تربیت و بزرگ كردن كودكی كه خواهر و برادری ندارد متفاوتتر از الباقی كودكان است و راهكارهای خاصی میطلبد.
خانوادههایی كه چند فرزند دارند در تربیت فرزند مشكلات كمتری دارند، چون بچهها از یكدیگر یاد میگیرند، اما این مشكل در خانوادههای تك فرزند بیشتر است. در این مطلب پنج راهكار برای كنترل رفتارهای غیرقابل تحمل تكفرزندان پیشنهاد دادهایم.
5 روش برای تربیت تكفرزندان
حتما در این سالها با تكفرزندان لوسی مواجه شدهاید كه در جمعهای دوستانه و خانوادگی، همه را عاصی میكنند، در این مطلب پنج راهكار برای كنترل رفتارهای غیرقابل تحمل این بچهها پیشنهاد دادهایم.
تكفرزندی خوب است یا بد؟ همه میگویند یك بچه دیگر هم داشته باشید. نمیدانم چه كنم میگویند این فرزند شما، چون تنهاست مشكل دارد.
بعضیها هم میگویند شما والدین خودخواهی هستید كه فقط به فكر رفاه خودتان هستید. بچه اولتان دارد بزرگ میشود، نگذارید فاصله سنی دومی با اولی زیاد شود...
اینها حرفهای پدر و مادر یك فرزند تنهاست؛ یا به عبارتی تك فرزند.
امروزه میگویند تكفرزندی عوارضی دارد و البته امتیازاتی.
درباره تكفرزندی دو باور وجود دارد باور نخست اینكه چند فرزندی بسیار دشوارتر از تكفرزندی است.
حال آنكه تكفرزندی مشكلتر است، چون والدین فقط یك فرصت تكرار نشدنی برای تربیت فرزند خود دارند و باور دوم اینكه تكفرزندی بسیار سادهتر از چندفرزندی است. به دلیل كمتر بودن هزینهها، نبود اختلاف بین خواهر و برادرها و... حال آن كه تكفرزندی مشكلات روانی خاص خود را پدید میآورد. به هر حال تكفرزندی شمشیری دو لبه است كه نقاط ضعف و قوت گوناگون دارد.
اما امروزه، زندگی ماشینی باعث شده تا زوجها به داشتن تنها یك فرزند در زندگی خود بسنده كنند.این در حالی است كه والدین تكفرزند همواره احساس گناه میكنند، چون بر این باورند كه تنها فرزند آنها در طول زندگی خود احساس تنهایی خواهد كرد و به اصطلاح لوس خواهد شد. اما آیا خانوادههای تك فرزند واقعا دچار مشكل خواهند شد و اگر پاسخ مثبت است چگونه میتوان این مشكلات را حل كرد. نظر برجستهترین روانشناسان را در این رابطه مرور میكنیم.
طبق گزارش مركز آمار ایران حدود 34 درصد خانوادههای ایرانی تكفرزند هستند.
راهكارهایی برای تربیت تك فرزندها
تنهایی
تنهایی برای یك كودك هم خوب است و هم بد. خوب از این جهت كه والدین مجبور نیستند محبت و توجه خود را میان فرزندانشان تقسیم كنند و بد به این دلیل كه كودك در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشكل میشود و ممكن است حسود شود.
اما برخی دیگر از این كودكان از آنجایی كه كسی را ندارند تا با او رقابت یا بازی و دعوا كنند و یا دوست و همدمی در منزل ندارند، بنابراین برخی از احساسات را تجربه نمیكنند و فرصتی برای كنترل و مدیریت احساساتشان نخواهند داشت.
اما چه باید كرد؟
1. ثبت نام در فضاهای جمعی
شاید مهدكودك و آمادگی، مكانی است كه در آن كودك میتواند احساسات نابهنجار را در بازی با كودكان همسن و سال خود تجربه كند (البته این قطعی نیست).
كودكان در سنین مهدكودك دوست دارند بیشتر اوقات را با والدین خود سپری كنند به همین دلیل گاه مهدكودك برای آنان ناراحتكننده است، اما آنها نیاز دارند در برخورد و صمیمیت با كودكان همسن و سال خود تجربه كسب و احساسات خود را عاقلانه كنند.
تعامل با كودكان دیگر به اشتراكگذاری، همدلی و توانایی مقابله با مشكلات و مسائل فردی را زمانی كه با همسن و سالانش در یك مكان قرار میگیرد میآموزد. فعالیتهای گروهی در مهدكودك و یا كلاسهای تفریحی و آموزشی در پرورش شخصیت مستقل در كودكان بسیار اهمیت دارد.
ثبتنام در مهدكودك البته اولویت دوم است و اگر میتوانید فضاهای خانوادگی را احیا كنید، بر مهدكودك اولویت دارد.
2. تشویق به پیدا كردن دوست
دعوت دوستان كودك به منزل و رفتن به منزل دوستان یا داشتن همبازیهایی در همسایگی، از دیگر فرصتهای مناسب است.
هنگامی كه كودكان مشغول بازی با دوستان همسن خود هستند ممكن است به رفتارهایی، چون مشاركت و ناتوانی در صحبت یا بحث كردن با دیگران برای دفاع از حقوق خود و... تمایل داشته باشند، پس والدین باید در اینباره با تك فرزند خود صحبت كنند.
سعی كنید با بستگان و خانوادههایی رفت و آمد داشته باشید كه فرزند همسن فرزند شما دارند. حتی اگر فرزند شما خواهر و برادر نداشته باشد، نزدیك شدن به كودكان فامیل، همسایگان و دوستان خوب میتواند همان نوع پیوند را فراهم كند. همچنین پس از اینكه فرزند شما وارد مدرسه شد ارتباط او با همسن و سالهایش را همواره حفظ كنید.
نكته مهم:
وقتی كودك دیگری در كنار فرزندتان وجود ندارد، نگذارید كودك با بزرگسالان دوست شود.
همیشه با قرار دادن حد و مرز لازم از این اتفاق جلوگیری كنید.
3. آموزش مسئولیت پذیری
هنگامی كه 3 یا 4 كودك دارید، ممكن است كارهایی را تقسیم كنید تا به پایان برسند و اسباب بازیها جمع شوند.
با وجود تنها یك كودك در خانه، ممكن است خودتان این كار را انجام دهید و نگذارید كودكتان دست به كاری بزند.
مسئولیتپذیری یكی از مهمترین آموزشهایی است كه والدین باید به فرزندشان بیاموزند.
4. كنار گذاشتن توجه بیش از اندازه
بسیاری از والدین به این دلیل كه تنها یك فرزند دارند، با توجهها و حساسیتهای بیش از اندازه محبتشان را به فرزندشان نشان میدهند.
باید گفت توجه و محبت باید به اندازه باشد و اگر بیش از حد باشد میتواند آسیبهای روحی زیادی را به فرزندتان وارد كند كه در بزرگسالی خودش را نشان میدهد.
بیشتر بخوانید : 10 رفتار غلط كه آینده فرزندتان را نابود میكند
با توجه به اینكه تك فرزند، كانون تمام توجهات و محبتهای والدین در طول زندگی است به همین دلیل تا زمان ورود به دنیای خارج از خانه همه چیز را بر وفق مراد میبیند.
اما به محض ورود به این دنیای جدید دچار سرخوردگی میشود، چون همه چیز دیگر بر وفق مراد او نخواهد بود.
5. آزادی دادن به كودك
بهطور معمول والدینی كه یك فرزند دارند، سخت گیریهای زیادی را نیز نسبت به او نشان میدهند و آزادی كمتری را به او میدهند.
آزادی دادن به كودكان در حد و مرز مشخص میتواند بسیار مفید باشد و باعث شود تا كودك در آینده بتواند تصمیمهای درستی برای خودش بگیرد و روش زندگی كردن را بهخوبی بیاموزد.