شرایط منابع آبی كشور در حد فاجعه است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، حمیدرضا چیت چیان در برنامه تیتر امشب شبكه خبر سیما افزود: برای مقابله با خشكسالی برنامه های لازم پیش بینی شده، 30 هزار حلقه چاه غیر مجاز شناسایی و بسته شد و برای اصلاح آبیاری در بخش كشاورزی 2500 میلیارد تومان در سال آینده اختصاص یافته است.
او ادامه داد: در چندسال اخیر با كاهش بارندگی مواجه بودیم به طوریكه متوسط بارش ها از 250 میلی لیتر به 247 میلی لیتر كاهش یافته است.
چیت چیان افزود: هرچند خشكسالی ادامه یابد منابع آب نیز كاهش می یابد، در كنار خشكسالی با تغییر اقلیم نیز مواجه بوده ایم. بیشتر بارش ها به صورت كوتاه مدت و در زمان كم بوده است. بارش كوتاه به منابع زیر زمینی منتقل نمی شود. بارش برف كم شده است، برف مدت زیادی می ماند و كم كم آب می شود كه الان در حال حاضر بارش برف كم شده است كه یكی از دلایل گرم شده كره زمین است. تبخیر آب نیز افزایش یافته است، بنابراین منابع در دسترس كاهش یافته است.
او گفت: زمانی 130 میلیارد متر مكعب منابع زیرزمینی داشتیم كه در حال حاضر به حدود 90 میلیارد متر مكعب كاهش یافته است. جمعیت افزایش یافته، مصرف آب زیاد شده كه این ها موجب عدم تعادل در آب ها و منابع زیر زمینی شده است. تالاب ها خشك شده كه مشهورترین آن دریاچه ارومیه است. مهمترین مشكل عدم تعادل آب های زیرزمینی است كه بیش از آنچه كه ممكن است از آبهای زیرزمینی استفاده می شود.
وزیر نیرو در ادامه وضعیت آبی كشور را به 6 مرحله مرطوب، نرمال، قابل تحمل، دارای تنش آبی، تنش آبی و كمبود آب تقسیم كرد و گفت : خوزستان، گیلان و مازندران در وضعیت تنش آبی و كمبود آب و تامین نیازهای آبی هستند، 18 استان در تنش آبی شدید و 9 استان در وضعیت كمبود آب هستند.
چیت چیان درباره مقایسه میزان بهره وری آب در كشور و جهان نیز گفت: بهره وری آب در ایران كمتر از 40 درصد و میانگین جهانی 60 درصد است كه پایین بودن آن به دلیل این است كه شیوه های آبیاری ایران سنتی است در حالی كه در دنیا به صورت آبیاری تحت فشار یا به صورت بارانی است، البته در كشور ما آبیاری بارانی به علت تبخیر زیاد مناسب نیست.
وزیر نیرو درباره دستاورد پیگیریها در این زمینه گفت: دستاوردها این است كه دولت منابع مالی برای شرایط آبیاری و شیوه آبیاری در نظر گرفته است. دو هزار و 500 میلیارد تومان در بودجه سال آینده برای شیوه آبیاری در نظر گرفته شده است اما شیوه های آبیاری باید اصلاح شود و در مصرف آب نیز باید صرفه جویی شود.
چیت چیان درباره پیش بینی های از بین رفتن در هدر رفت آب نیز گفت: پیش بینی شده تا سال برنامه ششم توسعه 11 میلیارد متر مكعب از مصرف آب در بخش كشاورزی را كاهش دهیم اما باید فرهنگ سازی و تجهیزات لازم تولید شود و در اختیار كشاورزان قرار گیرد، دستگاههای مختلف بسیج شوند، علاوه بر شیوه آبیاری نوع كشت را نیز باید تغییر دهیم. به عنوان نمونه وزارت كشاورزی اعلام كرده بدلیل جلوگیری از هدررفت آب در هیچ كجای كشور بجز شهرهای شمالی كه در كنار دریای خزر قرار دارند، از كشت برنج حمایت نخواهد كرد.
او درباره نتایج آسیب شناسی گفت: به سیاست های دولت توسط دستگاههای اجرایی باید احترام گذاشته شود اما تعهد همه دستگاهها نسبت به سیاست های اجرایی دولت یكسان نیست، در كلان دولت هماهنگی ها وجود دارد و همه سمت و سوی مشخصی در برابر سیاست های دولت در زمینه آب دارند اما آگاهی آحاد مردم را نیز باید ارتقا دهیم.
چیت چیان درباره مصرف آب نیز گفت: در كشور ما بین 90 درصد منابع آب در كشاورزی مصرف می شود كه در كشورهای دیگر این مقدار بیش از 70 درصد نیست.
او درباره چاههای غیر مجاز تصریح كرد : تصور مردم بر این است كه چاه می زنند كه آب بیشتری استخراج كنند اما واقعیت این است كه سفره های زیرزمینی ظرفیت محدودی دارد و امكان استخراج بیش از حد وجود ندارد. حفر چاه آب امكان استفاده از آب را كاهش می د هد. زمانی با 20 متر چاه به آب می رسیدیم اما الان در همان جا در عمق 300 متری هم مشكل آب هست و باغات در حال خشك شدن است.
چیت چیان گفت: حدود 300 هزار چاه غیر مجاز در كشور وجود دارد كه قریب به 30 هزار چاه شناسایی و بسته شده اند برنامه ما این است كه روی چاه ها كنترهایی نسب شود تا از میزان برداشت آبها باخبر شویم.
او افزود: در دنیا معیاری مورد قبول است و آن این كه در كشوری اگر تا 40 درصد از منابع آبی آن استفاده شود در استفاده از منابع معتدل است، تا 60 درصد تنش آبی خوانده می شود و بیش از این میزان شرایط بحرانی است كه در حال حاضر میزان تنش آبی در ایران بیش از 70 درصد است، ما برنامه ریزی كرده ایم تا این میزان را به 60 درصد كاهش دهیم.
او گفت: حق آبه یعنی آن میزان آبی كه به صورت متداول در اختیار كشاورزان بوده است؛ حال اگر به صورت طبیعی در دوران خشكسالی میزان آب در دسترس كم باشد سهم همه كم می شود و در این شرایط خسارتی هم پرداخت نمی شود، حال اگر آب موجود باشد و كشاورز هم حق آبه دارد اما به دلیل مسائل مهمتر، به كشاورز خسارتی پرداخت می شود، در استان اصفهان كشاورزانی كه حق آبه داشتند، 37 میلیارد تومان تحت عنوان خسارت در سال 92 به كشاورزان پرداخت شد. اما اینكه مطرح می شود خسارت حق آبه به كشاورزان پرداخت نشده را به صراحت رد می كنم.
وزیر نیرو ادامه داد : در دولت یازدهم، وزارت نیرو برای همه دشت های كشور كه 609 دشت در كل كشور داریم مطالعات جامعی را آغاز كرد، براساس این مطالعات ما مشخص كردیم كه در هر دشت چه مقدار آب وجود دارد و ما چقدر مجاز به برداشت از آن هستیم، برای آب های سطحی در همه حوزه های آب ریز حق هر استان از آب چقدر است و حق و حقوق همه را مشخص كرده و برای آنها برنامه ریزی جامعی ترتیب داده ایم.
چیت چیان گفت: زمانی كه دولت یازدهم كار خود را آغاز كرد بیش از 20 هزار میلیارد بدهی داشت كه در مدت این سه سال میزان بدهی ما به 32 هزار میلیارد تومان افزایش یافت، ما بخشی از این بدهی را مدیریت كردیم و در حال حاضر به 22 هزار میلیارد تومان كاهش داده ایم، ما قصد داریم بخشی را به صورت تهاتر می پردازیم و اوراق تسویه خزانه از جمله مكانیزم های ما برای پرداخت بدهی هاست.
او افزود : هزینه ها برای تامین آب، برق و غیره به قدری بالاست كه پرداختی های مردم كفاف هزینه های ما را نمی دهد و در نتیجه هر لحظه بر میزان بدهی های ما افزوده می شود، ما زمانی می توانیم بدهی ها خود را بپردازیم كه میزان هزینه ها با درآمدها یكسان شود.وزیر نیرو تصریح كرد : سرمایه گذارانی كه می خواهند برای احداث نیروگاه ها سرمایه گذاری كنند می توانند از تجهیزات داخلی یا خارجی استفاده كنند، قرارداد وزارت نیرو با سرمایه گذار قرارداد خرید برق است، برای سازندگان داخلی نیروگاه ها حداكثر راندمان آن تا 40 درصد است در حالی كه سرمایه گذار به دنبال راندمان بیشتر است و این امر برای ما هم بسیار مهم است. آن كارخانجاتی كه نیروگاه می سازند مورد حمایت های مادی و معنوی وزارتخانه بوده اند، وزارت نیرو تضمین كننده بازگشت سرمایه نیست و البته این هم براساس قوانین و مقررات است.