گرم شدن كره زمین و ظهور عفونت‌های قارچی نوپدیدپژوهشگران دانشگاه علوم پزشكی شیراز با انجام مطالعه‌ای نقش احتمالی گرم شدن كره‌زمین در بیماری‌زا شدن قارچ «كاندیدا اوریس» را مورد بررسی قرار دادند.
به گزارش رادیو پیام به نقل از ایسنا، «كاندیدا اوریس»؛ یك گونه مخمری نوظهور است كه برای اولین‌بار در سال 2009 از عفونت گوش خارجی یك بیمار در ژاپن جداسازی و گزارش شد. این مخمر نسبت به اغلب داروهای ضد قارچی موجود، مقاومت نشان می‌دهد. از این‌رو از عوامل عفونی تهدیدكننده برای انسان است و عفونت‌های این مخمر در سال‌های اخیر رشد زیادی داشته است.
نكته قابل توجه در مورد این عفونت، بروز به نسبت همزمان و مستقل آن در كشورها و قاره‌های مختلف است. بررسی‌ها نشان داده كه اگرچه آن‌ها شبیه به یكدیگر هستند و از یك جد ژنتیكی مشتق شده‌اند، با این حال گونه‌های هر قاره سیر تكاملی مستقلی داشته‌اند.
قارچ‌های بیماری‌زای انسانی، اقلیتی بسیار كوچك از تعداد بی‌شمار گونه‌های قارچی موجود در طبیعت هستند. جانوران خون‌گرم به ویژه پستانداران به دلیل دمای به نسبت بالاتر بدن در برابر عفونت‌های قارچی مقاوم هستند و تعداد محدودی از قارچ‌ها قادر به رشد و تكثیر در دماهای بالایی مثل 37 درجه هستند.
یكی از فرضیه‌هایی كه در خصوص شیوع این عوامل بیماری‌زای قارچی مطرح می‌شود، ارتباط آن با تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی است. در این فرضیه عنوان می‌شود كه گرمایش جهانی موجب شده كه اختلاف دمای محافظت‌كننده بدن پستانداران و موجودات پیرامون آن‌ها از بین برود.
با توجه به نكات مطرح‌شده؛ حسین خدادادی و محمد نقی‌زاده؛ پژوهشگران گروه انگل‌شناسی و قارچ‌شناسی پزشكی دانشگاه علوم پزشكی شیراز به همراه دیگر همكارانشان، با انجام پژوهشی تحمل حرارت اكتسابی كاندیدا اوریس و تغییرات دمایی محیطی آن‌ها را مورد بررسی قرار دادند.
این مطالعه خردادماه تا آذرماه 1398 در دانشگاه علوم پزشكی شیراز انجام شد. در این مطالعه 32 گونه كاندیدا اوریس و 106 گونه متعلق به جنس‌های مختلف مخمر دیگر كه با كاندیدا اوریس خویشاوندی ژنتیكی داشتند، بررسی شدند. سپس میزان حساسیت به دما و دماهایی كه هر یك از این گونه‌ها قادر به تحمل و رشد بودند، با یكدیگر مقایسه شدند.
یافته‌های این مطالعه نشان داد كه گونه‌های كاندیدا اوریس قادر به تحمل دمای بالاتر از بدن پستانداران هستند. بررسی میزان قرابت ژنتیكی و فاصله جغرافیایی بین گونه‌های بررسی‌شده نشان‌دهنده و تقویت‌كننده احتمال كسب ویژگی تحمل دمایی برای هر یك از دودمان‌ها به طور مستقل و تحت یك فشار مشترك خارجی مثل گرمایش زمین است.
احتمالا كاندیدا اوریس تا پیش از اینكه از عفونت‌های انسانی جدا شود، در برخی زیست‌بوم‌ها مثل تالاب‌ها و مرداب‌ها وجود داشته است و به صورت ساپروفیت از گیاهان مرده تغذیه می‌كرده است. به نظر می‌رسد دودمان‌های مقاوم به حرارت این قارچ پس از تغییرات گرمایشی زمین به وجود آمده‌اند و نسبت به حرارت و شوری آب تحمل بیشتری پیدا كرده‌اند. همچنین نقش پرندگان به عنوان واسطه‌ای در انتقال آن به انسان محتمل است.
پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: «مهمترین هشدار بروز شبه اپیدمی‌های كاندیدا اوریس به انسان این است كه محیط‌زیست، اكوسیستم‌ها و تعامل انسان‌ها با آن‌ها نیاز به برخوردهای محتاطانه بیشتر و همچنین نظارت بیشتری دارند. باید در نظر داشت كه گونه‌های قارچی متعدد غیربیماری‌زای دیگری با پتانسیل بیماری‌زا شدن برای انسان در محیط‌زیست وجود دارند. اثرات مستقیم و غیرمستقیم تغییرات اقلیمی بر روی مسیرهای تكاملی گونه‌های متنوع قارچی و همچنین بر جمعیت در حال افزایش تصاعدی جامعه بشری نیاز به مطالعات و بررسی‌های بیشتری دارد. گسترش مناطق جغرافیایی آلوده به گونه‌های قارچی بیماری‌زایی كه ذاتا قدرت تحمل حرارتی دارند و یا اكتساب صفات جدید بیماری‌زایی توسط گونه‌های قارچی غیربیماری‌زای مقاوم به حرارت، می‌تواند قرن 21 میلادی را به دوره‌ای برای شیوع عفونت‌های قارچی جانوری یا گیاهی نوپدید تبدیل كند».
یافته‌های این مطالعه احتمال بروز عفونت‌های كاندیدا اوریس بر اثر تغییرات آب و هوایی را مطرح می‌كند ولی بنا به گفته پژوهشگران این مطالعه نقش سایر عوامل در گسترش این عفونت‌ها نیاز به بررسی بیشتری دارد.
نتایج این مطالعه دی ماه سال جاری به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «تغییرات اقلیمی و بروز عفونت‌های قارچی نوپدید» در مجله دانشكده پزشكی دانشگاه علوم پزشكی تهران منتشر شده است.
