نبود استراتژی؛ چالش اصلی رشد اقتصادی پایدار

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، خوش چهره در برنامه تیتر امشب شبكه خبر افزود: بعد از جنگ همه روی رشد اقتصادی تاكید داشتند.
یكی از خطاهای استراتژیك نظام برنامه ریزی این بوده است كه بدون اینكه درك صحیی از محیط داشته باشیم برنامه ریزی كرده ایم.
وی گفت: در مقاطعی نرخ رشد اقتصادی ما منفی بود یكی از دلایل این است كه سطحی نگری می كنیم و درك صحیحی نداریم، عدد گذاری ها نیز دقیق نبوده است.
خوش چهره افزود: استراتژی مجموعه ای از سیاست ها، برنامه ها و روش هاست كه برای رسیدن به هدف تنظیم می شود. دولت اصلاحات استراتژی صنعتی را تبیین كرد و بعد اینكه صادرات گرا شویم. در آن زمان بنده به همراه چند استاد به رئیس جمهور نامه دادیم كه استراتژی درست نیست و اشكال دارد كه رئیس جمهور نیز پذیرفت.

خوش چهره در ادامه با بیان اینكه اشكال عمده ما این است كه استراتژی درست و جامعی نداریم، گفت: سیاست صنعتی شدن داشته اما استراتژی جامع نداشته ایم.
وی گفت: نرخ رشد اقتصادی شاخص و معیاری است برای درست برنامه ریزی كردن كه اگر تحقق پیدا كند مشخص می شود كه برنامه ریزی ها درست بوده است.
او افزود: به درصد تغییرات نرخ رشد اقتصادی می گوییم اما عملا انحرافات معنی دار داریم. ممكن است نرخ رشد اقتصادی را بدست بیاوریم اما زمانی كه نتوانیم به آن استمرار ببخشیم و آن را حفظ كنیم؛ نرخ رشد غیر واقعی بوده است. رشد مستمر و پایدار اقتصادی بسیار مهم است.

وی افزود: درآمد ملی است كه به رفاه ملی و بهبود سطح جامعه می رسد، اگر درآمد ملی ریشه در تولید ملی داشته باشد به اقتصاد پایدار می رسیم اگر غیر از این باشد اقتصاد پایداری خود را از دست می دهد. دولت درآمدش از مالیات است بنابراین سعی میكند تولید ناخالص ملی را حفظ كند. اشتغال ریشه در تولید ناخالص ملی دارد پس باید درآمد از طریق خام فروشی را متوقف كنیم بنابراین رشد پایدار و درآمد ملی پایدار موقعی است كه ریشه در تولید ناخالص ملی داشته باشد.

وی گفت: یكی از دلایل خطای ما این است كه تناسبات دیده نشده است. در سند چشم انداز در بیست سال گفتیم كه می خواهیم بین 24 كشور اول شویم آن موقع تركیه و عربستان از ما جلوتر بودند، هدف ما این بود كه از رقبایی چون تركیه و عربستان جلوتر رویم اما از آن سال تاكنون نه تنها نتوانستیم فاصله را با تركیه كمتر كنیم بلكه بیشتر هم فاصله گرفتیم و عقب افتادیم، وی گفت: برای اینكه فاصله را با رقبا كم كنیم باید قابلیت های فعلی اقتصاد خود را هم نگاه كنیم.

خوش چهره در ادامه درباره اشكالات نرخ رشد اقتصادی گفت: برای نرخ رشد اقتصادی درصد تغییرات تعیین می كنیم كه عدد گذاری بسیار مهم است اگر عدد 8 را در نظر می گیریم باید بدانیم كه نرخ رشد را از یك مدل انتخاب می كنند كه موانع كم است، ما فكر می كنیم هرچه سرمایه گذاری بیشتر باشد نرخ رشد بالاتر خواهد بود كه در اصل اینگونه نیست بلكه باید به تنگناها نگاه كرد.

شقاقی استاد دانشگاه و دیگر مهمان برنامه با اشاره به اینكه اقتصاد ایران با بیماری تحت عنوان بیمار هلندی درست از سال 53 كه قیمت نفت از یك دلار به 11 دلار رسید درگیر شده است گفت: به دنبال این بیماری عجیب تورم دهه 50 از 5 درصد به 25 درصد سال 56 رسید كه این روند با ركود و تورم تا به امروز ادامه دارد.
او افزود: واقعیت این است كه اقتصاد ایران برای رفع این موارد از اقدامات سرپایی و موقت بهره برده و عملا به دنبال درمان قطعی برای آن نبوده است.

شقاقی گفت: تا كنون 5 استراتژی برای اقتصاد ایران تعریف شده كه متاسفانه با روی كار آمدن هر دولتی آن استراتژی ها كنار گذاشته شد تا بعد از سالها در كشور شاهد عدم وجود استراتژی صنعتی در كشور باشیم، حال آنكه كشور نیازمند تولید و سرمایه گذاری هستیم.
این استاد دانشگاه افزود: متاسفانه نگاه تولید در اقتصاد كشورمان به بازار داخل دوخته شده است.
او با اشاره به انواع استراتژی بازار گفت: گروه نخست معتقد به استراتژی تولید برای بازار داخل است، استراتژی دوم استراتژی بازار با هدف صادرات به بازار های خارجی و در نهایت حضور بنگاه های تولید در زنجیره تولید جهانی است كه اروپای شرقی این نوع از استراتژی را دنبال می كند به این معنا كه تولید برای برندهای معروف با هدف اشتغال زایی، صورت می گیرد.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینكه اقتصاد ایران در همان فاز اول فریز شده است گفت: متاسفانه به دلیل فقدان توسعه صنعتی نگاه اقتصادی كشور به بازارهای خارجی و صادرات معطوف نشد و از سوی دیگر تجربه تولید برای برند های معروف هم در كارنامه اقتصادی كشور وجود نداشت لذا ما در همان فاز نخست متوقف شدم.

شقاقی با اشاره به كاهش درآمدهای نفتی و تاثیر 40 درصد آن بر كوچك تر شدن اقتصاد كشور گفت: ماجرا سرریز شدن موجودی انبارها به دلیل عدم تعادل در عرضه و تقاضا بود كه نتیجه ای جز مازاد عرضه در بازار به همراه كاهش توان مالی مردم نداشت.
این استاد دانشگاه با بیان اینكه اقتصاد ایران ظرفیت های بی نظیری دارد، گفت: سرمایه انسانی خوبی در اختیار داریم، به لحاظ سرانه دانشجو بعد از آمریكا و در رده دوم قرار گرفته ایم، به لحاظ معدن، گردشگری و غیره نیز رده های مشابهی را در اختیار داریم همین امور موجب شد تا در برنامه ششم و با اتكا به پتانسیل های داخلی رشد 8 درصد را برای اقتصاد كشور پیش بینی كنیم.

شقاقی افزود: برآوردها نشان می داد ایران 1404 باید به سرانه تولید 2000 میلیارد دلار برسد، این درحالیست كه تركیه و عربستان هم برنامه توسعه اقتصادی برای خود تعریف و آنها رشد اقتصادی 6 و 7 درصدی را هدف گذاری كرده اند، ما در افق 20 ساله 1404 به این نتیجه رسیدیم كه اگر می خواهیم قدرت اول منطقه باشیم باید به رشد اقتصادی 8 درصدی برسیم تا تركیه و عربستان را پشت سر بگذاریم. این مبنای اصلی ما از سال 1384 تا 1404 بوده است.

او با اشاره به دو رشد اقتصادی منفی در سالهای 91 و 92 كه به دلیل تحریم ها گریبان گیر اقتصاد شد تا جایی كه اقتصاد كشور را تا 40 درصد كوچكتر كرد افزود: آمارها رشد اقتصادی سال 95 را 12.5 درصد نشان می دهند كه از این آمار سهم اصلی متعلق به نفت است، عددی معادل 9.5 درصد از 12.5 درصد، كه رشد 3 درصدی مابقی مربوط به بخش های صنعت، كشاورزی و خدمات است، آماری كه دیگر تكرار نمی شود به این ترتیب سال 96 سال اقتصاد واقعی ایران است، حال سوال این است كه آیا در سال 96 شاهد رشد پایدار در اقتصاد كشور هستیم؟ و دولت چه كار باید می كرد و باید بكند؟

این استاد دانشگاه با بیان اینكه بخش خدمات در دنیا، بخش بزرگی برای رشد اقتصادی به حساب می آید، افزود: آمارها نشان می دهند كه در حوزه رقابت پذیری روند اقتصادی ایران نه تنها رشد نكرده بلكه نزول یافته زیرا رشد اقتصادی ایران در سال 2010، عدد 69 بود كه در سال 2017 به 76 نزول یافته است.
او در ادامه گفت: در اقتصاد ایران مشكلات بنیادینی فراروی تولیدكنندگان وجود دارد لذا تا این مشكلات رفع نشوند اشتغال زایی هم ممكن نخواهد بود.