جایگاه و چشم انداز صنعت شیمیایی در ایران

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، بر اساس آماری كه گمرك جمهوری اسلامی ایران اعلام كرده، 68 درصد حجم واردات كالا و مواد اولیه به كشور و از سویی دیگر، یكی از مهمترین صادرات ایران را انواع فراورده های شیمیایی و پتروشیمی تشكیل می دهند.
مسعود مستوفی كارشناس صنعت شیمیایی معتقد است: بر اساس آمار سازمان سرمایه گذاری و كمك های اقتصادی و فنی ایران، یكی از مهمترین زمینه های سرمایه گذاری خارجی و به تبع آن، سرمایه گذاری داخلی ایران، صنایع شیمیایی است.
وی می گوید: از مجموع 220 فرصت سرمایه گذاری خارجی بزرگ در ایران، 29 فرصت در صنایع شیمیایی است و در نتیجه، این صنعت مهم، به سومین صنعت سرمایه پذیر در ایران بدل شده است.
مهیار كارگر مدیرعامل یك شركت تولید كننده مواد شیمیایی نیز با بیان اینكه شركتش در زمینه تولید، با واردات مواد اولیه و خام از كشورهایی نظیر چین و هند، محصولات مورد نیاز برخی پتروشیمی ها را تولید می كند و در بخش تامین هم، مواد مورد نیاز صنایع پایین دستی را فراهم می كنیم می گوید: این صنعت، صنعتی مهم و كلیدی است و در صورت حمایت دولت در بخش تولید و انتقال فناوری و همچنین تسهیل مقررات صادراتی، می توانیم با همكاری با شركتهای خارجی صاحب فناوری ، سهم بزرگتری از بازار جهانی صنایع شیمیایی را از آن خود كنیم.
یكتا یكی دیگر از فعالان صنعت شیمیایی كه در زمینه صادرات و واردات و بازرگانی مواد شیمیایی فعالیت می كند با اشاره به اینكه همچنان مشكلاتی در زمینه نقل و انتقال پول وجود دارد می گوید پس از امضای توافقنامه برجام، هم اكنون امكان خرید مواد اولیه و واردات آن به كشور ساده تر شده است.
وی می گوید: پیش از برجام واردات برخی از این محصولات مشمول تحریمهای بین المللی بود اما با امضای برجام، فضا قدری بهتر شده و با این وجود، هنوز مشكلاتی در صادرات و بخصوص واردات برخی از این كالاها وجود دارد.
یكتا گستره ای از چین و هند تا بازارهای كشورهای منطقه قفقاز و آسیای میانه و كشورهای جنوب خلیج فارس را بازارهای هدف صادراتی محصولات ایران می داند و می گوید: در صورت حمایت از تولید ملی، می توانیم به بازارهای اروپایی هم محصول صادر كنیم.
غلام نژاد یكی دیگر از تولید كنندگان مواد شیمیایی هم می گوید: با وجود همه امكانات و توانمندیهای داخلی، مشكل اصلی ما تامین نقدینگی در گردش است و مثل همه صنایع، نیاز مبرمی به حمایت نظام بانكی برای گسترش فعالیت ها و تولید با ظرفیت بالا و در نتیجه، راهیابی به بازارهای جهانی داریم.
هم اكنون صدها شركت ایرانی، كالاهای صنایع شیمیایی با فناوری قابل قبول و كیفیتی در خور صادرات و قابل رقابت با بسیاری از نمونه های خارجی تولید می كنند، با این وجود آنها معتقدند: فاصله ای چند ساله با فناوری جهانی پیدا كرده اند چراكه فناوری های جدید، هزینه تولید را كاهش و بهره وری را افزایش می دهد.
آزادی نایب رئیس اتحادیه صنف تهیه كنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی می گوید: محصولات شیمیایی و از جمله فراورده های پتروشیمیایی ایران در جهان خواهان بسیاری دارد چراكه سطح كیفی تولیدات ما بخصوص در محصولات پتروشیمی بسیار بالاست.
وی می افزاید: ما باید برای ارتقای مستمر كیفیت محصولاتمان، با سازندگان و شبكه های تولیدی و علمی در جهان ارتباط بیشتری داشته باشیم.
وی معتقد است: هم اكنون ما قادر هستیم بخشی از مواد اولیه را از خارج خریداری و با فراوری، ایجاد ارزش افزوده كرده و علاوه بر تامین نیاز داخل، به خارج هم صادر كنیم.
سید مهدی طاهری رئیس اتحادیه صنف تهیه كنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی هم معتقد است: رشد كیفی محصولات شیمیایی یكی از موضوعات مورد توجه اعضای صنف بوده و هست و به دنبال آن هستیم كه میزان تولید محصولات شیمیایی را افزایش دهیم.
وی با اشاره به حجم بالای واردات مواد شیمیایی به كشور گفت: اینكه برخی محصولات شیمیایی را وارد می كنیم به این دلیل است كه اساسا یا امكان تولید آن در كشور وجود ندارد و یا فناوری و یا توجیه اقتصادی ندارد و به همین دلیل، برخی محصولات از كشورهای دیگر وارد می شود اما این به معنای وابسته بودن صنایع شیمیایی ما به خارج نیست چراكه ما این محصولات را فراوری كرده و بخشی از آن را صادرات مجدد می كنیم و بخشی دیگر هم در صنایع تبدیلی ما و سایر صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.
صنعت شیمیایی، گستره ای بزرگ از صنایع گوناگون دیگر را در بر میگیرد: از صنایع معدنی و سرامیك و پتروشیمی گرفته تا صنایع نظامی و كشاورزی و حتی تولید گازهای صنعتی. به لطف حضور نیروهای توانمند و كارامد و البته خلاق، ایرانی ها حالا، در طیف وسیعی از این صنعت فعالیت دارند.
به طور مثال خلیل بابایی یكی از فعالان صنایع شیمیایی می گوید: در شركت ما به عنوان یكی از شركتهای با قدمت 40 ساله و شناخته شده در این صنعت، بیش از 170 نوع محصول و فراورده شیمیایی تولید و به بازار عرضه می شود و به تازگی برخی محصولات ما با كسب مجوزهای لازم از وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی توانسته اند به صنایع داروسازی داخلی و خارجی راه یابند كه این نكته ای بسیار مهم و كلیدی است چراكه پیش از این هیچ شركت ایرانی نتوانسته به این امر یعنی استفاده از تولیدات شیمیایی داخلی در صنایع دارویی دست یابد.
بابایی می افزاید: پیش از امسال برخی محصولات ما در گرید پزشكی و دارویی از طریق پیله وری به كشورهای همسایه صادر می شد اما از ابتدای امسال موفق شدیم صادرات رسمی محصولات خود را به كشورهای همسایه و قفقاز و حاشیه خلیج فارس آغاز كنیم و در فازهای بعدی به دنبال دستیابی به بازارهای اروپایی و جهانی هستیم.
طاهری رئیس اتحادیه تولید كندگان مواد شیمیایی هم می افزاید: سطح كیفی برخی محصولات و برندهای ایرانی به حدی بالاست كه برخی جاعلان متاسفانه با ساخت لیبل و برچسب، محصولات بی كیفیت خود را با برچسب برندهای مطرح ایرانی می فروشند و در این زمینه هم باید با رایزنی با مسئولان مربوطه، جلوی ادامه كار متخلفان گرفته شود و به همین دلیل، بدنبال تشكیل جلساتی با مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت هستیم.
این روزها در نمایشگاهی كه در مجموعه نمایشگاهی شهرآفتاب تهران برپا شده، بیش از 70 شركت ایرانی به معرفی توانمندیهای خود پرداخته اند كه علاقه مندان و كارشناسان و صاحبان صنایع می توانند تا 27 بهمن از این محل بازدید كنند تا بیش از پیش با توانمندیهای شركتهای داخلی آشنا شوند چراكه صنعت شیمی و صنایع وابسته آن، صنعتی بزرگ و راهبردی هستند كه در آینده نقش بیشتری در تولید ناخالص ملی ایران ایفا خواهند كرد.
گرچه رشد متوسط صنایع جهان از یك دهه قبل تاكنون یعنی از سال 2007 میلادی، بطور متوسط 3.5 درصد ارزیابی شده اما صنعت شیمیایی و پتروشیمی در همین یك دهه یاد شده، رشدی 8 درصدی داشته اند. رشدی كه نشان دهنده اهمیت این صنعت در جهان و لزوم توجه بیشتر كشور ما اعم از مسئولان و برنامه ریزان و تصمیم سازان و فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران، به این صنعت مادر و كلیدی هست.