عرضه خودرو در بورس كالا این روزها نقل محافل متعدد اقتصادی و حتی اجتماعی است و بسیاری از مردم را درگیر خود كرده است.
به گزارش رادیو پیام از خبرگزاری مهر، عرضه خودرو در بورس كالا این روزها نقل محافل متعدد اقتصادی و حتی اجتماعی است و بسیاری از مردم را درگیر خود كرده است، موافقان این طرح می‌گویند عرضه خودرو در بورس در صورت افزایش عرضه، می‌تواند قیمت‌ها را كاهش داده و هم زمان به نفع مردم و خودروسازان است، اما عده‌ای دیگر این نظر را قبول نداشته و می‌گویند به علت افزایش قیمت خودرو نسبت به قیمت كارخانه، عرضه خودرو در بورس باید متوقف شود.
در هفته‌های گذشته عرضه‌های متعدد خودرو در بورس كالا شكل گرفته و برخی از قیمت خودروها به اندازه‌ای كاهشی شده بودند كه مردم را برای حضور در بورس كالا و خرید خودرو بدون نیاز به قرعه كشی ترغیب كرد به طوری كه خودروی شاهین با قیمت كارخانه به فروش رسید و تفاوت 200 میلیون تومانی را با بازار آزاد رقم زد.
برخی از دلالان تاب نیاورده و به انحای مختلف دنبال خروج عرضه خودرو از بورس بودند تا جایی كه شاهد فشار برای خروج عرضه خودروی دنا پلاس از بورس بودیم اما با پیگیری‌های قاطع سازمان بورس و وزارت اقتصاد دوباره خودروی دنا به اندازه 2 برابر عرضه تعیین شده در بورس كالا عرضه شد كه درنهایت با اختلاف 250 میلیون تومانی نسبت به قیمت بازار آزاد به فروش رسید.
تفاوت اقتصاد دستوری و اقتصاد عرضه- تقاضا
نوید رجایی، كارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با مهر در این باره تشریح كرد: علم اقتصاد، علم تخصیص منابع كمیاب به نیازهای نامحدود بشری است. اگر نگاهی به اقتصاد ایران در سالیان گذشته داشته باشیم متوجه خواهیم شد كه به علت تورم، خودرو دیگر یك كالای مصرفی نیست و بسیاری از افراد به این كالا به چشم یك سرمایه گذاری نگاه می‌كنند. با توجه به تحریم‌هایی كه در سالیان گذشته علیه كشورمان وجود داشته خودروسازها علاوه بر هزینه‌های زیادی كه بابت افزایش دلار بهشان تحمیل شد در واردات قطعات نیز با دردسرهای زیادی مواجه بودند و در نتیجه بهای تمام شده، تولید هر خودرو به طرز چشمگیری افزایش پیدا كرد. از سوی دیگر با مواجه شدن با چنین وضعیتی و برای افزایش رضایت‌ها میان مردم دولت قبلی تصمیم گرفت از طریق اقتصاد دستوری، امور كشور را در پیش ببرد كه اگر چه دستوری بودن اقتصاد در كوتاه مدت می‌تواند قیمت‌ها را كنترل كند اما در بلند مدت محكوم به شكست است.
این كارشناس اقتصادی اضافه كرد: یكی از بزرگترین اشتباهاتی كه بعد از آن انجام شد ثبت نام خودرو توسط خودروسازهای كشور بدون دریافت وجه بود. همین عامل باعث شد تا مردم به ثبت نام خودرو به چشم یك لاتاری نگاه كنند كه هر چند هفته به راحتی می‌توانند در آن شركت كنند و در نتیجه سدی از تقاضا كاذب به سمت خودرو روانه شد و متقاضیان واقعی كه توان خرید خودرو را نداشتند ناامیدانه به سمت بازار آزاد رفتند و در نتیجه افزایش تقاضا باعث شد قیمت خودروها مسیر صعودی بگیرد. همانطور كه در ابتدای مطلب نیز ذكر شد وجود تحریم‌ها و افزایش قیمت دلار، هزینه‌های خودروسازان را بالا برد و قیمت‌های دستوری سبب شده بود تا شركت‌ها تمایلی به عرضه محصول خود نداشته باشند چرا كه هدف اصلی هر كسب و كاری كسب سود است و قیمت فروش پایین‌تر از هزینه‌ها یك دیوانگی محض است. حال با ورود خودرو به بورس كالا، اولین متغیر اقتصاد یعنی عرضه و تقاضا فعال شد. خب این خبر بسیار بدی برای مافیای این صنعت است چرا كه در بورس كالا شفافیت بسیار بالاتری را نسبت به بازار آزاد شاهد هستیم و از سوی دیگر با توجه به مكانیسم بازار تنها متقاضیان واقعی برای خرید خودرو وارد گود می‌شوند. زمانی كه عرضه و تقاضا در بورس كالا شكل گرفت اگر چه دلال‌ها تلاش كردند با استفاده از قیمت‌های بسیار بالاتر موانع جدی در قیمت گذاری به وجود آورند اما اقدامات هوشمندانه ناظرین و مسئولان بورس كالا سبب شد تا جلوی اردرهای نامتعارف گرفته شود و درنتیجه خودرو با قیمت تعادلی به دست مصرف كننده واقعی برسد.
تحول در صورت مالی شركت‌های خودروساز
رجایی افزود: زمانی كه خودرو با قیمت تعادلی به دست مصرف كننده برسد صورت مالی‌های شركت‌های خودروسازی نیز متحول می‌شود و در نتیجه سرمایه گذاران این صنعت را برای سرمایه گذاری بسیار جذاب می‌بینند و در نتیجه بخشی از پول سرگردان به راحتی جذب سرمایه گذاری مولد خواهد شد و این مورد از مزایا جذابیت بورس كالا نسبت به سایر بازارهاست. پس با توجه به وضع فعلی توصیه می‌شود عرضه خودروها در بورس كالا ادامه داشته باشد چرا كه در بازار با تقاضای كاذب مواجه هستیم و هرگونه جلوگیری از عرضه می‌تواند مشكلات بیشتری در پی داشته باشد و از سوی دیگر سرمایه گذاران نیز نگاه منفی پیدا خواهند كرد و بازی دو سر باخت برای دولت خواهد شد. یكی دیگر از جذابیت‌های بورس كالا تضمین‌های دریافت كالا است چرا كه در گذشته به علت كمبود قطعه و مشكلات دیگر در مواردی مشاهده شده كه خودروسازان در زمان سررسید از تحویل خودرو اجتناب كردند اما حضور خودرو در بورس كالا سبب شده دیگر خریداران دغدغه‌ای در این زمینه نداشته باشند.
رجایی در پایان گفت: نكته دیگری كه بسیار حائز اهمیت است وقتی خودرو در بورس كالا عرضه شود دیگر دلالان فرصت استفاده از سودهای مفت به باد آورده را نخواهند داشت و یك بازی دو سر برد هم برای شركت عرضه كننده و هم برای فرد خریدار است.
تب و تاب برای خرید خودرو به اوج خود رسیده است
در همین رابطه علی فراقی كارشناس اقتصادی نیز به مهر گفت: در برهه زمانی قرار داریم كه تب و تاب بورس كالا خصوصاً عرضه انواع خودروها در آن بسیار زیاد شده و پای ثابت بسیاری از خبرها و موارد دیگر شده است. حال در پله اول مهم‌ترین سوالی كه بیان می‌شود آیا عرضه از طریق بورس كالا یك روند مثبت است یا خیر؟؛ جواب این سوال با قطعیت مناسبی بله است زیرا ساز و كار بورس در تمامی كشورها یك فرآیند ثابت شده و جوابگو است كه در صورت برنامه ریزی و سیاست گذاری صحیح و مناسب بسیاری از مشكلات دیگر بازارها را رفع می‌كند و به خوبی می‌تواند هركالایی را به بهترین نرخ خود از طریق سیستم عرضه و تقاضا تنظیم نماید.
فراقی افزود: اگر بخواهیم مثال كوچكی از مثبت بودن این سیستم داشته باشیم كشور چندسالی است كه درگیر فروش كارخانه‌های خودرو از طریق قرعه كشی بود كه صرفاً سود مناسبی را در جیب دلال قرار می‌داد و به هیچ عنوان مصرف كننده واقعی از این سیستم نفع نمی‌برد كه پس تسهیل عرضه آن در بورس كالا بسیاری از مصرف كنندگان توانستند به خودرو مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند و با افزایش عرضه و از طریق سیستم كامل عرضه و تقاضا بسیاری از قیمت‌های بازار آزاد در حاشیه قرار گرفت و محصول و كالای مورد نیاز به راحتی و به نرخ منصفانه‌تر در اختیار مصرف كننده قرار گرفت.
البته نكته‌ای هم كه شاید از نظرها دور مانده باشد صرفاً عرضه خودرو نیست و بسیاری از كالاها خصوصاً كالاهایی كه توسط شركت‌ها تولید می‌شوند به خوبی می‌توانند در بازار به قیمت منطقی‌تری به مصرف كننده برسد مانند تولیدات مصالح ساختمانی، آهن آلات و… بوده و نكته دیگر حركت یك قدم به سمت جلو جهت شفافیت صورت‌های مالی و عملكرد بسیاری از شركت‌های فعال در بورس كشور و حتی بیرون از آنكه توانایی عرضه محصول خود در بورس كالا را دارند است.
حال اگر این سیستم به دور از فرآیند دستورگونه و كنترل شده بتواند به كار خود ادامه دهد به خوبی توانایی كنترل و تنظیم بسیاری از محصولات تولید شده یا حتی خدمات ارائه شده را دارد و آن چیزی است كه اقتصاد كشور به خوبی نیاز به این مورد را در خود میبیند.
آخرین نكته‌ای كه دلیل مخالفت ادامه و تسهیل این روند توسط برخی از افراد گردیده صرفاً نحوه سیاست گذاری، اجرا و ادامه دادن این مسیر است كه افراد فعال دل خوشی از این مدیریت و برنامه ریزی ندارند و خود فرآیند بسیار كارآمد و مفید است ولی نتیجه آن بسیار متكی به نحوه مدیریت و برنامه ریزی و آن چیزی است كه دولت‌ها ضعف و ناتوانی خود را در این مسیر نشان داده‌اند.
توصیه‌ای هم كه می‌توان در آخر سر داشت عدم تكرار فرآیند قبل و درس گیری از آن است و دركنار آن مشورت و بهره گیری از افراد صاحب نظر واقعی و دلسوز از جنس همین بازارها می‌باشد كه می‌تواند اتفاقات قبلی را اندكی جبران نماید و افراد همین بازار هستند كه توان كمك به بهبود و رشد آن را دارند.
در كلام آخر هم برخی افراد دل به تكرار اشتباهات و اجرای نادرست موارد قبلی بسته‌اند و در راستای مخالفت با آن برآمدند كه با توجه به اینكه احتمال اجرا و در نهایت نتیجه مساعدی از این فرآیند
عرضه خودرو در بورس باعث افزایش تولید خودرو خواهد شد
افزایش عرضه خودرو در بورس علاوه بر اینكه باعث كاهش قیمت در بازار آزاد شده و فرآیند دسترسی مردم به خودرو را آسان‌تر و شفاف‌تر خواهد كرد، باعث می‌شود، خودروسازان با افزایش سوددهی مواجه شده و بتوانند بدهی سنگین خود به قطعه سازان را تسویه كنند.
یكی از مشكلاتی كه همیشه بازار خودرو را اذیت كرده عدم تسویه مطالبات قطعه سازان بوده كه باعث كاهش عرضه قطعه به خودروساز و در نهایت كاهش تولید خودرو می‌شود در صورتیكه عرضه خودرو در بورس باعث افزایش تولید خودرو و افزایش عرضه در بازار و كاهش قیمت نیز خواهد شد كه این نكته مهم در بررسی‌های بسیاری از تحلیلگران مغفول مانده است.
