یك سوم از مرز كشور را پهنه‌های دریایی تشكیل می‌دهد كه بدون تردید خلیج فارس یكی از مهمترین آنهاست كه حفاظت از آن مانند سایر حوضه‌های آبی كشور نیازمند عزم ملی، منطقه‌ای و برنامه‌ریزی مدون است.
به گزارش رادیو ایران از ایرنا از سازمان حفاظت محیط زیست، دهم اردیبهشت ماه در تقویم كشور به عنوان روز ملی خلیج فارس نامگذاری شده است، این پهنه آبی از لحاظ ملی و منطقه ای جایگاه و اهمیت ویژه ای دارد بر این اساس سازمان محیط زیست برنامه های مدونی برای حفظ و صیانت از خلیج فارس دارد.
دریاها و اقیانوس ها، نه تنها بخش اصلی حیات روی كره زمین را تشكیل می دهند، بلكه به عنوان سیستم پشتیبان حیات روی خشكی ها هستند، دریاها و اقیانوس ها از عوامل اصلی تعیین كننده شرایط اقلیمی كره زمین هستند، بخش عمده ای از ذخایر فسیلی و معدنی جهان در دریاها نهفته است. سهم عمده ای از تامین غذای مردم جهان بر عهده دریاهاست. بخش بزرگی از صنایع دارویی و بهداشتی به منابع دریایی وابسته است. دریاها می توانند به عنوان منشاء انرژی پاك و رایگان، در نظام جدید انرژی جهان نقش آفرینی كنند.
بنابراین بهره برداری از دریاها و اقیانوس ها باید در راستای توسعه متوازن فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و صیانت محیط زیستی عمل كند. چرا كه دریاها و اقیانوس ها سیستم های به هم پیوسته ای هستند كه ایجاد تغییر در آنها واجد پیامدهای بدون مرز محلی، منطقه ای و جهانی خواهد بود، ایران نیز از این موهبت الهی متنعم است و به مراتب بیشتری از اهمیت، مسئولیت حفظ محیط زیست دریایی بر عهده حاكمیت و مردم قرار دارد.
190 هزار كیلومتر مربع دریا در اختیار داریم، دریاهایی سرشار از منابع قابل استحصال و متصل به آبراهه های بین المللی. یك سوم از تمام خطوط مرزی كشور، حدود 5800 كیلومتر، مرز دریایی است. فعالیت های گسترده دریانوردی، صنایع دریایی ساحلی و فراساحلی، كشتی سازی، خدمات دریایی و بندری، نفت و گاز، شیلات، گردشگری دریایی، صنایع نظامی دریایی، جستجو و نجات دریایی، جایگاه قابل ملاحظه ای را در توسعه اقتصادی كشور ایجاد كرده است.
حفاظت از پهنه‌های آبی كشور با مشاركت ملی و برنامه‌ریزی مدون
بی تردید یكی از مهمترین پهنه های آبی كشور ، خلیج فارس است. پهنه آبی ارزشمندی كه حفاظت از آن همچون سایر پهنه‌های آبی كشور نیازمند برنامه و عزم ملی و منطقه ای است، اكوسیستم های دریایی و ساحلی خلیج فارس دارای تنوع زیادی از انواع تالاب ها از جمله جنگل های حراء، تالاب های مصبی، خلیج های كوچك، خورها، سواحل صخره ای وآبسنگ های مرجانی است كه دارای ارزش های بالای اكولوژیك و اقتصادی و اجتماعی هستند.
تالاب‌ها و مناطق حفاظت شده ای همچون منطقه حفاظت شده حراء و تالاب خورخوران استان هرمزگان و شادگان در استان خوزستان از محبوب‌ترین جاذبه‌ها و ثروت‌های خلیج فارس است، ثروتی كه بدون مشاركت ملی و برنامه مدون امكان حفاظت و حراست از آن برای نسل‌های امروز و فردا وجود ندارد و به واسطه سیاست سازمان حفاظت محیط زیست بر همین نگاه مشاركتی و بهره‌برداری خردمندانه، امروز كارنامه‌ای موفق در مدیریت این مناطق پیش‌روی عموم قرار دارد.
البته این مهم، تنها با جامع‌نگری و حذف نگاه‌ها و منافع بخشی و در راس قرار گرفتن منافع ملی تحقق می‌یابد و منتج به توسعه همه جانبه و متوازن كشور می‌شود، با توجه به ارزش های بالای اقتصادی مستقیم و غیر مستقیم تالاب ها و دریا، حفاظت از این اكوسیستم های ارزشمند در جهت بهره برداری خردمندانه از آنها ضروری است.
گسترش الگوی توسعه متوازن در حوضه آبریز تالاب ها به عنوان اصلی ترین راهبرد برای حفاظت و احیای تالاب های كشور است و سازمان محیط زیست نیز اقدامات اجرایی خود را بر پیاده سازی این راهبرد متمركز كرده است.
حفاظت از اكوسیستم های آبی نیازمند درك صحیحی از چگونگی اثرگذاری فعالیت‌های هر یك از بخش‌های توسعه‌ای و تولیدی بر آنها بوده و باید فرصت‌های برد- بردی كه متضمن همزمان توسعه متوازن و حفاظت منابع طبیعی به عنوان میراث نسل های بعد باشد، در برنامه های توسعه و اسناد بالادست پیش بینی و اجرایی شوند.
در راستای حفاظت و بهره برداری خردمندانه و معقول از تالاب ها استقرار مدیریت زیست بومی و تهیه برنامه های جامع، همچنین پهنه بندی این اكوسیستم ها با مشاركت تمام ذینفعان و جوامع بومی صورت گرفته و اجرای آنها در دستور كار است.
در همین راستا معاون اول ریاست جمهوری نیز به عنوان دبیر ستاد هماهنگی و مدیریت تالاب های كشور خواستار ارایه گزارش اجرایی از برنامه های مصوب مدیریت زیست بومی از استانداران استان های مربوطه شد كه به زودی گزارش اقدامات تكمیل و به ستاد ارایه خواهد شد.
بهره برداری معقول و خردمندانه از تالاب ها كه مورد تاكید كنوانسیون رامسر است، بر اساس قوانین و ضوابط ملی، جزو راهبرد های اصلی برای تالاب ها و اكوسیستم های آبی است و این امر در فرایند مشاركتی با جوامع محلی در رویكرد مدیریت زیست بومی دنبال می شود.
در بازدید اخیر ریاست جمهوری از تالاب شادگان به عنوان یكی از مهمترین اكوسیستم های آبی كشور كه معیشت و اقتصاد قشر زیادی از مردم و جوامع بومی نیز با این تالاب گره خورده و از ارزش اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است، موضوع اقتصاد و گردشگری در تالاب و برخورد با متخلفین بهره برداری غیر مجاز از تالاب شادگان مورد تاكید بوده و دستورات لازم را در این خصوص صادر شد.
سازمان حفاظت محیط زیست براساس ضوابط و قوانین موجود و بهره برداری از این اكوسیستم های ارزشمند براساس حد بستر و حریم قانونی تعیین شده توسط وزارت نیرو، همراهی لازم را در راستای توسعه متوازن كشور و ارائه خدمات به مردم خواهد داشت.
همچنین تعیین و پیگیری تامین نیاز آب محیط زیستی تالاب ها به عنوان یكی از مهمترین محورهای كاری بر اساس قوانین و اسناد بالادست در دستور كار جدی سازمان حفاظت محیط زیست است، ضمن اینكه علاوه بر قوانین موجود، رییس جمهوری نیز بر این موضوع همواره تاكید داشته اند.
