بانك‌ها در صورت كافی نبودن موجودی حساب، مكلف به پرداخت وجه چك از محل موجودی سایر حساب‌های صاحب حساب به میزان مبلغ چك هستند
به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران در بخشنامه‌ای به مدیران عامل شبكه بانكی پیرو تصویب قانون اصلاح چك با مصوبه مجلس شورای اسلامی، تغییرات و اصلاحاتی را با توجه به تاكید مدیریت كل مقررات، مجوز‌های بانكی و مبارزه با پولشویی ابلاغ كرد كه اصلاحات جدید باید در سامانه‌های داخلی بانك‌های كشور لحاظ و عملیاتی شود.
»» امكان پرداخت وجه چك از محل موجودی سایر حساب‌ها
مدیریت كل اعتبارات بانك مركزی اعلام كرد كه بر اساس مفاد قانون جدید چك و دستورالعمل حساب جاری كه بانك مركزی به شبكه بانكی، در صورت كافی نبودن موجودی حساب صادركننده چك، بانك‌ها مكلف به پرداخت وجه چك از محل موجودی سایر حساب‌های صاحب حساب به ترتیب اولویت از حساب جاری، حساب قرض الحسنه پس انداز، حساب سرمایه گذاری كوتاه مدت و حساب سرمایه گذاری بلندمدت و همچنین مسدود كردن كلیه حساب‌ها و كارت‌های بانكی و هر مبلغ متعلق به صادركننده به میزان مبلغ چك هستند.
در زمینه عملیاتی كردن مفاد جدید قانون چك به منظور مسدودی حساب در صورت كافی نبودن موجودی حساب، تاكید شده كه باید مشخصات صادركنندگان چك برگشتی از سوی بانك مركزی جهت شناسایی حساب‌های ایشان و انسداد مبالغ چك‌های برگشتی از طریق بستر سامانه كاشف انجام شود كه پس از اعمال تغییرات لازم اعلام خواهد شد؛ استفاده از سامانه كاشف بر اساس پیگیری‌ها در این زمینه در دستور كار بوده و با عملیاتی سازی نسخه جدید كاشف در آینده‌ای نزدیك این مورد به سامانه تعاملی كاشف افزوده خواهد شد.
»» فرآیند رفع اثر از چك‌های برگشتی
بانك مركزی در خصوص رفع سوءاثر از چك برگشتی خاطر نشان كرده كه در صورت واریزی كسری مبلغ چك، بانك مكلف خواهد بود نسبت به رفع اثر از چك‌های برگشتی به درخواست صادر كننده چك، كسری مبلغ چك برگشتی را حداكثر به مدت یك سال تا زمان مراجعه دارنده چك در حساب جاری مربوطه نزد بانك محال علیه مسدود كند و ظرف مدت سه روز واریز مبلغ را به شیوه قابل استناد به اطلاع دارنده چك برساند؛ همچنین در صورت ارائه هر یك از مدارك موضوع بند‌های ب، ج، د، ه و یا شمول بند و، پیش از یك سال از تاریخ انسداد مبلغ چك، باید از مبلغ مسدود شده رفع انسداد به عمل آید.
بر اساس این بخشنامه، هرگاه وجه چك به علتی از علل مندرج در ماده 3 پرداخت نشود، بانك مكلف است بنا به درخواست دارنده چك فورا غیر قابل پرداخت بودن آن را در سامانه یكپارچه بانك مركزی ثبت كند و با دریافت كد رهگیری و درج آن در گواهینامه‌ای كه مشخصات چك و هویت و نشانی كامل صادركننده در آن ذكر شده باشد علت و یا علل عدم پرداخت را صریحا قید و آن را امضاء و مهر به متقاضی تسلیم كند؛ لازم به ذكر است كه به گواهینامه فاقد كد رهگیری و فاقد مُهر شخص حقوقی در مراجع قضائی و ثبتی ترتیب اثر داده نمی‌شود.
ماده 3: صادركننده چك باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذكور در بانك محال علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را كه به اعتبار آن چك صادر كرده به صورتی از بانك خارج نماید یا دستور عدم پرداخت وجه چك را بدهد و نیز نباید چك را به صورتی تنظیم نماید كه بانك به عللی از قبیل عدم مطابقت امضاء یا قلم خوردگی در متن چك یا اختلاف در مندرجات چك و امثال آن از پرداخت وجه چك خودداری نماید.
بانك مركزی در همین راستا تاكید كرده محدودیت 10 روزه موجود در سامانه‌های داخلی شبكه بانكی لغو شده و به محض صدور گواهی نامه عدم پرداخت، باید اطلاعات چك برگشتی به سامانه‌های چك‌های برگشتی بانك مركزی ارسال شود. همچنین محدودیتی كه تا امروز در سیستم بانكی مبنی بر ارسال اطلاعات چك‌هایی كه صرفا به دلیل كسر یا فقدان موجودی برگشت می‌شوند، لغو شده و علاوه بر علت فوق، اطلاعات همه گواهی‌نامه‌های عدم پرداخت صادره باید در سامانه‌های بانك مركزی ثبت شود كه بر همین اساس از تاریخ 1398/2/15 (15 اردیبهشت) استفاده از فیلد كد پستی جهت درج كد‌های مربوط به علل برگشت چك در سامانه‌های بانك مركزی ضروری خواهد بود.
این بانك اعلام كرده كه شناسه چك برگشتی كه در سامانه‌های چك برگشتی بانك مركزی تولید می‌شود، همان كد رهگیری بوده و بانك واگذارنده باید تمهیدات لازم را برای درج شناسه یاد شده بر روی گواهینامه عدم پرداخت صادره تحت عنوان كد رهگیری اتخاذ كند و بانك موظف است حداكثر ظرف 6 ماه نسبت به درج كد رهگیری بر روی گواهی نامه عدم پرداخت به صورت سیستمی اقدام كند.
مدیریت كل اعتبارات بانك مركزی خاطر نشان كرده به استناد تبصره یك ماده 5 مكرر، چنانچه صدور گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت طبق ماده 14 قانون صدور چك و تبصره‌های آن باشد، سوءاثر محسوب نمی‌شود:
اطلاعات چك‌های برگشتی موضوع ماده فوق الذكر باید همانند گذشته به سامانه چك‌های برگشتی بانك مركزی ارسال شود؛ بر همین اساس پس از درج اطلاعات با كد اختصاص یافته برای علت برگشت چك موضوع ماده 14 قانون، اطلاعات مذكور در پاسخ استعلام نمایش داده نخواهد شد.
به منظور اجرای مفاد قانون فوق در خصوص چك‌های مشمول ماده 14 قاون كه پیش از این در سامانه به ثبت رسیده است، كد مربوطه باید در فیلد كد پستی فرم اصلاحی در سامانه ارسال شود.
بانك مركزی در تبصره ماده 2 ماده 5 مكرر، اطلاعات چك‌های برگشتی اشخاص حقوقی در سابقه امضا كنندگان آن‌ها نمایش داده خواهد شد و بر همین اساس ضروری است همچون گذشته اطلاعات امضا كنندگان چك‌های برگشتی به صورت منظم در سامانه چك‌های برگشتی بانك مركزی ثبت شود.
