خروج از NPT می‌تواند كشورهای هسته‌ای را به زانو درآورد

نماینده پیشین ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: شخصا معتقدم تصمیم به خروج از NPT در صورت بازگشت تحریم‌های بین‌المللی از سوی شورای امنیت تصمیم خوبی است و حتی در موارد دیگری هم كه كشور با خطراتی مواجه شده است، این تصمیم می‌توانست اجرا شود.

دكتر محمد صادق آیت‌اللهی نماینده پیشین ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با ایسنا درباره نامه‌ رییس‌جمهوری كشورمان به كشورهای 1+4 مبنی بر اینكه اگر تحریم های شورای امنیت درباره ایران بازگردد ایران گزینه خروج از NPT را در دستور كار قرار می‌دهد؟ گفت: خارج شدن از NPT در متن معاهده پیش‌بینی شده است و اگر شرایط خروج از این معاهده تحقق پیدا كند خروج از آن به معنای تخلف از NPT یا در هم شكستن این معاهده نیست. البته بعضی از معاهدات و قراردادهای بین‌المللی شرایط خاصی برای خروج ندارند و هر كس نخواست هر چند كه تخلف هم باشد می‌تواند از آن خارج شود اما این مساله در NPT پیش‌بینی شده است. بر اساس ماده 10 این معاهده در صورتی كه یك عضو امضاكننده NPT تشخیص دهد منافع عالیه كشورش در معرض خطر قرار گرفته می‌تواند از این معاهده با اعلام به سازمان ملل متحد خارج شود.

وی با بیان این‌كه بعد از انقلاب اسلامی تا الان موارد زیادی بوده است كه منافع عالیه كشور به خطر افتاده است اما ملت ایران صبوری كرده است و در برابر مشكلات به وجود آمده مقاومت كرده است افزود: فشارها به ایران طی سال‌های گذشته آنقدر زیاد و غیرقابل تحمل بوده است كه اگر فقط كمی از آنها برای كشورهای اروپایی اتفاق می‌افتاد قالب تهی می‌كردند اما ایران دوام آورده است با این حال این به معنای آن نیست كه تا همیشه این روند برقرار است.

این كارشناس مسایل هسته‌ای گفت: در زمان جنگ تحمیلی منافع عالیه ایران از جمله در حمله شیمیایی صدام حسین به ایران در خطر جدی قرار گرفت و یا حملات ناجوانمردانه‌ای كه انجام می‌شد و هشت سال جنگ را به ایران تحمیل كرد و بعدا نیز مشخص شد كه كشورهای غربی و اروپایی از حملات صدام حمایت كرده و اساسا با سلاح‌هایی كه آنها در اختیار صدام گذاشتند مردم ایران شهید شدند و این مسایل می‌توانست مصداق استدلال‌ ایران برای خروج از NPT باشد با این حال تصمیم كشور در آن مقطع این نبود.

نماینده پیشین ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به تصمیم احتمالی ایران برای خروج از NPT اظهار كرد: این مساله یعنی ایران در خطر قرار گرفتن منافع عالیه‌اش را در آینده محتمل می‌داند و از این رو به كشورهای عضو برجام هشدار می‌دهد. اساسا از زمان بازگشت تحریم‌های آمریكا منافع عالیه اقتصادی و سیاسی كشور به خطر افتاده است اما چون این تحریم‌ها تدریجی اجرا شد و از سویی مردم ایران نیز در برابر آنها مقاومت كردند مقداری شرایط قابل تحمل بوده است اما برای ملت ایران تحمیل این سطح از فشارهای سیاسی و اقتصادی و امنیتی از سوی یك كشور قلدر قابل پذیرش نیست.

آیت‌اللهی خاطرنشان كرد: شخصا از تصمیم دولت برای خروج از NPT در صورت بازگشت تحریم‌های بین‌المللی استقبال می‌كنم. به نظرم نامه رییس‌جمهور یك اهرم فشار قوی است كه می‌تواند پنج كشور دارای سلاح هسته‌ای را كه اتفاقا پنج كشور دارای حق وتو در شورای امنیت هستند تحت الشعاع قرار دهد. آنها این اهرم فشار را دوست ندارند چرا كه روح NPT بر این اساس است كه كشورهایی كه سلاح هسته‌ای ندارند مهار شوند و سراغ این نوع سلاح‌ها نروند در حالی كه برخلاف NPT آنها هم‌چنان برتری نظامی را در سطح سلاح‌های اتمی برای خود حفظ كرده‌اند. طبعا كشورهای دارای سلاح هسته‌ای (كلوب هسته‌ای) نگرانند كه NPT در هم بریزد و شكست آن آغاز شود. اگر كشوری مثل ایران كه توان بالقوه هسته‌ای دارد از این پیمان خارج شود طبیعی است بعد از آن كشورهای دیگر به این فكر می‌افتند و این تلنگر مهمی است كه اهداف طراحی شده در اوایل دهه 70 میلادی در این معاهده را متزلزل می‌كند.

وی ادامه داد: در حقیقت فرو ریختن NPT شروعی است برای زیر سوال رفتن بسیاری از اهرم‌های فشاری كه این كشورها در سطح بین‌المللی در اختیار دارند از جمله حق وتو در شورای امنیت و شورای حكام كه دیگر معنا نخواهد داشت. شاید این كشورها در اقتصاد و تكنولوژی قوی باشند اما از دست دادن این بعد از قدرت‌شان ضربه محكمی به آنها خواهد بود.

نماینده پیشین ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خاطرنشان كرد: تبعیض نهفته در نفس NPT كه كشورها را به دارا و ندار تقسیم می‌كند رنج آور است و برای آنها حفظ این مساله مهم است و اگر كشوری و عضوی به آن تلنگری بزند و در عرصه هسته‌ای توانمند هم باشد برایشان خیلی سنگین خواهد بود. به طور حتم این كشورها از واكنش احتمالی ایران در رابطه با خروج از NPT نگران هستند هر چند در سطح سیاسی و بین‌المللی این مساله را نشان ندهند.

وی با اشاره به واكنش كشورهای هسته‌ای به تصمیم احتمالی ایران برای خروج از NPT در صورت بازگرداندن تحریم‌های بین المللی علیه ایران گفت: ایران برای خودش تصمیم می‌گیرد و كسی نمی‌تواند در تصمیمات آن مداخله كند حتی كشورهای چین و روسیه از این امر مستثنی نیستند. این كشورها در جایگاهی نیستند كه به ایران بگویند در NPT بماند یا نماند یا خویشتنداری كند. ایران مدت‌هاست كه نسبت به اقدامات آنها و سكوت این كشورها هشدار می‌دهد و مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

آیت‌اللهی ادامه داد: بر اساس بند 4 NPT باید كشورهای عضو و كشورهای دارای سلاح هسته‌ای برای بهره‌مندی دیگر اعضا از منافع انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز همكاری كنند و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یكی از عمده‌ترین وظایفش گسترش این همكاری‌هاست متاسفانه چهره‌ای كه از آژانس به دلیل فشار كلوب هسته‌ای منعكس شده است صرفا چهره‌ بازرسی‌ها و نظارت‌ها بر فعالیت‌های هسته‌ای كشورهاست اما از وظایف مهم آژانس گسترش همكاری‌های صلح‌جویانه هسته‌ای است.

این كارشناس مسایل هسته‌ای تصریح كرد: خروج از NPT با خارج شدن از آژانس متفاوت است و نباید این دو با هم اشتباه گرفته شود. NPT و آژانس دو مقوله جدا از هم هستند اما در ارتباط تنگاتنك با هم. آژانس سازمان و تشكیلاتی بین‌ المللی است كه اغلب كشورهای دنیا عضو آن هستند و بعد از این‌كه NPT نوشته شد طبق یكی از بندهای این معاهده تاسیس شد تا وظیفه نظارت و بازرسی و توسعه همكاری‌های صلح جویانه هسته‌ای را انجام دهد. آژانس یك تشكیلات دائمی است و از موفق‌ترین و موثرترین تشكیلات بین‌المللی به لحاظ فنی و حقوقی است و كشورهای كلوب هسته‌ای بر روی آن تمركز دارند.

وی افزود: ایران می‌تواند از NPT خارج شود اما عضویتش در آژانس را حفظ كند. اساسا خروج از آژانس به ضرر ماست چرا كه نباید تریبون آژانس را برای بیان مواضع‌مان از دست دهیم. ما از NPT خارج می‌شویم چرا كه منافع عالیه ما در خطر قرار گرفته است و دیگر سودی برای ما ندارد و این حرف حق و درست است و فشاری حقوقی، سیاسی و بین‌المللی است كه می‌تواند كشورهای داری حق وتو و هسته‌ای را به زانو درآورد.

انتهای پیام