امروز گاندی؛ فردا نوبت كدام بیمارستان است؟

موضوع ایمنی و فرسودگی بیمارستان‌ها یكی از موضوعات چالش‌ برانگیز نظام سلامت كشور است؛ حوادثی چون آتش‌سوزی در كلینیك سینا اطهر و بیمارستان گاندی مثال روشنی از این وضعیت ایمنی مراكز درمانی كشور است.
سه سال پیش (تیر 1399) بود كه در پی آتش‌سوزی كلینیك سینا اطهر 19 نفر شامل كاركنان و مراجعه‌كنندگان این مركز درمانی جان خود را از دست دادند. علت این حادثه اتصالی برق كولر و سرایت آتش به كپسول‌های اكسیژن گزارش شد و در گزارش‌ها پای مغایرت‌های آیین‌نامه‌ای و ایمنی به میان آمد.
واقعیت این است كه موضوع بیمارستان‌های ناایمن، قدیمی، فرسوده، امنیت جانی بیماران و كادر درمان هر بار با وقوع برخی حوادث، بر سر زبان‌ها می‌افتد و هر بار هم در گیر و دار كمبودهای بودجه‌ای و البته نبود عزمی جدی برای اصلاح آن، به فراموشی سپرده می شود. موضوعی كه با حادثه بیمارستان گاندی كه البته بیمارستانی كه یك دهه از افتتاح آن می گذرد ، بار دیگر مطرح شد.

با حادثه روی داده برای بیمارستان گاندی كه شامگاه پنجم بهمن روی داد، بار دیگر زنگ خطر برای مسئولان شهری و نظام بهداشت به صدا درآمد تا در سازه‌های بیمارستانی كه ملجا مردم به شمار می روند، مقررات ایمنی ساختمان بیش از پیش رعایت و نهادهای ناظر نظارت جامع تری بر ساخت ساز آن داشته باشند.
در كنار آن، حادثه روی داده برای بیمارستان گاندی كه عمر چندانی ندارد، بار دیگر موضوع ایمنی پایین و فرسودگی بیمارستان هیا پایتخت را برای متولیان نظام سلامت یادآور شد زیرا بر اساس آمار وزارت بهداشت، حدود نیمی از بیمارستان‌های شهر تهران بیش از 40 سال قدمت دارند. بیمارستان‌های سینا (144 سال)، روان‌پزشكی رازی (105 سال)، 502 ارتش (94 سال) قدیمی‌ترین بیمارستان‌های شهر تهران هستند.
امیر ساكی مدیركل منابع فیزیكی وزارت بهداشت از فرسودگی 70 درصد ساختمان‌های درمانی یا همان بیمارستان، در كشور خبر داد و گفته است: بیش از 90 درصد بیمارستان‌های فرسوده امكان مقاوم‌سازی نداشته و به عبارتی مقاوم‌سازی آن‌ها توجیه‌پذیر نیست و بنابراین این بیمارستان‌ها باید جایگزین شوند. بازسازی بیمارستان‌های فرسوده یا ساخت بیمارستان جدید، نیازمند تامین اعتبار كافی است، اعتباری كه بودجه‌های سنواتی جوابگوی آن نیست.
وی افزود: جدای از سازه فیزیكی مراكز درمانی، بسیاری از تخت‌های بیمارستانی در سراسر كشور فرسوده هستند و با در برخی موارد حتی كمبود وجود دارد. بر اساس آمار موجود حدود 50 هزار تخت بیمارستانی در كشور فرسوده هستند و منابعی كه برای توسعه بیمارستان‌ها و افزایش تعداد تخت های بیمارستانی تعریف شده جواب‌گوی این نیاز نیست.
آن گونه كه ساكی گفته برای جایگزین كردن 50 هزار تخت فرسوده فعلی بیش از 150 هزار میلیارد تومان هزینه دارد و در سال حداقل باید 30 هزار میلیارد تومان تامین شود تا در یك برنامه پنج‌ساله بیمارستان‌ها جایگزین شوند. باید یادآور شد كه سرانه تخت بیمارستانی ایران به ازای هر هزار نفر 1.6 است اما این عدد در تركیه 2.8 است. این فاصله با كشورهای اروپایی بیشتر هم است. برای مثال در بیشتر كشورهای اروپایی سرانه تخت بیمارستانی 4.5 است. همچنین این عدد در كشوری همچون ژاپن به 10-12 تخت به ازای هر هزار نفر می‌رسد.امروز گاندی؛ فردا نوبت كدام بیمارستان است؟
مشكلات ایمنی در بیمارستان‌های كشور
علیرضا زالی رییس دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی نیز در این زمینه گفت: علاوه بر فرسودگی 50 بیمارستان در شهر تهران، سه هزار و 200 هكتار از كالبد پایتخت هم فرسوده است كه مراكز بهداشتی و درمانی در این محدوده قرار گرفتند.
به گفته وی، از مجموع 155 هزار تخت بیمارستانی، 85 درصد آنها مستهلك و قدمت بالا دارند، با توجه به اینكه تهران روی پنج گسل قرار گرفته 70 درصد بیمارستان‌های پایتخت قدمت بالای 40 سال دارند كه با توجه به موقعیت جغرافیایی و جمعیت نیاز به نوسازی دارند.
امروز گاندی؛ فردا نوبت كدام بیمارستان است؟
زالی تصریح كرد: با توجه به اینكه كشورمان از نظر زلزله خیزی جزو پنج كشور دنیا است و بلایای طبیعی نیز می‌توانند تهدیدی برای مراكز بهداشتی و درمانی باشند، ایمنی سازی بیمارستانی بحث فانتزی نیست بلكه بحث جدی و ضرورتی است.
دوم خرداد امسال بود كه ایرنا، فهرست ساختمان‌های نا ایمن شهر تهران را منتشر كرد؛ در این فهرست اسامی بیمارستان های امام خمینی(ره)، حضرت رسول اكرم(ص)، لولاگر، طرفه، سینا، بوعلی، شهدای یافت آباد و فیاض بخش دیده می شد.
علی خضریان سخنگوی مجمع نمایندگان استان تهران درباره حادثه آتش سوزی بیمارستان گاندی و وجود ساختمان‌های ناایمن در شهر تهران چنین گفته است: بر اساس اطلاعات دریافتی این بیمارستان پیش از حادثه از سوی سازمان آتش نشانی اخطارهایی را دریافت كرده اما به این اخطارها توجه چندانی نشده بود.
وی تاكید كرد: كماكان در شهر تهران با وجود حوادث رخ داده، ساختمان‌های بزرگ اما پر خطر وجود دارند و فعالیت می‌كنند؛ باید بر اساس قانون سازمان مدیریت بحران با تشكیل كارگروهی اقدام به شناسایی اینگونه ساختمان‌ها كند و لازم است تا از فعالیت آنها تا زمان رفع خطرات جلوگیری شود.
خضریان ادامه داد: تاكنون در شهر تهران توسط آتش نشانی 33 هزار ساختمان ناایمن و 123 بنا با وضعیت مشابه ساختمان پلاسكو شناسایی شده است. باید برای جلوگیری از تكرار حوادثی مشابه ساختمان پلاسكو و كلینیك سنا اطهر در شهر تهران، مراجع قضایی نیز پای كار بیایند و از ادامه فعالیت این ساختمان‌ها با پلمب آنها جلوگیری كنند
آنچه مسلم است باید بحثی ایمنی و فرسودگی بیمارستانها در سیستم مدیریتی كشور مورد توجه اساسی قرار گیرد تا با ارزیابی مناسب از وضعیت سازه‌ای بیمارستان‌ها و جلوگیری از سلایق شخصی، دست اندركاران امر بتوانند از وقوع حوادثی كه بر اثر عدم بی توجهی و سهل انگاری در پی هشدارهای دستگاههای مربوطه رخ می دهد، پیشگیری و حافظ جان بیماران و كادر درمان باشند زیرا نكته اینجاست كه به گفته جلال ملكی سخنگوی آتش نشانی تهران تاكنون پنج مرتبه به بیمارستان گاندی اخطار ناایمن بودن داده شده‌بود كه آخرین بار آبان ماه امسال بوده اما به آن توجهی نشده بود.