وزیر امور خارجه با تاكید بر اینكه به برجام افتخار می‌كنم اما نباید هر روز اسمش را بیاوریم، گفت: اگر كشورمان به این جمع بندی برسد كه برجام امتیازی ندارد، بازگشت پذیری برنامه هسته‌ای به قبل از برجام، آنی خواهد بود.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما محمدجواد ظریف در جمع فعالان اقتصادی در اتاق بازرگانی تهران افزود: اگر جمهوری اسلامی ایران لحظه ای به این جمع بندی برسد كه از این توافق منافعی ندارد و نمی توانیم از این توافق امتیازی بگیریم به قبل از برجام برمی گردیم، البته این بازگشت پذیری برای طرف مقابل آنی نیست زیرا باید 1000 بانك خارجی را متقاعد كند كه با ایران معامله نكند و موضوع به شورای امنیت برود وی اضافه كرد: snab back یا همان برگشت پذیری تضمینی است كه براساس آن می توانیم به پا برجا بودن برجام امیدوار باشیم. البته در مذاكرات آمریكایی ها می گفتند در موضوع تجارت به متحدان خود كمتر از دیگران اعتماد دارند.
وی با بیان اینكه snab back را خیلی جدی نمی دانیم در مذاكراتی كه اخیراً همكاران ما داشتند آمریكایی ها را قانع كردند دو مقرره جدید وضع كنند كه مشكلات snab back را حل كند اما در عین حال باید گفت هر كسی كه بخواهد محافظه كاری بیشتر داشته باشد هنوز هم می تواند snab back را یك مانع بداند.
وزیر امور خارجه با اشاره به اینكه برجام در فضای كامل بی اعتمادی تصویب شد گفت: معتقدیم بی اعتمادی آنها به ما بجا نیست زیرا ما دنبال سلاح های هسته ای نبوده ایم اما مبنای همه بحث های آن بی اعتمادی است.
ظریف گفت: با افزایش تماس ها و تعاملات می توانیم موانعی برای snab back ایجاد كنیم و به طور نمونه قراردادها با بوئینگ و ایرباس و قراردادهای نفتی همه مانعی برای snab back است.
وی با بیان اینكه آنچه كه برجام را حفظ می كند ما هستیم گفت: امروز ما كنشگر هستیم و موضوع نیستیم. امروز ما خودمان در حد خودمان تعیین كننده هستیم و اینطور نیست كه نشسته باشیم و یكی برود برجام را snab back كند. ضمن اینكه بخش خصوصی هم می تواند در پابرجا ماندن برجام تعیین كننده باشد.
وزیر امور خارجه گفت: برجام با خطری جدید مواجه نیست به شرط اینكه تلاش كنیم تا آن را حفظ كنیم. معتقدم هر روز نباید كلمه برجام را بكار ببریم و مدام آن‌را تكرار كنیم. باید تلاش كنیم فضا عادی شود و همه از نتایج آن استفاده كنیم.
ظریف با بیان اینكه بعضی ها فكر می كنند من از برجام شرمنده ام گفت: من به برجام افتخار می كنم اما معتقدم هر روز نباید اسمش را بیاوریم. برجام توافقی با شش كشور بوده كه هر طرفی مجبور بوده نكاتی را بپذیرد همانطور كه آمریكا در مذاكرات هسته‌ای بیشتر از ما نكاتی را پذیرفته است زیرا آمریكایی ها معتقد بودند ایران نباید هیچ سانتریفیوژ و راكتور آب سنگین داشته باشد. همچنین معتقد بود تحریم ها برای آمریكا بزرگترین سرمایه است.
وی افزود: snab back به معنی ضعف برجام نیست بلكه به معنی تضمین ادامه برجام است همچنین نشان می دهد هیچ كدام به یكدیگر اعتماد نداریم.
ظریف گفت: تحریم‌های ایران یك شبه ایجاد نشد و چندین ماه طول كشید و حتی شاهد بودیم با تحریم نفتی ایران قیمت نفت در بازار جهانی به جای افزایش كاهش یافت. این نشان می‌دهد تحریم ایران كاملا برنامه‌ریزی شده بود.
وی افزود: در دوران تحریم اتفاقات و تغییرات زیادی در نظام بانكی دنیا رخ داد اما ایران به دلیل تحریم از تمام این تغییرات عقب ماند و تطبیق دوباره نظام بانكی ایران با دنیا قطعاً زمانبر است. ضمن اینكه چون پرونده ایران وارد شورای امنیت شده بود تحریم‌های غیرهسته‌ای هم با شدت هرچه بیشتر اجرا می‌شد.
ظریف با بیان اینكه موفقیت اصلی برجام این بود كه فضای روانی مرتبط با ایران را در جهان تغییر داد و مثبت كرد گفت: برخی در كشورهای غربی كلمه كثیف "هزینه حیثیتی" را بكار می‌برند تا فضای روانی را علیه ایران بهم بریزند.
وی افزود: به هرحال فعالان بخش خصوصی هم باید كمی ریسك‌پذیر باشند و در فضای كنونی كار كنند. خودم اگر آدم اهل ریسكی بودم كه در كار و كاسبی و تجارت می‌ماندم. كار اقتصادی بدون ریسك ممكن نیست.
ظریف افزود: فعالان اقتصادی با كار و تولید و ارتباط با كشورهای دیگر به زنده ماندن برجام كمك كنند. در برجام سه تحریم نفتی، بانكی و حمل و نقل را برطرف كردیم. بقیه موانع و تحریم‌ها فقط روانی بودند. البته در بخش نفت و حمل و نقل با تلاش وزارت نفت و وزارت راه و شهرسازی مشخص شد كه برجام می تواند حركت كند اما در حوزه بانكی كار سخت تر است زیرا همانگونه كه بانك ها به تدریج نقششان كمرنگ شد برای به دست آوردن جایگاه خود نیز زمان نیاز دارند.
وی گفت: در دوران تحریم می‌خواستیم دارو هم از خارج بخریم، دچار مشكل بودیم نه به خاطر تحریم دارو بلكه به خاطر تحریم بانكی مشكل ایجاد شد.
ظریف با بیان اینكه وزارت خارجه از ابتدا نهادی سیاسی و امنیتی بود گفت: از زمان تصدی مسئولیت در وزارت خارجه تلاش كردم وزارتخانه در جهت توسعه اقتصادی هم گام بردارد.
وی افزود: قائم مقام خودم را مسئول امور اقتصادی كردم ضمن اینكه به سفارتخانه‌ها براساس عملكرد اقتصادی نمره می‌دهیم و درهای سفارتخانه‌ها را روی ایرانیان و فعالان اقتصادی باز كرده‌ایم. قبلا سفارتخانه‌ها در این زمینه محافظه‌كار بودند و نگران اتهام فساد مالی بودند.
وزیر امور خارجه همچنین گفت: تمام تلاشم در جهت الحاق ایران به WTO است. البته مسئول مستقیم این كار وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
ظریف افزود: لغو متقابل روادید برای گروه‌های توریستی و بازرگانان خصوصی در اولویت ماست اما در این زمینه محدودیت‌های زیادی هم وجود دارد.
وی در پاسخ به انتقاد رئیس اتاق تهران درباره پدیده وقت فروشی در سفارتخانه‌های خارجی و دریافت مبالغ هنگفت از سوی دلالان گفت: این امر بسیار مذموم است البته با كمال تأسف باید بگویم هموطنان ایرانی در آن دست دارند. در این زمینه شدیداً با سفارتخانه‌ها برخورد شده است. از سفارتخانه‌ها هم خواستم نهایت احترام را به ایرانیان داشته باشند.
