آسوشیتدپرس نوشت؛

تصمیم ترامپ درباره خروج از برجام، میلیاردها دلار را در معرض خطر قرار میدهدبه گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما به نقل از آسوشیتدپرس ؛ در شرایطی كه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریكا سرگرم بررسی خارج كردن آمریكا از توافق هسته ای قدرت های جهانی با ایران است، میلیاردها دلار پول شركت های بین المللی فعال در بخش های مختلف از هواپیماسازی گرفته تا میادین نفتی در معرض خطر قرار گرفته است.
تقریبا همه شركت های چند ملیتی صرفنظر از اینكه مقر آنها در كجا باشد با آمریكا روابط تجاری و بانكی دارند و این امر به این معنی است كه هرگونه بازگشت به تحریم های قبل از توافق هسته ای می تواند توافق هایی را كه بعد از اجرایی شدن توافق سال 2015 امضا شده بود از میان ببرد.
این تهدید به تنهایی برای ترساندن شركت های ریسك گریزی مانند بوئینگ كافی است تا روند اجرای توافق هایی را كه ماه ها قبل حاصل شده است ­كند كنند. خروج كامل آمریكا نابسامانی بیشتری ایجاد كرده و احتمالا آندسته از شركت هایی را كه به ریسك پذیری (و حضور در ایران) فكر می كنند مرعوب خواهد كرد.
ریچارد نفیو كارشناس سابق تحریم ها در وزارت امور خارجه آمریكا كه روی توافق هسته ای نیز كار كرده است می گوید:«آنهایی كه مردد هستند، ریسك نخواهند كرد. تنها كسانی ریسك خواهند كرد كه از نظرشان منافع مالی عظیمی وجود دارد و خطری از جانب آمریكا حس نمی شود.»
توافق هسته ای سال 2015 ایران برای شركت های غربی به معنی دسترسی به بازار هشتاد میلیون نفری ایران بود كه عمدتا تا آن زمان كشف نشده باقی مانده بود. برجسته ترین نمونه آن هم ورود سریع شركت های هواپیماساز به ایران برای نوسازی ناوگان هوایی قدیمی و به شدت خطرناك این كشور بود.
در دسامبر 2016 شركت ایرباس قراردادی را با شركت هواپیمایی ملی ایران یعنی ایران ایر برای فروش یكصد فروند هواپیما به این كشور به ارزش 19 میلیارد دلار امضا كرد. بوئینگ نیز بعدا قراردادی را با ایران ایر برای فروش هشتاد فروند هواپیما به ارزش 17 میلیارد دلار امضا كرد و قول داد تحویل این هواپیماها از 2017 شروع و تا 2015 به پایان برساند. بوئینگ همچنین قرارداد دیگری را برای تحویل 30 فروند هواپیما به شركت هواپیمایی آسمان ایران به ارزش سه میلیارد دلار امضا كرد.
ولی بوئینگ هنوز هم یك فروند هواپیما به ایران تحویل نداده است. مدیر اجرایی ارشد بوئینگ اخیرا گفت این شركت «خطرات و تبعات توافق فروش هواپیما به ایران را به خوبی درك می كند»، قراردادی كه بزرگترین توافق تجاری میان یك شركت آمریكایی و ایران از زمان انقلاب اسلامی سال 1979 ایران است.
دنیس مولنبرگ در كنفرانس اعلام درآمدهای سه ماهه بوئینگ در تاریخ 25 آوریل گفت:«ما در اینجا بر اساس خط مشی دولت آمریكا پیش می رویم و همه چیز در این باره طبق این اصل صورت می گیرد. ما برای امسال هیچ تحویل هواپیما به ایران نداریم و به این ترتیب تحویل هواپیما بر اساس فرایندهای دولت آمریكا بار دیگر به تعویق افتاده است.»
ایرباس به عنوان شركتی اروپایی كه مقر آن در شهر تولوز فرانسه است فروش هواپیماهای خود را با صلاحدید و تشخیص دولت آمریكا ادامه م یدهد. دست‌كم ده درصد از قطعات هواپیماهای ایرباس از آمریكا تامین می شود و این امر به این معنی است كه ایرباس برای فروش هواپیما به ایران باید از وزارت خزانه داری آمریكا مجوز بگیرد. ایرباس تا كنون دو فروند هواپیمای ای-330 و یك فروند هواپیمای ای321 به ایران تحویل داده است.
شركت هواپیماسازی اروپایی ای تی آر نیز سال قبل توافقی به ارزش 536 میلیون دلار برای فروش دست‌كم بیست فروند هواپیما به ایران امضا كرد. این شركت نیز بعد از كسب مجوز وزارت خزانه داری آمریكا هشت فروند از هواپیماهای دو موتوره توربوپراپ خود را به ایران تحویل داده است.
دیوید وارگاس سخنگوی شركت ای تی آر گفت:«تا كنون ما در مسیر تحویل باقیمانده هواپیماهای ای تی آر در زمان مناسب و قبل از پایان امسال قرار داریم.»
سرعت حضور شركت های هواپیماسازی غربی را در ایران می توان در تقابل با شروع كند شركت های انرژی غربی در این كشور قرار داد. این در حالی است كه ایران دارای ثروت های سرشار نفت و گاز است. تنها استثنا، شركت توتال اس ای (Total SA) فرانسه است كه در ماه ژوئیه قراردادی بیست ساله را به ارزش پنج میلیارد دلار با ایران و یك شركت چینی برای توسعه میدان گازی بزرگ پارس جنوبی این كشور امضا كرد. گاز طبیعی حاصل از این توافق به سمت بازار داخلی ایران پمپاژ خواهد شد.
این توافق به منزله بازگشت توتال به ایران بعد از خروج این شركت از این كشور در سال 2008 و در پی تشدید تحریم های غرب علیه تهران بود. این شركت به درخواست های ما برای اظهارنظر در این زمینه جوابی ندارد ولی پاتریك پویان مدیر اجرایی ارشد توتال در ماه فوریه از ترامپ خواسته بود به توافق با ایران پایبند بماند.
پویان به فایننشل تایمز گفت:«اگر چارچوب و قوانین بازی تغییر كند بی شك ما نیز می بایست ارزیابی مجدد انجام دهیم.»
شركت خودروسازی پ اس ای پژو سیتروئن فرانسه در سال 2016 توافقی را برای افتتاح خط تولید سالانه 200 هزار دستگاه خودرو در ایران امضا كرد. پژو كه قبل از تحریم ها یك شركت عمده و تاثیرگذار در بازار خودروی ایران بود به درخواست ما برای اظهارنظر پاسخی نداد.
شركت خودروسازی رنو نیز قراردادی 778 میلیون دلاری را برای تولید سالانه 150 هزار دستگاه خودرو در كارخانه ای نزدیك تهران امضا كرد. این شركت در بیانیه ای كه در اختیار این خبرگزاری قرار داد اعلام كرد :«گروه رنو در حال بررسی دقیق روند اوضاع دیپلماتیك است.»
فولكس واگن نیز شروع به صادرات خودرو به ایران كرد. این شركت آلمانی در بیانیه ای اعلام كرد:«ما در شرایط كنونی در حال پیگیری و بررسی روند تحولات اقتصادی و سیاسی در منطقه هستیم. فولكس واگن اساسا تابع همه قوانین ملی و بین المللی و مقررات صادراتی است.»
اِلی گرانمایه عضو ارشد بخش مطالعات ایران در شورای روابط خارجی اروپا گفت انگلیس، فرانسه و آلمان كه توافق هسته ای با ایران را امضا كرده و از ترامپ خواسته اند به این توافق پایبند بماند احتمالا به دنبال آن باشند كه در صورت تصمیم آمریكا به بازگرداندن تحریم ها، برای دفاع و حفاظت از شركت های خود، مسثتنی شوند.
وی روز چهارشنبه در مطلبی نوشت:«این امر می تواند شامل مجموعه استثنائاتی برای آندسته از شركت های اروپایی باشد كه در حوزه های راهبردی تجارت و سرمایه گذاری با ایران شركت دارند. اولویت اصلی نیز محدود كردن شوك فوری در بخش صادرات نفت ایران خواهد بود.»