ایران با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی توانسته است از كشوری فرمانبردار و سرسپرده غرب به یكی از قدرتهای تأثیر گذار منطقه و جهان تبدیل شود
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ یك روزنامه نگار مصری با اشاره به دستاوردهای انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران و پیشرفتها و موفقیتهای به دست آمده در عرصه های مختلف به خصوص سیاسی و اقتصادی و نظامی و علمی و موفقیتهای منطقه ای و بین المللی و نیز با اشاره به مشكلات و چالشهای پیش رو نوشت ایران با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی توانست از كشوری فرمانبردار و سرسپرده غرب به یكی از قدرتهای تأثیر گذار منطقه و جهان تبدیل شود.
احمد عبده طرابیك روزنامه نگار مصری در مقاله ای در روزنامه اینترنتی رأی الیوم كه از لندن به روز می شود نوشت: یازدهم فوریه 2019 چهل سال از زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران می گذرد؛ انقلابی كه حادثه ای تاریخی را رقم زد و نتایج و آثار آن از مرزهای جغرافیایی ایران فراتر رفت.
انقلاب اسلامی در ایران، شوك بزرگی به بسیاری از قدرتهای منطقه و جهان وارد آورد و این شوك باعث شد آن قدرتها با هدف خشكاندن انقلاب در ریشه، دست به جنگهای نظامی و اقتصادی مستقیم بزنند
انقلاب اسلامی، تغییر بزرگی را نه تنها در داخل ایران، بلكه در دو صحنه منطقه و بین المللی نیز به یك میزان به وجود آورد.
انقلاب اسلامی، تغییرات ریشه ای را در پایه و ساختار نظام ایران به وجود آورد به گونه ای كه این انقلاب، هویت كاملا متفاوتی با آنچه كه در دوران شاه وجود داشت، به ایران داد؛ شاه نظامی بی دین و طرفدار غرب را در ایران به وجود آورده بود اما انقلاب اسلامی باعث شد نهادهای كشور بر اساس نمونه ای جدید از حكمرانی و مدیریت كشور ایجاد شود؛ نظامی سیاسی كه اجازه انتقال قدرت، اگرچه نه به صورت كامل و همچنین تأسیس نهادهای نمایندگی مانند «مجلس شورای اسلامی» و قوه قضائیه و نهادهای رسانه ای قدرتمندی را می دهد.
انقلاب اسلامی در ایران، شوك بزرگی به بسیاری از قدرتهای منطقه و جهان وارد آورد و این شوك باعث شد آن قدرتها با هدف خشكاندن انقلاب در ریشه، دست به جنگهای نظامی و اقتصادی مستقیم بزنند زیرا قدرتهای بین المللی در غرب، شكل گیری نظامی اسلامی را روی آوار نظامی كه برای آنها به مثابه ژاندارم سرسپرده و پایبند به همه دستوراتش بود، نمی پسندیدند؛
همانطور كه كشورهای همسایه به ویژه در كرانه دیگر خلیج فارس، این ترس را داشتند كه انقلاب اسلامی، عامل و انگیزه ای برای قیام ملتهایشان علیه نظامهای حاكمشان و در ادامه صادرات انقلاب به آنجا باشد.
قدرتهای غربی و كشورهای خلیج فارس عراق را به جنگی بی امان و سخت در همان اوایل تشكیل انقلاب اسلامی سوق دادند و كشورهای غربی به ویژه آمریكا تلاش كردند دو طرف ایرانی و عراقی را به ادامه جنگ با هدف فرسوده كردن دو طرف و سرنگون كردن انقلاب در ایران و تخریب زیرساختهای دو كشور واداشتند، بنابراین با دادن اسلحه به شكلی محرمانه به دو طرف كه بعدها با رسوایی «ایران كونترا» شناخته شد، قوانین بین الملی زیرپا گذاشته شد. در آن زمان كه كشورهای عرب حوزه خلیج فارس در كنار عراق ایستادند، ایران برای بدست آوردن سلاح به چین روی آورد و پس از آن، جنگ به مدت هشت سال به طول انجامید و دو كشور را كاملا فرسوده و خسته كرد.
جنگ هشت ساله در ناكام گذاشتن انقلاب ایران موفق نشد، بنابراین كشورهای غربی به رهبری آمریكا به اتخاذ راهبرد جدیدی علیه ایران روی آوردند: اعمال تحریمهای شدید اقتصادی علیه ایران، مسئله ای كه باعث شد ایران نیز به نوبه خود راهبردهایش را تغییر دهد به گونه ای كه تصمیم گرفت به خودش متكی شود و منابع طبیعی و انسانی خود را برای به دست آوردن خودكفایی و پاسخگویی به نیازهای مردمش رشد و توسعه دهد.
بخش كشاورزی، بیشترین بهره را از تحریمهای اقتصادی علیه ایران برد به گونه ای كه ایران توانست در زمینه حبوبات، سبزیجات و میوه به خودكفایی برسد. همچنین اقدام به توسعه محصولات كشاورزی با ارزش كرد به گونه ای كه در تولید زعفران، پسته، گردو، خرما، سیب، لیمو و پرتقال، هلو، زردآلو، طالبی، گل و داروهای گیاهی و دیگر محصولات رتبه اول جهانی را كسب كرد و در كنار آن تولید محصولات غذایی سنتی مانند گندم و برنج را توسعه داد.
راهبرد ایران در مقابله با تحریمهای اقتصادی، به راهبردی بلندپروازانه تر منجر شد به گونه ای كه با هدف تولید محصولات صنعتی با فناوری پیشرفته، بخش اعظم توانمندی های خود را به بخش صنعت اختصاص داد به ویژه پس از آنكه تحریمهای اقتصادی باعث جلوگیری از ورود فناوریهای غربی به كشور شد. توسعه فناوری در ایران بخشهای گسترده ای را شامل شد و در رأس آنها بخش صنایع جنگی و سلاح قرار دارد جایی كه ایران توانست زرادخانه تسلیحاتی پیشرفته ای را بسازد و در زمینه تولید هواپیماهای بدون سرنشین و بالگردها و زیردریایی ها و ساخت تانكها و موشكهای میان برد و دور برد، حرفی برای گفتن داشته باشد؛ مسئله ای كه باعث شد به بلند پروازی هایش در زمینه ماهواره و فضا نیز چشم بدوزد همانطور كه بخشهای تولیدات مهندسی و سخت افزار و نرم افزار را نیز ارتقا داد.
اقتصاد ایران در چهار دهه گذشته به میزان زیادی تحت تأثیر قرار گرفت و البته این برای هر كشوری كه در مراحل اولیه خود، جنگی سخت را به مدت هشت سال (1359-1367) با عراق داشته باشد و در طول چهل سال تحریمهای اقتصادی سختی را متحمل شده، كاملا طبیعی و حتمی است اما با این وجود، اقتصاد ایران توانست بسیاری از آن سختی ها و چالشها را با موفقیت پشت سر بگذارد و البته در مقابله با برخی از آنها نیز شكست خورد، به ویژه زمانی كه ارزش ریال ایران در برابر ارزهای خارجی خصوصاً دلار و یورو به شدت افت كرد اما این اتفاق تنها به ایران محدود نبود و بسیاری از اقتصادهای كشورهای منطقه نیز به دلیل سیاستها و منازعات تجاری بین آمریكا و چین و بی ثباتی در بازار جهانی نفت با چنین چالشی روبرو شد، اما ایران توانست بخش بزرگی از این بحران را با دنبال كردن سیاست اقتصادی انعطاف پذیرتری با شركای تجاری خود مانند چین، تركیه و روسیه پشت سر بگذارد به ویژه اینكه بازار ایران بر بسیاری از كالاها و تولیدات اصلی داخلی تكیه دارد.
راهبرد ایران در مقابله با تحریمهای اقتصادی، به راهبردی بلندپروازانه تر منجر شد به گونه ای كه با هدف تولید محصولات صنعتی با فناوری پیشرفته، بخش اعظم توانمندی های خود را به بخش صنعت اختصاص داد
ایستادگی و مقاومت نظام ایران كه انقلاب اسلامی آن را به وجود آورد، باعث شكل گیری سیاست خارجی برای ایران در دو سطح منطقه ای و بین المللی شد و باعث گردید حضوری گسترده در منطقه داشته باشد و به عنوان طرف اصلی در گفتگوها با طرفهای منطقه ای و قدرتهای بین المللی در بسیاری از مسائل و پرونده ها از جمله پرونده هسته ای ایران، اوضاع عراق پس از پایان اشغالگری آمریكا، بحران سوریه، پرونده یمن و نزاع عربی اسرائیلی، چه از طریق حزب الله و چه از طریق كمك به جنبشهای مقاومت فلسطینی در سرزمینهای اشغالی بویژه دو جنبش حماس و جهاد اسلامی، حضور داشته باشد. ایران توانست با آن گروه ها در كنار سوریه آنچه را كه «محور مقاومت» خوانده می شود، تشكیل دهد؛ محوری كه به لطف ایستادگی و تبدیل شدن به خنجری در پشت رژیم اشغالگر اسرائیلی، حضور خود را در میدان منطقه تقویت كرد، بنابراین مقاومت مسلحانه به برگه ای تبدیل شد كه همه روی توانایی و جایگاه آن در هر حل و فصلی حساب باز می كنند. همانطور كه دخالتش در بحران سوریه به درخواست دولت سوریه باعث شد در خط مستقیم رویارویی با اسرائیل قرار گیرد، چه به صورت مستقیم همانند این رویارویی در بلندیهای جولان اشغالی و چه به صورت غیر مستقیم از طریق حزب الله.
از طرف دیگر ایران به دلیل داشتن مرز مشترك با افغانستان و حضور پناهندگان افغانی زیادی در كشورش و روابط قوی كه با برخی طرفهای درگیری در آن دارد، نقش مهمی در این همسایه شرقی خود ایفا می كند و به طرف اصلی در هر حل و فصلی در آن كشور كه از زمان سرنگونی طالبان روی آرامش و ثبات را ندیده است، تبدیل شده است.
ایران پس از انقلاب توانست سیاست خارجی مستقلی را بدون هرگونه فشارهایی در پیش گیرد، در حالی كه پیش از انقلاب تنها مهره ای بود كه كشورهای غربی و آمریكا آن را حركت می دادند. ایران دید كه جایگاهش بین قدرتهای منطقه بر اساس توانمندیهای نظامی اش تعیین می گردد و این همان چیزی بود كه برای محقق ساختن آن تلاش كرد و به یكی از كشورهای تولید كننده اسلحه های مختلف تبدیل شد و پس از آن برای توسعه و به روز رسانی آن سلاحها تلاش كرد تا اینكه به مرحله تولید موشكهای بالستیك و دیگر سلاح های كم نظیر رسید و فراتر از آن، این سلاحها یا روشهای ساخت آن را در اختیار هم پیمانانش قرار داد.
نفوذ ایران گسترش یافت، اگرچه برخی آن را دخالت در امور داخلی دیگر كشورها می دانند اما ایران آن را بلند پروازی مشروعی می داند كه به حاكمیت دیگران دست درازی نمی كند چرا كه معتقد است دخالتهای خارجی در منطقه به ویژه از زمان اشغال عراق بیشتر شد و این دخالتهای كشورهای غربی، امنیت و منافعش را تهدید می كند و از این رو به بازیگری اصلی در بسیاری از پرونده های منطقه ای تبدیل شد و از طرف دیگر به شریكی برای كشورهای غربی در این پرونده ها مبدل شد و این مسئله در گفتگوها و مذاكات با كشورهای غربی درباره پرونده هسته ای و توجه كشورهای اروپایی به ادامه همكاری با ایران حتی پس از كنار رفتن آمریكا از توافق هسته ای با ایران به وضوح دیده شد.
ایران توانست ائتلافهای قوی با قدرتهای بزرگ بین المللی رقیب آمریكا و كشورهای غربی، به ویژه روسیه و چین ایجاد كند و پس از آن توانست به تبادل منافع با آنان اقدام كند، چه در رابطه با شكستن بندهای تحریمهای اقتصادی آمریكایی، جایی كه توانست روابط تجاری خود با چین را به عنوان بزرگترین واردكننده نفت ایران توسعه دهد و چه در رابطه با پرونده های منطقه به ویژه ائتلافش با روسیه در بحران سوریه كه در آن پیروزی منحصر به فردی را رقم زد.
با گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی، ایران توانست پایه هایی قوی را برای زیرساختهای اقتصادی خود قرار دهد، به ویژه در بخشهای مهمی چون كشاورزی، صنعت، گردشگری و استخراج معدن. این دستاوردها به شكل بزرگی روی زندگی اجتماعی و به شكل ویژه ای در بخشهای بهداشتی و آموزش نمود پیدا كرد.
البته شاید نسل انقلاب اسلامی، ثمره انقلاب خود را برداشت نكرد، اگرچه حال و روز همه نسلها در كشورهایی كه شاهد انقلاب بود نیز همین است، اما گامهایی كه جمهوری اسلامی در این چهار دهه از عمر خود برداشت، زیرساختهایی محكم و اساسی را به وجود آورد و از طریق آن توانست برای نسلهای بعد سطح زندگی بهتری را محقق سازد و ثمره آن انقلاب را در سایه كشوری كه به یكی از مهمترین قدرتهای تأثیرگذار منطقه تبدیل شد، برداشت كند. ایران پا را از این نیز فراتر گذاشت و در بسیاری از مسائل بین المللی از جمله در آفریقا و آمریكای جنوبی نیز نقش آفرینی می كند.
