشمگیر ظرفیت تولید می‌شود
- آغاز روند تجهیز سالن B (واحد یك) با ظرفیت 8 زنجیره جدید كه با توجه به ضرورت ایجاد زیرساخت به شكل مرحله‌ای صورت خواهد گرفت.
هم چنین در سایت نطنز؛
- دو آبشار IR-2m و IR-4 بازبینی و گازدهی و دو آبشار دیگر از این ماشین‌ها برای گازدهی در حال آماده شدن است و
- شروع پاسیواسیون دو زنجیره دیگر از همین نوع (IR-2m و IR-4) كه در روزهای آینده به مرحله گازدهی خواهد رسید و
- آغاز روند راه‌اندازی واحد B1000 با ظرفیت 8 واحد به شكل مرحله‌ای انجام خواهد گرفت.
هم چنین گفته می‌شود، ایران برنامه و اطلاعات تفصیلی خود برای جایگزینی سانتریفیوژهای IR-6 به جای ماشین‌های IR-1 را به آژانس ارایه كرده است اما كار جایگزینی هنوز آغاز نشده است.
به گزارش ایسنا، اقدام ایران برای انتقال تولید اورانیوم 60 درصدی به سایت فردو در واكنش به قطعنامه شورای حكام كه در رده سایت‌های استراتژیك به لحاظ ایمنی و امنیت هسته‌ای محسوب می شود، قابل توجه است.
تولید اورانیوم بالای 20 درصد برای اولین بار در فروردین 1400 كلید خورد. در ادامه اقدامات ایران در پی خروج آمریكا از برجام و بر اساس قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی برای لغو تحریم ها، سازمان انرژی اتمی موظف به راه‌اندازی خط تولید اورانیوم 60 درصدی به مقدار مورد نیاز در قانون مذكور شد. بر اساس برجام ایران تا پایان سال هشتم و در بخش‌هایی تا پایان سال دهم نباید نسبت به تولید اورانیوم تا غنای 20 درصد یا بالاتر از آن اقدام می‌كرد اما در چارچوب اقدامات متقابل، تهران نه تنها به تولید اورانیوم با غنای بالا اقدام كرد كه سانتریفیوژهای پیشرفته از جمله IR-2m، IR-4 و IR-6 را نیز در سطح تحقیقاتی و تولید انبوه تولید و راه‌اندازی كرد.
بر اساس اعلام مقامات كشورمان یكی از استفاده‌های مهم اورانیوم تا غنای 60 درصد، در تولید عنصر مولیبدن جهت به كارگیری در ساخت انواع رادیوداروهاست.
تولید اورانیوم 60 درصدی از ابتدا تا كنون در سایت نطنز انجام گرفته است، اما انتقال این فرایند به سایت فردو در ظرفیت دو آبشار می‌تواند ابعاد مختلف و مهمی داشته باشد.
تأسیسات هسته‌ای شهید علی‌محمدی (فردو)، یكی از تاسیسات هسته‌ای ایران است كه با هدف غنی‌سازی اورانیوم در عمقی بیش از 70 متر در نزدیكی شهر قم در اواخر دهه هشتاد شمسی ساخته شده است. ایران در سال 87 اعلام كرد كه برای "ایمنی مردم" و بیم از "حمله هوایی نظامی احتمالی" تعدادی از دستگاه‌های سانتریفیوژ خود را به تأسیسات زیرزمینی منتقل كرده است. سانتریفیوژهای حاضر در سایت فردو از همان جنس و نوع ماشین های IR-1 كه در سایت نطنز مستقر بودند، بود. از آنجایی كه فردو، سایت پشتیبان و آلترناتیو برای سایت نطنز بود، از ظرفیت پایینی برای تولید اورانیوم و استقرار سانتریفیوژها برخوردار بوده است. در عین حال آنچه این سایت را مهم و راهبردی می‌كند، ساختمان ویژه و مستحكم آن در عمق 70 متری زمین است كه موجب می‌شود بخش قابل توجهی از سلاح‌ها و بمب افكن‌هایی كه دشمنان ایران به ویژه آمریكا و اسراییل در اختیار دارند، نتوانند این مركز هسته‌ای را هدف قرار دهند. آمریكا و رژیم اسراییل در دو دهه اخیر به دفعات تهدید علیه ایران و تاسیسات هسته‌ای اش را به طور علنی مطرح كرده‌اند و در این راستا حمایت و سكوت برخی نهادهای بین‌المللی و كشورهای مختلف از جمله كشورهای با توانمندی هسته‌ای را همراه خود دارند. استحكام و مقاومت سایت فردو و خطرات ناشی از حمله نظامی به این سایت هسته‌ای آنقدر است كه این كشورها در این سال‌ها با استفاده از نفوذ و اقدامات خرابكارانه نرم افزاری و سخت افزاری سعی كردند تا در روند فعالیت این سایت تاخیر و خلل وارد كنند.
اكنون با انتقال ماشین‌های پیشرفته IR-6 به فردو و افزایش این ماشین ها در آینده، ظرفیت و توان تولید اورانیوم 60 درصدی یا 3.5 درصدی ده برابر بیشتر از قبل خواهد شد كه ظرفیت ذخیره مواد هسته‌ای برای ایران در كوتاه‌ترین زمان افزایش چشمگیری خواهد داشت.
بنا به گفته مقامات كشورمان، سانتریفیوژهای IR-6 در كنار ماشین‌ها پیشرفته IR-2m و IR-4 به مرحله صحه‌گذاری رسیده‌اند و ایران می‌تواند هر سه ماشین پیشرفته خود را برای تولید سوخت صنعتی استفاده كند.
مقامات ایران بارها اعلام كردند كه اولویت‌شان برای صنعتی سازی سانتریفیوژها و تولید سوخت انبوه به لحاظ اقتصادی و فنی استفاده از ماشین‌های نسل ششم است. اگر برنامه بلندمدت ایران بر این مبنا قرار گیرد كه تمامی ماشین‌های IR-1 خود در نطنز را با IR-6 جایگزین كند، به یك‌باره ظرفیت عظیمی در تولید سوخت و ذخایر اورانیوم غنی شده برای ایران ایجاد می‌شود. این حجم از سوخت هسته‌ای می‌تواند یك عامل بازدارنده مهم محسوب شود.
شاید از صدور قطعنامه شورای حكام با حمایت و رهبری سه كشور اروپایی و آمریكا و زمینه‌سازی مدیركل آژانس این هدف دنبال می‌شد كه ایران در بحث مسایل باقی مانده یا در موضوعات باقی مانده در رابطه با توافق برجام امتیازاتی دهد اما این اقدام و متقابلا اقدام ایران در واكنش به صدور قطعنامه باعث شد، ابعاد استراتژیك سایت فردو بیشتر و بیشتر و از سویی امنیت این سایت با انتقال سانتریفیوژهای نسل شش و غنی‌سازی 60 درصدی بیشتر از گذشته شود. البته گفتنی است كه صدور قطعنامه مذكور بدون شك فضای سیاسی و دیپلماتیك میان ایران و كشورهای عضو برجام و آمریكا را تاریك‌تر و مبهم‌تر ساخت.
