با حضور رئیسی صورت گرفت؛ پهپاد مهاجر10 رونمایی شد

به گزارش رادیو پیام، حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی به مناسبت روز «صنعت دفاعی» ضمن بازدید از نمایشگاه آخرین دستاوردهای صنایع دفاعی كشور، از پهپاد «مهاجر 10» با بیشینه مداومت پروازی 24 ساعت در ارتفاع 7 هزار متری و با شعاع عملیاتی 2 هزار كیلومتری رونمایی كرد.

بیشینه ظرفیت سوخت پهپاد «مهاجر 10»، 450 لیتر و بیشینه وزن محموله آن 300 كیلوگرم است. حداكثر سرعت این پهپاد 210 كیلومتر بر ساعت بوده و قابلیت حمل انواع مهمات و بمب‌های قائم، الماس و دستواره را دارا بوده و مجهز به سامانه‌های جنگ الكترونیك و اشراف اطلاعاتی است.


همچنین در حاشیه بازدید از نمایشگاه آخرین دستاوردهای فناورانه و پیشرفته وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، دستور آغاز الحاق و واگذاری انبوه موشك‌های راهبردی «خرمشهر» و «حاج قاسم» به نیروهای مسلح و نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را صادر كرد.

در این مراسم كه با حضور وزیر دفاع و جمعی از فرماندهان نیروهای مسلح برگزار شد، رئیس جمهور ضمن گرامیداشت روز صنعت دفاعی و قدردانی از همه نیروهای پرتلاش صنایع دفاعی كشور گفت: امیدوارم تلاش‌های همه ما باعث ارتقای بیش از پیش عزت، افتخار و اقتدار كشور شود.

رئیسی با رمز مبارك «یا حسین» دستور آغاز الحاق موشك راهبردی خرمشهر و حاج قاسم به نیروی هوافضای سپاه را صادر كرد.

موشك راهبردی «خرمشهر»

موشك خرمشهر یكی از پیشرفته‌ترین موشك‌های طراحی شده توسط متخصصان سازمان هوافضای وزارت دفاع است كه برد آن 2000 كیلومتر بوده و مجهز به سر جنگی از نوع شدید الانفجار با وزن 1500 كیلوگرم می‌باشد.

این موشك برای ایجاد قابلیت‌های تاكتیكی، به یكی از پیشرفته‌ترین موتورهای سوخت مایع تجهیز گردیده و به نحوی طراحی شده است و موتور در مخزن سوخت قرار گرفته كه این امر باعث كاهش طول موشك به حدود 13 متر شده است.


سرجنگی این موشك با طول حدود 4 متر، یكی از بزرگترین و اثر بخش ترین سرجنگی های تولید شده می‌باشد كه قابلیت حمل بیش از یك تن مواد ناریه داراست.

سرعت بالای اصابت سرجنگی به هدف، باعث می‌شود سیستم‌های پدافندی دشمن، قادر به تشخیص و رهگیری و اقدام جهت انهدام سرجنگی را نداشته باشند.

تفاوت این موشك با سایر نسل‌های قبلی خود تأمین دقت نقطه زنی در فاز میانی (پرواز بالای جو) می‌باشد.



الحاق موشك بالستیك راهكنشی (تاكتیكی) «قاسم» به نیروهای مسلح یكی دیگر از برنامه‌های بود كه امروز توسط رئیس جمهور انحام شد.

موشك قاسم بود كه به‌یاد سردار شهید حاج قاسم سلیمانی نام‌گذاری شده است و در واقع آخرین محصول موشكی رونمایی‌شده كشور در دسته موشك‌های زمین به زمین بالستیك محسوب می‌شود.

این موشك دارای سوخت جامد تركیبی است و به‌صورت مایل پرتاب می‌شود. مشخصات كلی این موشك به‌شرح زیر است:

طول: 11 متر

جرم: حدود 7 تُن

وزن: سر جنگی 500 كیلوگرم

نوع سر جنگی: جداشونده و هدایت‌پذیر تا انتهای مسیر (قابلیت نقطه‌زنی)

سرعت ورود به جو: 12 ماخ

سرعت اصابت به زمین: 5 ماخ

برد: 1400 كیلومتر

این مشخصات، موشك قاسم را یك موشك قدرتمند نشان می‌دهد كه سر جنگی آن قابلیت انهدام اهداف محافظت‌شده با سطوح مقاوم بتنی را نیز به‌راحتی دارد. به‌گفته مسئولان، بُرد این موشك قابل افزایش تا حدود 1700 الی 1800 كیلومتر است.

مشخصات ظاهری

موشك قاسم از یك مرحله پیشران سوخت جامد برخوردار است كه در داخل بدنه استوانه‌ای همچون سایر موشك‌های بالستیك قرار گرفته است. بالك‌های پایدارساز در انتهای بدنه و سر جنگی جداشونده مجهز به بالك‌های كنترلی با قطری كمتر از قطر بدنه از دیگر شاخصه‌های این موشك است.

طول بدنه 11 متری و قطر بدنه حدود 85 تا 95 سانتی‌متری این موشك جدید آن را در رده موشك‌هایی با نسبت طول به قطر كمتر همچون موشك خرمشهر قرار می‌دهد. این عدد برای موشك قاسم در حدود 11.6 تا 12.4 قابل تخمین است.

كاهش نسبت طول به قطر موشك كه به آن نسبت لاغری یا Slenderness ratio نیز گفته می‌شود، مزیت‌هایی برای صلبیت بیشتر سازه موشك و كاستن از كمانش‌های موضعی (buckling) به‌همراه دارد و در نتیجه می‌توان برای رسیدن به قابلیت‌های سازه‌ای مشخص، تا حدودی وزن سازه را نیز كاهش داد.

نكته مهم دیگری كه با نگاهی به منابع علمی می‌توان دریافت، این است كه موشكی با نسبت طول به قطر كمتر، برای پرواز در سرعت‌های بالا مناسب‌تر است. البته قطر بیشتر سبب افزایش نیروی پسا در فاز اوجگیری نیز می‌شود كه با پیشران قوی‌تر قابل جبران است؛ پیشرانی كه بدنه بزرگ‌تر موشك جدید جای كافی برای قرار گرفتن آن را دارد.

موشك «قاسم» پس از قسمت پیشران، با یك بخش واسطه تطبیق‌دهنده قطر، به بخش سر جنگی متصل می‌شود. به‌نظر می‌رسد علت استفاده از این بخش تطبیق قطر، مشابه علت به‌كارگیری بخش مشابهی در موشك‌های بالستیك «قیام» و «قدر» و «سجیل» باشد یعنی استفاده از یك سر جنگی موجود و عدم طراحی یك سر جنگی جدید با قطر مشابه موشك جدید.

در واقع، در صورت موجود بودن یك سر جنگی با قابلیت‌های مطلوب عملیاتی، اساساً اقدام به طراحی جدید، سبب اتلاف منابع شده و در عوض استفاده از سر جنگی‌ای كه قبلاً طراحی، آزمایش و تولید شده است سبب كاهش قابل توجه هزینه‌های تحقیق و توسعه می‌شود.

نوك دماغه این سر جنگی كه نوك‌تیز نیست و دارای زاویه انحنای زیاد است همچون موشك‌های هایپرسونیك «ذوالفقار» و «دزفول» برای مقابله با گرمایش آیرودینامیكی با این زاویه ساخته شده و به‌علاوه از یك ماده فناشونده گرافیتی نیز در نوك آن استفاده شده است.

اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد كه قطر قسمت پایه سر جنگی موشك «قاسم» مشابه موشك «ذوالفقار» است و این امر گمانه استفاده از همان سر جنگی را روی موشك جدید تقویت می‌كند، در غیر این صورت، لزومی نداشت قطر پایه سر جنگی از قطر بدنه كوچك‌تر باشد.

همچنین احتمالاً همچون سر جنگی موشك «ذوالفقار» یك رانشگر داخل سر جنگی قرار گرفته كه پس از جدا شدن از پیشران مرحله اول به‌كار می‌افتد. در تصاویر اصابت سر جنگی موشك «قاسم» به‌نظر می‌رسد كه این رانشگر هنوز در حال كار است.

شاخصه‌های جدید طراحی

به‌خلاف تصور اولیه مبنی بر اینكه موشك «قاسم»، نمونه جدیدی از نسل فاتح است، اما افزایش قطر بدون افزایش قابل توجه طول كه سبب تفاوت محسوس نسبت لاغری این موشك شده، اولین وجه تمایز آن با خانواده فاتح است، این در حالی است كه در موشك «ذوالفقار» كه نمونه بزرگ‌تری از موشك‌های فاتح است همراه با افزایش طول، افزایش قطر نیز رخ داده و در نتیجه نسبت طول به قطر تقریباً مشابه موشك‌های فاتح باقی مانده است. دومین وجه تمایز طراحی موشك «قاسم» با نسل فاتح، اختلاف قطر پایه سر جنگی با بدنه اصلی موشك است كه به آن پرداخته شد.

اما مهمترین وجه تمایز موشك «قاسم»، استفاده از یك طراحی جدید و تا حدود زیادی منحصر به فرد بین موشك‌های بالستیك و آن هم استفاده از 8 بالك ثابت پایدارساز در انتهای بدنه است.

در موشك‌های خانواده فاتح، چهار بالك پایدارساز و چهار بالك مثلثی كوچك‌تر جلوی پایدارسازها، در حكم شناسنامه ظاهری این موشك‌ها هستند. اما در موشك جدید از بالك‌های مثلثی كوچك خبری نیست و تعداد بالك‌های پایدارساز نیز از 4 به 8 عدد افزایش یافته است.

این امر قطعاً برای تأمین نیروی كافی برای پایدارسازی بدون افزایش بیشتر مساحت بالك‌های پایدارساز صورت گرفته است، در واقع خود این بالك‌ها نیز دارای طراحی مشابه نمونه مورد استفاده از نسل فاتح هستند كه باز هم سبب كاهش زمان و هزینه توسعه موشك شده اما تعداد آنها و همچنین زوایای چیده‌شدن آنها به دور بدنه متفاوت از قبل شده است كه یك تغییر در طراحی به‌شمار می‌رود.

استفاده از 8 بالك پایدارساز در این رده از موشك‌ها تقریباً منحصر به فرد است. با توجه به كاهش طول موشك و كاهش فاصله بالك‌های انتهای بدنه با مركز جرم، احتمالاً نیاز به سطح بیشتری برای پایدارسازی است اما متخصصان سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع به‌جای افزایش مساحت بالكهای چهارتایی كه هم مشكلات انبارداری، حمل‌ونقل و نصب موشك روی سكو را به‌دنبال دارد و هم نیازمند صرف هزینه و زمان برای طراحی و شبیه‌سازی مجدد است اقدام به افزایش تعداد بالكها كرده‌اند.

ویژگی‌های عملیاتی موشك قاسم

موشك «قاسم» پس از موشك‌های «دزفول» با برد 1000 و «ذوالفقار» با برد 700 كیلومتر، دوربردترین موشك بالستیك سوخت جامد تاكتیكی كشور است. (لازم به ذكر است كه موشك دومرحله‌ای سجیل با برد 2000 كیلومتر در رده موشك‌های برد بلند و راهبردی قرار می‌گیرد.)

در واقع صنعت دفاعی كشور مسیری را كه با موشك‌های «فاتح 110» با برد 300 كیلومتر، «فاتح 313» با برد 500 كیلومتر و سپس «ذوالفقار» با برد 700 كیلومتر طی كرده است، امروز و در كمتر از 4 سال پس از موشك «ذوالفقار»، با یك افزایش 100 درصدی در برد ادامه داده است.

موشك «قاسم» با برد 1400 كیلومتر را می‌توان اولین موشك بالستیك تاكتیكی و سوخت جامد ایرانی دانست كه به‌راحتی توان رسیدن به سرزمین‌های اشغالی را دارد.

پیش از این، موشك «دزفول» با برد 1000 كیلومتر در صورت شلیك از برخی نقاط مرزی كه خود مشكلاتی در زمینه عملیاتی به‌دنبال داشت می‌توانست برخی نقاط محدود در سرزمین‌های اشغالی را هدف قرار دهد ولی امروز با موشك جدید «قاسم» به‌راحتی می‌توان از عمق بیشتری از خاك كشور، هر نقطه از سرزمین‌های اشغالی را كه محل استقرار صهیونیست‌ها است با دقت كم‌نظیری هدف قرار داد.

شلیك از عمق مطمئن از داخل خاك كشور، امكان شناسایی موشك پیش از پرتاب را بسیار كاهش می‌دهد و همچنین فرصت كمتری به سامانه‌های دفاع موشكی دشمن برای واكنش احتمالی می‌دهد، اما در این مرحله نیز سر جنگی جداشونده موشك «قاسم» كه بازتاب راداری بسیار كمتری نسبت به بدنه دارد و نیز سرعت بالای آن در ورود به جو، كار دفاع را برای سامانه‌های موشكی دشمن بسیار سخت می‌كند و ضریب موفقیت حمله موشكی را به‌میزان چشمگیری بالا می‌برد.

لازم به ذكر است كه اگر گمانه‌زنی انجام‌شده در این گزارش در مورد یكسان بودن سر جنگی موشك جدید با موشك «ذوالفقار» صحیح باشد، پس سر جنگی مورد استفاده در موشك «قاسم»، آزمون واقعی عملیاتی را نیز دو بار و در حمله به مواضع داعش در سوریه به‌خوبی پس داده است.

دو نمونه آزمایشی از موشك شهید حاج قاسم كه احتمالاً بر اساس اعداد ثبت‌شده روی بدنه به فروردین 1399 (تصویر بالا) و اردیبهشت 1399 (پایین) مربوط می‌شود

صرف‌نظر از امكان افزایش برد موشك «قاسم» به برد 1800 كیلومتر، این موشك با توجه به ابعاد و وزن بسیار كمتر نسبت به موشك «سجیل»، عملكرد تاكتیكی و لجستیكی بهتری نیز دارد كه امر اختفای پیش از شلیك و سرعت بالاتر فرایند شلیك را به‌واسطه عدم‌نیاز به عمود سازی موشك و تثبیت آن در این حالت به ارمغان می‌آورد. قابلیت هدایت سر جنگی تا نقطه اصابت به‌واسطه بالك‌های كنترلی آیرودینامیكی نیز امری تثبیت‌شده در این موشك است.

همان‌طور كه اشاره شد، موشك «قاسم» به‌واسطه سرعت بالای ورود به جو در مقایسه با موشك‌های با برد مشابه و نیز سرعت هایپرسونیك 5 ماخ در لحظه اصابت، شانس سامانه‌های دفاع موشكی دشمن را برای رهگیری موفق و انهدام خود بسیار كاهش داده است.