میراث فرهنگی یونسكو از امروز آغاز به كار میكند و قرار است شش میراث ناملموس ایران كه پرونده آنها مشترك با كشورهای دیگر تهیه شده است، به بررسی و رأی گذاشته شود.
علی دارابی، معاون میراثفرهنگی كشور درباره این پروندهها توضیح داد: هفدهمین نشست كمیته بینالدولی پاسداری از میراثفرهنگی ناملموس در شهر رباط مراكش 6 تا 12 آذرماه 1401 برگزار میشود و در این نشست، شش پرونده «هنر سوزندوزی تركمن»، «هنرساختن و نواختن عود»، «پرورش كرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی»، «یلدا/ چله»، «جشن مهرگان» و «مهارت سنتی ساختن و نواختن رباب» از كشورمان برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسكو مورد ارزیابی قرار میگیرد.
او افزود: با توجه به محدودیتهای ایجاد شده از سوی یونسكو برای ارسال پروندهها، هر كشور عضو، هر دو سال یكبار فقط یك سهمیه ملی برای ثبت جهانی دارد كه سهمیه كشورمان در سال گذشته به پرونده «هنر خوشنویسی» اختصاص داده شد. با توجه به اینكه امسال سهمیه نداشتیم، تهیه و تدوین شش پرونده به شكل مشترك با تعدادی از كشورها بهمنظور استفاده از سهمیه آنها، در دستور كار قرار گرفت. ارزیابیهای اولیه حاكی از آن است كه حداقل سه پرونده از شرایط مطلوبتری برخوردارند.
دارابی یادآور شد: تاكنون 17 عنصر میراث فرهنگی ناملموس از كشورمان در فهرست میراث جهانی یونسكو ثبت شده است.
ایران پیشتر پروندههای «مهارت ساختن و نواختن عود»، به صورت مشترك با كشور سوریه و «جشن مهرگان» به شكل مشترك با تاجیكستان را به یونسكو فرستاده بود كه به دلیل نیاز به اصلاح ریفر شد. (به معنای امكان بررسی پرونده در چرخه یا اجلاسهای بعدی)
برخی كارشناسان مطلع از دلایل پذیرفته نشدن پرونده «عود» گفته بودند: تهیه این پرونده با مشاركت سوریه و بدون در نظر گرفتن دیگر كشورهای عربی كه عود در آنها رواج دارد، اقدامی خطا بود. این پرونده توسط كسانی تهیه شد كه پرونده كمانچه را تهیه كرده بودند. اینكه پرونده كمانچه از نظر كارشناسی، پرونده موفقی بود و در فهرست یونسكو ثبت شد و به همین دلیل هم انتظار میرفت كه عود نیز در فهرست ناملموس یونسكو جهانی شود.
از سوی دیگر، گفته شده بود پرونده عود را با عجله از روی پرونده كمانچه رونویسی كردهاند. این پرونده پس از اصلاح از سوی سوریه و با مشاركت ایران بار دیگر تحویل یونسكو شد.
ظر كارشناسان یونسكو درباره پرونده «مهرگان» كه از سوی ایران ارایه شده بود نیز بر این بود كه این جشن در كشور تاجیكستان، زندهتر و گستردهتر از ایران است، از همین رو پرونده مهرگان از سوی تاجیكستان با مشاركت ایران اصلاح و دوباره ارائه شد.
ایران همچنین پرونده «یلدا» را قبلاً به یونسكو فرستاده بود كه دلیل محدود شدن آن به جغرافیا و گستره فرهنگ ملی ایران، پذیرفته نشد و در نهایت، این پرونده با عنوان «یلدا یا چله» از سوی افغانستان با همكاری ایران ارائه شده است.
پرونده چند ملیتی «پرورش كرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی» نیز با مشاركت هفت كشور ایران، افغانستان، آذربایجان، تركیه، تاجیكستان، تركمنستان و ازبكستان به یونسكو فرستاده شده است كه گفته شده این پرونده شانس بالاتری برای ثبت در یونسكو دارد.
ایران همچنین در پرونده «هنر سوزندوزی تركمن» با تركمنستان همكاری داشته است و پرونده «مهارت سنتی ساختن و نواختن رباب» را با همكاری تاجیكستان و ازبكستان به یونسكو فرستاده است.