­عملكرد ضعیف در سیاست‌های جمعیتی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، رئیس كمیته سیاست های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور در برنامه تیتر امشب درباره سالخوردگی جمعیتی ایران گفت: از علل سالخوردگی می توان به كاهش باروری،افزایش مرگ و میر و مهاجرت نام برد اما از مهمترین علل آن كاهش نرخ باروری است كه از سال 1365 به ازای هر زن 6.5 فرزند بود كه از سال 95 به 2 فرزند كاهش پیدا كرده است.
محمدجواد محمودی افزود: بررسی طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده در مجلس بعنوان راهبرد ملی مطرح شده كه از سال 1390 در كمیسیون های مجلس مانده و هنوز تصویب نشده است.
او گفت: این كاهش باروری بی سابقه است. اگر افراد صفر تا 15 سال كم شود و كمتر از 25 درصد باشد روند جمعیت به سمت سالخوردگی می رود كه البته میانگین سنی نیز نشانه این است كه جمعیت كشور به سمت سالخوردگی و سالمندی پیش می رود.
در سال 65 نرخ رشد جمعیت 3 و 9 دهم درصد بود كه الان به 1 و 24 صدم درصد رسیده است.
او افزود: كاهش نرخ باروری و افزایش سالمندی كشور را به سرعت به سمت پیرشدن می برد.
از سال 80 به بعد ما با افزایش زاد و ولد مواجه شدیم كه این به دلیل به ازدواج رسیدن دهه شصتی ها بود كه باز رو به كاهش است.
تعداد تولد ها باز از سال 94 نیز كاهش یافت كه امسال نیز 170 هزار تولد كم شده است.
رئیس كمیته سیاست‌های جمعیتی شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره سالمندی فعال گفت: وقتی شرایط برای سالمندان به گونه ای باشد كه بتوانند از عهده امورات زندگی بربیایند سالمند فعال می گویند.
او افزود: ما به دنبال افزایش جمعیت نیستیم بلكه به دنبال بهبود ساختار موزون جمعیت مولد هستیم . هرچه تعداد بازنشسته ها افزایش یابد جمعیت در سن كار را كاهش می دهد بنابراین ساختار مسن نمی تواند مشابه ساختار جوان به اقتصاد جامعه كمك كند.
در كشور باید برای افراد بالای 60 سال برنامه ریزی ها به گونه ای باشد كه بتوانند از عهده امور برآیند.
محمودی در ادامه درباره نتیجه جمعیت پیر با اقتصاد گفت: رابطه درامد سرانه با جمعیت در هیچ كشور دنیا مستقیم نیست. تاثیر سالخوردگی با اقتصاد نرخ وابستگی را افزایش می دهد. هرچه سالمندان بیشتر باشد هزینه های بهداشتی و درمانی نیز افزایش می یابد. از همه مهمتر این است كه با افزایش جمعیت سالمندان رویه اقتصاد كشور تغییر می كند.
مسعود عالمی استاد دانشگاه دیگر مهمان برنامه درباره سالخوردگی و پیر شدن جمعیت گفت: ما در بازه زمانی ای هستیم كه بسیار اهمیت دارد و زمان زیادی برای جوان سازی جمعیت نداریم. در قانون تنظیم خانواده كه در سال 72 تصویب شد هنوز ماده هایی از این قانون وجود دارد كه می توان اقداماتی درباره جمعیت انجام داد.
قانون تسهیل ازدواج تصویب شده اما اجرا نمی شود. برای نظام وظیفه قانون داریم كه به سرباز وظیفه باید حداقل حقوق داده شود كه در صورت اجرا می تواند به ازدواج سربازان كمك كند.
او افزود: در برخی موارد تسهیلات تشویقی برای افزایش جمعیت داده نمی شود در برخی موارد هم كه تسهیلات وجود دارد اجرا نمی شود به طور كلی در برخی موارد ضعف قانون و در برخی موارد ضعف در اجرا وجود دارد.
وی گفت: درباره آینده سالمندی در سازمان ملل جمع بندی و اجماع وجود دارد. این تصور وجود دارد هرچقدر جمعیت بیشتر باشد وضعیت اقتصادی كشورها بدتر می شود اما طبق آمار 180 كشور دنیا در این مورد رابطه ای وجود ندارد چراكه جمعیت موجب فقر نمی شود بلكه سیاست های اقتصادی است كه موجب فقر در كشور می شود.
طبق نظریه های قدیمی افزایش جمعیت موجب فقر می شود این درحالی است كه اكنون نظریه ها فرق كرده و دانشمندان معتقدند افزایش جمعیت نه تنها موجب فقر نمی شود بلكه موجب افزایش مواد غذایی نیز می شود.
او گفت: جمعیت یكی از فاكتورهای تقویت اقتصاد است اما اتخاذ سیاست ها مهمتر است كه این در دنیا متناسب با هم پیش می رود.
اگر منتظر درست شدن اقتصاد بمانیم فرصت جوان سازی از بین می رود و وقتی فرصت جوان سازی از بین برود مشكلی بر سایر مشكلات افزوده می شود بنابراین مشكل بیكاری و مسكن و تولید با كاهش جمعیت نتیجه نمی دهد. جمعیت یكی از مسائل همه كشورهاست و راه حل های خود را دارد.
او افزود: در یك جمع بندی می توان گفت كه تسهیل ازدواج و درمان ناباروری به افزایش جمعیت كمك خواهد كرد.
علی اكبر محزون مدیركل دفتر جمعیت مركز آمار هم گفت: در سرشماری 95 جمعیتی بالغ بر 80 میلیون نفر شمارش شده كه در سال 97 نیز از مرز 82 میلیون نفر گذشته است. ایران از نظر رشد جمعیت در بین 26 كشور دنیا سومین كشور منطقه و از نظر شاخص رشد جمعیت به 1 و 24 صدم درصد رشد رسیده كه روند رشد جمعیت از اهمیت بالایی برخوردار است.
او افزود: از سال 65 به بعد رشد جمعیت كاهش یافت و اكنون این رشد جمعیت با یك روند نزولی به این عدد رسیده اما در كنار تعداد و شاخص رشد ساختار سنی از اهمیت زیادی برخوردار است.
شاخص های جمعیت نشان می دهد كه متوسط تعداد افراد خانوارها در كشور طبق آخرین سرشماری به 3 و 3 دهم درصد در هر خانواده رسیده كه روند كاهش جمعیت در خانواده را نشان می دهد. كوچك شدن خانوارها نیز بی ارتباط با كاهش نرخ باروری و فرزندآوری نیست. كم شدن تعداد فرزند در خانواده، تعداد زوج ها و ازدواج را نیز كاهش می دهد كه جمعیت كشور رو به سالمندی و سالخوردگی می رود.

محزون در ادامه درباره دغدغه های حوزه جمعیتی گفت: برای اینكه بتوانم جایگزینی لازم در جمعیت را داشته باشیم و بتوانیم توازن در جمعیت را ایجاد كنیم نیاز به سیاست های لازم داریم.

او افزود: رشد اقتصادی بر اساس تغییرات ساختار جمعیتی در جهان مطرح می شود بنابراین نسبت جمعیت مصرف كننده و تولید كننده در اقتصاد مهم است. در كشور ما میانگین سالمند ترین استان ها نشان می دهد كه جمعیت سالمند این استان ها بالای 60 سال است بنابراین بهتر است متناسب با ساختار جمعیتی پیش برویم.