رهبر معظم انقلاب برای شب نیمه شعبان دو عید را برشمردند و مناجات و راز و نیاز با خدا را در چنین شبی یك نعمت بزرگ دانستند.
شاید هیچ روزی به اندازه سالروز ولادت امام زمان(عج) برای شیعیان شرافت و اهمیت نداشته باشد و علمای اخلاق شب نیمه شعبان را شبی همپای شب قدر دانسته و سفارش می‌كنند كه احیای این شب را از دست ندهید. نیمه شعبان در متون فارسی به عنوان شب برات نیز نامیده می‌شود و علت آن روایاتی است كه از این شب به عنوان شب آزادی بندگان یاد شده است. امام صادق (ع) فرمود «نیمه شعبان، شبی است كه حق تعالی آن را برای ما اهل بیت (ع)قرار داد، در برابر شب قدر كه آن را برای پیامبر (ص) قرار داده است.
محمد غیاث‌الدین بن جلال‌الدین رامپوری (درگذشت سال1261 هجری قمری) در كتاب غیاث اللغات از شب نیمه شعبان به عنوان شب برات یاد می‌كند و می‌نویسد «شب برات شب پانزدهم شعبان است كه در آن شب، فرشتگان به حكم الهی حساب عمر و تقسیم رزق می كنند.» ولی حافظ شیرازی، شب برات را شب قدر دانسته و در غزل معروف خود، شب قدر و شب برات را هنرمندانه با هم آورده و اینگونه سروده است «چه مبارك سحری بود و چه فرخنده شبی؛آن شب قدر كه این تازه براتم دادند
سید بن طاووس (589_664هجری) صاحب كتاب لهوف، درباره شب نیمه شعبان با اشاره به روایتی از امام صادق (ع) در كتاب اقبال نوشت: از امام باقر (ع) درباره فضیلت شب نیمه شعبان پرسیدند كه فرمود«این شب برترین شب بعد از شب قدر است. خداوند در این شب، نعمت‌های افزون خود را به بندگانش ارزانی می دارد و به منت خود می‌آمرزد، در این شب در تقرب به درگاه خداوند متعال بكوشید، زیرا این شبی است كه خداوند عزّوجل بر خود سوگند یاد كرده كه هیچ درخواست‌كننده‌ای را تا زمانی كه معصیتی را نطلبد، ردّ نكند.
مرحوم آیت الله میرزا جواد ملكی‌تبریزی (1274 ه.ق تبریز – 1343 ه.ق قم) نیز در كتاب المراقبات نوشت: اولین كاری كه سالك باید در این شب انجام دهد این است كه از لذت و آسایش دنیا در این شب چشم‌پوشی كند و آنگاه برای استفاده بیشتر از آن و تصحیح اعمال خود باید فرض كند شب خداحافظی او با این دنیا و تمام اعمال بوده و فردای آن روز قیامت است.
وی از شب نیمه شعبان به عنوان یكی از شب‌های قدر یاد كرد و افزود: خدا این شب را برای امت قرار داده است، چنانچه شب قدر را برای رسول خدا (ص) قرار داده و این اشكال كه بنابر این لازم می‌آید كه شب قدر بیش از یك شب باشد را می توان به این بیان پاسخ گفت كه تقدیر، مراتب و مراحل گوناگونی دارد.
ملكی تبریزی تاكید می كند: شب نیمه شعبان از شب هایی است كه اعمال و عبادت‌های بسیار ارزشمندی در آن وارد شده كه می‌توان گفت در هیچ شبی (اعم از شب قدر یا غیر آن) مانند یا بیشتر از آن نیامده است و شب میلاد امامی است كه گیتی را پر از عدالت كرده و زمین را پاك می كند.
وی ضمن برشمردن برخی از اعمال این شب اضافه كرد: در حدیثی رسول خدا (ص) فرمود كسی كه شب نیمه شعبان صد ركعت نماز با هزار بار سوره توحید بجا آورد، روزی كه قلب‌ها می‌میرند، قلب او نخواهد مرد و از دنیا نمی‌رود تا زمانی كه صد فرشته را ببیند كه او را از عذاب خدا پناه می‌دهند.
مرحوم آیت الله میرزا جوادملكی تبریزی هر یك از فضیلت‌های الهی را در قالب درهای خشنودی، بخشش گناه، توبه، نیكوكاری و سخاوت الهی برشمرد و افزود: این درها باز هستند؛ به خصوص در این شب و اكنون تو از كدام در می خواهی بر خدا وارد شوی؟ به اندازه فضیلت در و به اندازه بهره ای كه از آن داری، از خود كرامت نشان بده و برای به دست آوردن این صفات بیشتر از افزایش شكل و قالب عبادات كوشش كن.
وی توسل به امام زمان (عج) را سفارش كرده و ضمن برشمردن ویژگی‌های آن حضرت (عج) می نویسد: انسان باید بیاندیشد كه چه سعادت هایی را به جهت غیبت از دست داده و به دیگران بنگرد كه چگونه در قلمرو او تصرف كرده و حق حكومت او را غصب كرده و بر دوستانش حكمرانی می كنند.
نویسنده كتاب المراقبات یكی از اعمال شب نیمه شعبان را خواندن دعای كمیل دانست و تاكید كرد: سالك باید این دعا را با حضور قلب بخواند تا بداند چه می‌گوید و چیزهایی را كه با حال خود سازگار نیست، نباید بگوید. موقعی كه سالك می‌گوید «پروردگار و آقا و مولایم! فرض كن عذابت را تحمل كردم، جداییت را چگونه تحمل كنم؟» سعی كند در این ادعا كه جدایی از پروردگار برایش سخت‌تر از عذاب جهنم است، راستگو بوده و راضی نشود در چنین حالی به خدایی كه به تمام امور پنهانی آگاه است، دروغ بگوید و با این عمل حكومت خدا را سبك شمرد.
اعمالی همچون غسل و نماز برای چنین شبی ذكر شده ولی بافضیلت‌ترین عمل شب نیمه شعبان، زیارت امام حسین (ع) است كه كمترین حد این زیارت آن است كه زائر اباعبدالله، زیر آسمان یا روی بام برود، سمت راست و چپ خود را نگاه كند، آنگاه سر به آسمان بلند كند و بگوید «السلام علیك یا اباعبدالله یابن رسول الله السلام علیك و رحمة الله و بركاته».
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای شب نیمه شعبان دو عید را برشمرده و افزودند: یكی عید ولادت حضرت ولی‌الله الاعظم اروحنا فداه و دیگری عید خود شب نیمه شعبان و فضلیت‌های امشب كه شب توجه و توسل و دعا و تضرع است. امشب شبی است در عداد شب های معدود دوران سال كه عبادت و دعا و راز و نیاز با خدا در آنها یك خصوصیتی مثل شب‌های قدر دارد.
رهبر معظم انقلاب می گئیند: این كه انسان فرصت پیدا كند، در موقعیتی مثل امشب، خدا به انسان مهلت بدهد كه با او راز و نیاز كند و امیدوار باشد كه خدا در مثل امشبی دعا را مستجاب می كند و خواست‌های انسان را اجابت می كند، این یك فرصت مهمی است و حقیقتا هم مبارك است. این كه خدای متعال به ما اجازه داده تا با او حرف بزنیم و از او بخواهیم، یك نعمت بزرگی است.
