نحوه فعالیت مدارس استثنایی در سال تحصیلی جدید

به گزارش رادیو پیام به نقل از «تابناك» سازمان آموزش و پرورش استثنایی كشور، بر اساس اساسنامه سال 1370، هفت گروه كودكان با آسیب بینایی، آسیب شنوایی، آسیب جسمی –حركتی، ناتوانی‌های ذهنی، مشكلات ویژه یادگیری، طیف اوتیسم و چندمعلولیتی‌ها را تحت پوشش قرار می دهد.

در حال حاضر حدود 82 هزار دانش آموز استثنایی در 1600 مدرسه خاص مشغول به تحصیل هستند و 70 هزار نفر نیز در مدارس عادی درس یا مدارس پذیرا و تحت عنوان طرح تلفیقی فراگیر درس می‌خوانند. در این طرح دانش آموزان آسیب دیدگی شنوایی، بینایی و یا جسمی دارند ولی از ضریب هوشی خوبی برخوردار هستند تحت پوشش مدارس عادی قرار می‌گیرند.

بیشترین آمار دانش آموزان استثنایی مربوط به ناتوانان ذهنی است. 60 هزار و 170 دانش آموز كم‌توان ذهنی، 8051 دانش آموز چندمعلولیتی، 5671 آسیب دیده شنوایی، 2524 دانش آموز در طیف اوتیسم، 2156 دانش آموز آسیب دیده بینایی و 1970 دانش آموز آسیب دیده جسمی حركتی مشغول شناسایی شده و مشغول به تحصیل هستند.

تداوم آموزش در مدارس استثنایی در ایام تعطیلی مدارس
مدارس كشور از اسفند 98 تعطیل شدند؛ رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی كشور درباره اقدامات این سازمان در ایام تعطیلی مدارس گفت: ما به فضای كرونا پرتاب شدیم و هیچ كس آمادگی مقابله با شرایط كرونایی را نداشت؛ در حالی كه اول مهر آتی دیگر نمی‌توانیم چنین ادعایی كنیم و باید سناریوهای مختلفی برای آموزش داشته باشیم كه در دست انجام است.

وی افزود: چه باید می كردیم؟ اولین كاری كه انجام شد آغاز فعالیت مدرسه تلویزیونی بود، سپس مدارس با خلاقیت‌هایی كه داشتند از طریق فضای مجازی آموزش را ادامه دادند و همچنین در این ایام 320 هزارساعت فعالیت آموزشی منزل محور و فرد به فرد انجام شده است. همچنین 10 هزار گروه مجازی با 22 هزار معلم در 22 هزار مدرسه تشكیل شده است. پایگاه جامع مدرسه مجازی را ایجاد كردیم و كار در 13 استان انجام شد و برای سال تحصیلی جدید در هر استان یك پایگاه جامع خواهیم داشت.

حسینی با اشاره به طراحی شش استودیو برای نابینایان، ناشنوایان، اوتیسم و غیره گفت: 1800 محتوا تولید و جمع آوری شده كه بعد از بررسی این محتوا آنها را در یك پایگاه گنجانده و در معرض استفاده عموم قرار می‌دهیم. كانال ویژه آموزش و پرورش استثنایی در شبكه شاد ایجاد شده و تا چند روز آینده كانال ویژه محتوای آموزش و پرورش استثنایی نیز در شبكه شاد راه اندازی می‌شود.

عدم دسترسی 40 درصد دانش آموزان استثنایی به آموزش های مجازی
وی همچنین به تولید نرم افزار آموزش موبایلی برای تمام پایه های تحصیلی نیز اشاره و درباره مشكلات عدم دسترسی خانواده‌ها به آموزش مجازی اظهار كرد: حدود 40 درصد دانش آموزان استثنایی به آموزش های مجازی دسترسی نداشتند. برای جبران این كاستی اقداماتی چون آموزش تلویزیونی و تهیه درسنامه ها و آموزش حضوری در مناطق دوردست انجام شد. اكنون نیز قصد داریم خیران را پای كار بیاوریم و راهبردهایی در حال انجام است تا دسترسی والدین به ابزارهای هوشمند افزایش یابد.

حسینی تاكید كرد: در ایام كرونا آموزش و پرورش استثنایی كمتر از آموزش و پرورش عادی كار نكرده است. نواقصی هم در كار بوده كه طبیعی است و اولیاء مهمترین ارزیابان هستند كه باید از آنها بازخورد گرفت.

وی درباره برخی محرومیت‌ها از آموزش در ایام كرونا گفت: درصد كمی از دانش آموزان با نیازهای ویژه، از پوشش خدمات ما دور بوده اند. فرم‌هایی برای مدارس ارسال شده تا میزان استفاده‌ از شبكه شاد و دیگر روش‌ها را ارزیابی و تدابیری برای جبران برخی عقب ماندگی‌ها از اول مهر برای این دانش آموزان بكار بگیریم.

شرایط و نحوه فعالیت مدارس استثنایی در سال تحصیلی جدید
در شیوه نامه بازگشایی مدارس در سال تحصیلی 1400-1399 كه اخیرا از سوی وزیر آموزش و پرورش ابلاغ شده آمده است كه یكی از ویژگی های سال تحصیلی جدید در جهان و كشور مان، نگرانی از شیوع بیماری كووید 19 است و اظهار نظرها حاكی از ضرورت برنامه ریزی برای وضعیت های متغیر است.

با توجه به شرایط حاضر و با درنظر گرفتن فرض های متفاوت، لازم است اقدامات متناسب در وضعیت های سه گانه (سفید-زرد-قرمز) را پیش بینی و برای اجرای آن آماده شویم.

ملاحظات اجرایی برای بازگشایی مدارس استثنایی

1- ضرورت توجه به تفاوت های فردی و مهارت های یادگیری دانش آموزان

2- تدوین برنامه آموزش هفتگی متناسب با روزهای حضور دانش آموزان در مدرسه و گروه های مختلف استثنایی با اولویت بندی
دروس در آموزش حضوری

3- مدیران مدارس استثنایی موظف هستند قبل از شروع سال تحصیلی وضعیت دانش آموزان را در هر یك از شرایط زیر مشخص كرده و در برنامه ریزی، تصمیم گیری و ارائه خدمات آموزشی، توان بخشی و مشاوره ای به دانش آموزان از آن بهره مند شوند :

- شناسایی دانش آموزان دارای بیماری های خاص و زمینه ای، مشكلات شدید رفتاری، معلول جسمی-حركی شدید و اختلال طیف اتیسم با كم توانی ذهنی

- شناسایی دانش آموزان دارای والدین كم سواد

- شناسایی دانش آموزان فاقد وسیله ارتباطی هوشمند

- شناسایی دانش آموزانی كه قادر به یادگیری آموزش های مجازی نمی باشند و والدین نیز نمی توانند در این خصوص
كمك كنند.

- شناسایی دانش آموزانی كه در استفاده از فضای آموزش مجازی برای یادگیری مشكلی ندارند. (باسوادی والدین یا توانایی دانش آموز)

4- به منظور افزایش كیفیت آموزش در تقسیم روزها بین نو آموزان و دانش آموزان تفكیك پایه ها در كلاس های چند پایه مد نظر
قرار گیرد.

5- با توجه به محدودیت زمان آموزش حضوری، تقسیم روزها، بر اساس سطح یادگیری نوآموزان و دانش آموزان و موضوعات
درسی صورت گیرد

6- به منظور افزایش كیفیت فرایند آموزش در شرایط حاضر، در صورت امكان معلمان با نوآموزان و دانش آموزان پایه ای كه در
سال گذشته به تدریس مشغول بوده اند ادامه فعالیت آنان در سال جدید با همان گروه سازماندهی شوند.

7- با توجه به اینكه اكثریت دانش آموزان با نیازهای ویژه برای رفت و آمد از سرویس استفاده می كنند با ضرورت تعدیل ظرفیت
استفاده از وسیله نقلیه و رعایت پروتكل های بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی در زمان تدارك سرویس پیش بینی های لازم
صورت گیرد.

8- نحوه ساماندهی دانش آموزان خوابگاهی مدارس شبانه روزی استثنایی متعاقبا ارسال می شود.

9- از محتواهای آموزشی پایگاه آموزش مجازی سازمان آموزش و پرورش استثنایی كشور و كانال محتوای آموزش سامانه شاد
در جهت تسهیل و تسریع در آموزش استفاده شود.

10- در ابتدای سال تحصیلی، قبل از شروع آموزش، نو آموزان و دانش آموزان مورد ارزیابی قرار گرفته و ضمن تعیین سطح، معلم
با پیش بینی آموزش های ترمیمی، فرایند یادگیری را كامل كند.

11- تمامی كاركنان آموزش و پرورش استثنایی طبق دستورالعمل ها و ضوابط وزارت متبوع موظف به حضور و ارائه خدمت در مدارس هستند.

نحوه فعالیت مدارس استثنایی در سال تحصیلی جدید
خدمات ویژه آموزشی، توان بخشی و مشاوره ای
خدمات توان بخشی در دوره های پیش دبستان و ابتدایی:

1) ارائه خدمات توان بخشی انفرادی به نوآموزان و دانش آموزان با نیازهای ویژه حاضر در مدرسه

2) برگزاری جلسات آموزشی یا پیش نیاز فعالیت های توان بخشی و ارائه راهبردهای لازم به والدین جهت اجرا در منزل به صورت غیر حضوری

3) ارجاع برخی نوآموزان و دانش آموزان در وضعیت زرد به مراكز توان بخشی خارج از مدرسه جهت دریافت خدمات در مدارس فاقد نیروی توان بخشی

4) تهیه كلیپ و فیلم های آموزشی توسط نیروهای توان بخشی و ارایه در سامانه شاد

مشاوره و راهنمایی خانواده در دوره های پیش دبستانی، ابتدایی و متوسطه:

1) برگزاری جلسات آموزش خانواده به روش مجازی

2) برگزاری جلسات توجیهی برای اعضای انجمن اولیا و مربیان مدرسه به صورت مجازی

3) شناسایی نوآموزان و دانش آموزان نیازمند به خدمات مشاوره و مددكاری و اجرای برنامه های مشاوره ای برای آنان با توجه به شرایط آموزش حضوری و غیر حضوری

4) تهیه و تدوین بروشور، جزوات، فیلم های آموزشی و ... به منظور آشنایی خانواده ها و نوآموزان با خدمات راهنمایی، مشاوره و ارایه به اولیا به صورت غیر حضوری

5) ارائه محتواهای مشاوره و راهنمای خانواده نوآموزان و دانش آموزان با نیازهای ویژه در سامانه شاد

6) ارائه خدمات راهنمایی و مشاوره خانواده به والدین به صورت غیر حضوری و بسته آموزشی و تلفنی