6دوره رونق كمدی/ فجر با كمدی‌ها آشتی می‌كند؟

تقابل فیلم‌های كمدی و جشنواره فیلم فجر از اولین دوره تاكنون وجود داشته است. حضور فیلم‌های كمدی در جشنواره اغلب با جنجال‌هایی از سوی منتقدین و صاحبان آثار همراه بوده كه گاها به حذف آثار كمدی از لیست فیلم های حاضر در جشنواره نیز منجر شده است. با این همه در فهرست فیلم های حاضر در جشنواره فجر می‌توان به فیلم های كمدی نیز اشاره كرد كه فارغ از توجه هیات داوران، مخاطبان یا منتقدان را نیز با خود همراه كرده اند.
جشنواره فیلم فجر در اولین دوره میزبان حاجی واشنگتن بود. فیلمی كه علاوه بر ژانر كمدی، تاریخی نیز بود و جز در جشنواره فیلم فجر اجازه نمایش پیدا نكرد. حاجی واشنگتن داستان اولین سفیر ایران در آمریكاست كه با توجه به شرایط روز به جای آمریكا در ایتالیا تولید شد.
دومین دوره جشنواره با فیلم كمدی همراه نبود تا اینكه یدالله صمدی فیلم مردی كه زیاد می‌دانست را به سومین دوره جشنواره رساند و برای این فیلم سیمرغ بهترین كارگردانی را از آن خود كرد. این فیلم داستان زندگی مرد كارمندی است كه از زندگی خود ناراضی است و نخستین فیلم طنز پس از انقلاب به شمار می‌رود.
6دوره رونق كمدی‌ها/ فجر با كمدی‌ها آشتی می‌كند؟
كفش های میرزا نوروز
در چهارمین دوره كفش های میرزا نوروز با بازی علی نصیریان از آن دسته فیلم های كمدی بود كه با یك داستان ساده، صدها موقیعت كمیك خلق می‌كرد. داستان زندگی خیاطی كه كفش‌هایش را دوست داشت و حاضر نبود با همه وصله پینه‌گی آن‌ها را دور بی‌اندازد.
ساخته تحسین شده زنده یاد داریوش مهرجویی در پنجمین دوره جشنواره با دست خالی جشنواره را ترك كرد و اجاره نشین ها به جز صدابرداری این فیلم در هیچ كدام از هفت نامزدی جایزه نگرفت. فیلمی كمدی با محوریت زندگی آپارتمان نشینی كه تركیب بازیگرانش در اولین سال‌های پس از انقلاب نسلی از كمدی پردازان را به سینمای ایران معرفی كرد. اكبرعبدی در كنار زنده یاد عزت الله انتظامی و حمیده خیر آبادی كه هیچ كدام در جشنواره دیده نشدند.
دوره ششم نیز همانند دوره های قبل میزبان تنها یك فیلم كمدی بود. تحفه به كارگردانی ابراهیم وحیدزاده كه یكی از پربازیگرترین فیلم های دهه 60 محسوب می‌شود.
6دوره رونق كمدی‌ها/ فجر با كمدی‌ها آشتی می‌كند؟
ناصرالدین شاه آكتور سینما
یك دهه پس از جشنواره فجر فیلمی كمدی در جشنواره حضور دارد كه داستان آن مروری بر تاریخ ورود سینماتوگراف به ایران است. ناصرالدین شاه اكتور سینما فیلمی كمدی كه رگه‌های فانتزی هم دارد همچنان از عزت الله انتظامی و اكبر عبدی به عنوان بازیگران پیش روی كمدی پس از انقلاب بهره می‌برد. اتفاقی كه این بار به نفع مخملباف میشود و انتظامی پس از ناكامی اجاره نشین‌ها در این دوره لوح تقدیر دریافت می‌كند. به علاوه این فیلم در 4 بخش فنی نیز برنده سیمرغ بلورین می‌شود.
چهاردهمین دوره جشنواره در مقایسه با ادوار گذشته رنگ و بوهای كمدی را بیشتر به خود گرفته است. فیلم آدم برفی همچنان با پیشتازی اكبر عبدی در ژانر كمدی و لیلی با من است كه سیالیت طنز در سینمای دفاع مقدس با حفظ ارزش‌ها و چارچوب‌های آن را به رخ مخاطب می‌كشد. نقش آفرینی پرویز پرستویی در این فیلم برای اولین بار جنس كمدی به خود گرفته و از فضای فیلم های پیشین او فاصله گرفته است.
در این بین اما فیلم‌هایی بودند كه یا از حضور در جشنواره فجر كنار گذاشته شدند یا خود را از حضور در جشنواره كنار كشیدند. فیلم مردی عوضی با نقش آفرینی پرویز پرستویی فیلمی درباره مردی دو زنه بود كه موقعیتی كمدی را به واسطه موضوعی كه هنوز آنچنان در سینما پررنگ نبود، برای مخاطب ایجاد كرده بود.
نقش آفرینی پرویز پرستویی در لیلی با من است باعث حضور او در فیلمی كمدی با همان محوریت قبلی شد. فیلمی كه رگه های طنز را در انتقاد از شرایط مذهبی و سیاسی حاكم بر جامعه به كار برده بود و باعث خلق مارمولك به كارگردانی كمال تبریزی شد. این فیلم در بیست‌ودومین دوره جشنواره فجر به نمایش در آمد و از جمله فیلم‌های كمدی بود كه با استقبال مخاطبان رو به رو شد و در نهایت دیپلم افتخار را برای پرستویی به ارمغان آورد.
6دوره رونق كمدی‌ها/ فجر با كمدی‌ها آشتی می‌كند؟
مهمان مامان
در این دوره همچنین زنده یاد داریوش مهرجویی پس از موفقیت فیلم‌های قبلی لیلا، سارا، درخت گلابی و.. در جشنواره فیلم فجر و همچنین اجاره نشین‌ها به عنوان فیلمی كمدی، دومین اثر كمدی-خانوادگی خود یعنی مهمان مامان را راهی جشنواره كرد. فیلمی اقتباسی كه برای اولین بار پس از از اولین دوره جایزه بهترین فیلم جشنواره را به عنوان یك فیلم كمدی از آن خود كرد.
ده سال بعد یعنی در دوره بیست و پنجم اولین فیلم از سه گانه اخراجی‌ها به جشنواره راه پیدا كرد. فیلمی كه در محوریت داستانی از لیلی با من است وام گرفته بود و به ادامه ساخت كمدی‌های جنگی در سینمای ایران قوت می‌بخشید.

بیست‌وششمین جشنواره فیلم فجر فیلم دایره زنگی را كه فیلمی كمدی بود كنار گذاشت و این دوره از جشنواره بدون فیلم كمدی برگزار شد.
رامبدجوان پس از ساخت سریال‌های تلویزیونی در بیست‌ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر فیلمی كمدی را راهی جشنواره كرد كه ثمره آن معرفی بیش از پیش ویشكا آسایش به عنوان یك بازیگر زن كمدی به سینمای ایران شد و سیمرغ بلورین را نیز برای او به ارمغان آورد.
دهه چهارم؛ دهه رونق كمدی‌ها در فجر
با شروع چهارمین دهه از جشنواره فیلم فجر سیر ورود و حضور آثار كمدی در جشنواره بیشتر شد. در دوره سی ام ضد گلوله ساخته مصطفی كیایی در ادامه فیلم‌هایی كه جنگ را برای موقعیت‌های كمیك انتخاب كرده بودند، قرار گرفت و در جشنواره نیز با استقبال خوبی رو به رو شد. ضد گلوله از فیلم های كمدی بود كه توانست دیپلم افتخار بهترین فیلم را بدست آورد و در ابتدای دهه چهارم جشنواره، رونق خوبی به بازار فیلم های كمدی در این فستیوال ببخشد.
6دوره رونق كمدی‌ها/ فجر با كمدی‌ها آشتی می‌كند؟
خواب‌زده‌ها
در این دوره رضا عطاران نیز با فیلم خوابم میاد اولین تجربه كارگردانی خود را با فیلمی كمدی و دریافت سیمرغ بلورین بهترین كارگردانی به سرانجام رساند. دو سال بعد و در دوره سی و دوم، رضا عطاران دوباره با دو فیلم كمدی در جشنواره حضور داشت. عطاران كه در دوره پیشین، خود را به عنوان كارگردان فیلم سینمایی نیز ثابت كرده بود در این دوره با طبقه حساس و ردكارپت هم كارگردانی و هم بازیگری را همزمان تجربه كرد. در این دوره كه فصل رونق بیشتر فیلم های كمدی بود دو فیلم خط ویژه و خواب زده‌ها با دو فضای متفاوت دیگر فیلم‌های كمدی جشنواره را شامل می‌شدند.
صابر ابر كه با دایره زنگی سینمای كمدی را تجربه كرده بود در سی‌وسومین دوره با فیلم من دیه گو مارادونا هستم در جشنواره حضور یافت. فیلمی كمدی كه برخلاف رویه فیلم‌های معمول كمدی پیش نمی‌رود و مسیر متفاوتی دارد. ایران برگر دیگر فیلم كمدی این دوره است كه از گروه شلوغی از بازیگران همچون من دیه‌گو ... استفاده می‌كند.
در دوره سی و چهارم باركد در ادامه خط ویژه كمدی- اجتماعی با تركیبی از بازیگرانی است كه نسبت به خط ویژه محدودتر شده‌اند. باركد از جمله فیلم هایی بود كه پس از جشنواره دچار حذف و سانسور بخش‌هایی از فیلم شد و مسئله سانسور را نیز به كشمكش‌های میان فیلم‌های كمدی و جشنواره فجر اضافه كرد. در این دوره زاپاس نیز دیگر فیلم حاضر در جشنواره بود.
6دوره رونق كمدی‌ها/ فجر با كمدی‌ها آشتی می‌كند؟
گشت‌ارشاد2
فیلم های كمدی این دوره از جشنواره یعنی دوره سی‌وپنجم هر دو در ادامه موفقیت‌های پیشین خود بودند. گشت ارشاد2 به كارگردانی سعید سهیلی موفقیت‌های گشت1 را پشتوانه قرار داده بود و خوب، بد،جلف نیز نان شیمی خوب بین پژمان جمشیدی و سام درخشانی كه در سریال ایجاد شده بود را می‌خورد.
مصادره به كارگردانی مهران احمدی و خجالت نكش دیگر فیلم های كمدی این دوره از جشنواره بودند كه هر دو در كنار بار كمدی به نقد مساله ای اجتماعی می‌پرداختند. مصادره به وضعیت مهاجرین پس از انقلاب و خجالت نكش به فرزندآوری اشاره داشت. دوره سی و ششم میزبان این دو فیلم بود.
داستان زندگی یك نامزد انتخاباتی دوباره سیامك انصاری را با یك فیلم كمدی به سینماها برگرداند. در سی‌وهفتمین دوره جشنواره تنها یك فیلم كمدی با بازی سیامك انصاری حضور داشت. انصاری پس از ساعت پنج عصر و خرگیوش با زهرمار در نقش یك نامزد انتخاباتی ظاهر شد كه با خانمی با بازی شبنم مقدمی به ماجراهای مختلفی برمی‌خورد.
در سال‌های بعد تا هم اكنون دوباره روند حضور فیلم‌های كمدی در جشنواره فیلم فجر كاهش پیدا كرده است. سیری كه در دهه چهارم اوج گرفته بود در دهه اواخر آن به حضور تنها یك فیلم در جشنواره رسید كه سال‌های بعد خوب،بد،جلف2 در جشنواره 38، شیشلیك در جشنواره 39 و شادروان در جشنواره 40 این پازل را تكمیل می‌كنند.
6دوره رونق كمدی‌ها/ فجر با كمدی‌ها آشتی می‌كند؟
صبحانه با زرافه‌ها
جشنواره فیلم فجر در آستانه پنجمین دهه و در دوره چهل و یكم هیچ فیلم كمدی را در لیست فیلم های حاضر در سودای سیمرغ نداشت. به جز متروپل كه رگه های طنز داشت فیلم دیگری در این دسته نمی‌گنجید. امسال اما سروش صحت برای اولین بار در جشنواره فیلم فجر در مقام كارگردان حضور دارد. پیش از این جهان با من برقص در جشنواره جهانی فیلم فجر حضور داشت. كمدی صبحانه با زرافه ها كه تركیب كاملی از بازیگران پر طرفدار این سال های سینمای ایران را گرد هم آورده، یكی از فیلم‌های مهم كمدی جشنواره چهل‌ودوم است كه وزنه سنگین این ژانر همیشه مغفول را در جشنواره فیلم امسال بر دوش دارد.