آغاز اجرای توافق ایران و چین

آغاز اجرای توافق ایران و چین
وزیر امور خارجه كشورمان :
شتاب قطار همكاری تهران- پكن با اجرای سند راهبردی 25 ساله
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه كشورمان در پایان دیدارهای تفصیلی با وزیر خارجه چین گفت: « توافق كردیم كه دو طرف اجرایی شدن و شروع عملیاتی شدن توافق همكاری‌های راهبردی و جامع 25 ساله دو كشور را اعلام كنیم.»
به گزارش «ایسنا»، حسین امیرعبداللهیان افزود: «در این سفر همزمان با گفت‌وگوها در چین مقدماتی را فراهم كرده بودیم كه بتوانیم امروز را روز شروع اجرای توافق جامع همكاری‌های راهبردی دو كشور اعلام كنیم.» وی تاكید كرد: «از جمله دیگر موارد در دستور كار برای عملیاتی كردن قرارداد 25 ساله و موضوعات مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی، حامل پیام كتبی جناب آقای دكتر رئیسی، رئیس‌جمهور محترم به جناب آقای شی، رئیس‌جمهور چین بودیم.»
وزیر امور خارجه كشورمان در خصوص دیدار و گفت‌گوی خود با «وانگ یی» همتای چینی در توییتی به زبان كشور میزبان نوشت: در آغاز سال جدید 2022، بسیار خرسندم كه اولین سفر رسمی به عنوان وزیر امور خارجه به چین آمده‌ام. در شهر زیبای ووشی در استان جیانگسو با آقای وانگ یی، مشاور دولتی و وزیر امور خارجه چین در طیف گسترده‌ای از موضوعات از جمله برنامه همكاری‌های جامع و مشورت‌ها در مورد مذاكرات وین به اجماع مهمی دست یافتیم. امیدوارم روابط دو كشور با جهش وارد پنجاه سال دوم خود شود؛ همچنین آرزومندم بازی‌های زمستانی پكن كه در عید بهاره چینی برگزار خواهدشد، حامل نشاط و سرزندگی برای دنیا در دوران همه‌گیری كرونا باشد.
وزرای خارجه دو كشور پیش از این در حاشیه نشست سران سازمان همكاری شانگهای در دوشنبه پایتخت تاجیكستان با یكدیگر دیدار كرده‌بودند و یك بار به صورت مجازی و چند بار هم گفت‌وگوی تلفنی داشتند. وانگ یی نیز اوایل امسال برای امضای سند برنامه همكاری جامع ایران و چین به تهران آمده‌بود؛ سفری كه هفتم فرودین‌ماه به امضای این سند استراتژیك ختم شد.
امیرعبداللهیان با اشاره به بیش از هفت بار تماس‌ و دیدار خود با وزیر خارجه چین در چهار ماه گذشته، تماس‌ها و ارتباطات در سطح روسای‌جمهور دو كشور را نیز بسیار روان توصیف كرد و گفت: «در راستای منافع دو طرف و در موضوع‌های مختلف، پیشرفت‌های بسیار خوبی داشته‌ایم.»
دیدار وزرای خارجه ایران و چین
وزیر امور خارجه ایران روز جمعه با «وانگ یی» همتای چینی خود دیدار كرد و به گفت‌‌‌وگو نشست. وزیر خارجه چین در دیدار با امیرعبداللهیان ضمن اعلام آمادگی كشورش برای توسعه همكاری‌‌‌ها در حوزه تامین مالی، انرژی، بانكی و فرهنگی و ادامه حمایت از مواضع ایران در مذاكرات وین گفت: «آمریكا باید اشتباه خود در خروج از برجام را جبران كند.» به گزارش خبرگزاری فارس، در این دیدار، طرفین طیف گسترده‌‌‌ای از موضوعات سیاسی، اقتصادی، تجاری، كنسولی، فرهنگی، منطقه‌‌‌ای و همچنین بین‌المللی را مورد بررسی قرار دادند و در مورد راه‌‌‌های توسعه همكاری‌‌‌ در این زمینه‌‌‌ها گفت‌‌‌وگو كردند.
تسلیم پیام كتبی رئیسی به همتای چینی
امیرعبداللهیان در این دیدار با تبریك سال نو چینی، سلام گرم سید ابراهیم رئیسی به رئیس‌جمهور شی جین‌پینگ را ابلاغ كرد و با تسلیم پیام كتبی رئیس‌جمهور به همتای چینی، آن را پیامی مهم در آغاز كار دولت سیزدهم خواند. وی با تاكید بر حمایت ایران از سیاست چین واحد، بر آمادگی كشورمان برای توسعه همه‌جانبه روابط تاكید كرد. وزیر خارجه كشورمان با اشاره به برنامه‌‌‌های بزرگداشت پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیك دو كشور، از همكاری‌‌‌های سازنده چین در تامین بیش از 110میلیون دز واكسن قدردانی كرد. همچنین امیرعبداللهیان با اشاره به موافقت هیات دولت با گشایش سركنسولگری چین در بندرعباس، ابراز امیدواری كرد كه این امر موجب تسهیل روابط مردمی و تجاری دو كشور شود‌‌‌. وزیر خارجه كشورمان در ادامه با تشریح آخرین وضعیت همكاری‌‌‌های دو كشور در زمینه‌‌‌های مختلف، بر عزم دولت جمهوری اسلامی ایران برای اجرایی كردن تمامی توافقات زیرساختی با چین تاكید كرد. امیرعبداللهیان همكاری‌‌‌های گسترده ایران با همسایگان و كشورهای دوست در منطقه را جزو اولویت‌‌‌های سیاست خارجی دولت خواند و بر ادامه نقش سازنده جمهوری اسلامی ایران در تحولات منطقه، از جمله حفظ و تقویت امنیت انتقال انرژی تاكید كرد‌‌‌.
افق بلندمدت روابط دو كشور
وزیر خارجه چین هم در این ملاقات، ضمن تایید نظرات وزیر خارجه كشورمان كه روز گذشته در مطبوعات چین منتشر شده بود، دیدگاه‌‌‌های امیرعبداللهیان را نشان‌دهنده افق بلند روابط دو كشور عنوان كرد. وی بر آمادگی این كشور برای توسعه همكاری‌‌‌ها در حوزه تامین مالی، انرژی، بانكی و فرهنگی، به‌رغم تحریم‌‌‌های غیرقانونی علیه ملت ایران تاكید كرد. وانگ‌‌‌یی، ضمن اعلام حمایت كامل چین از مواضع منطقی ایران در قبال سیاست‌‌‌های قلدرمآبانه آمریكا در برجام، سیاست اصولی پكن را ادامه حمایت از مواضع ایران در مذاكرات وین خواند و تاكید كرد كه آمریكا باید اشتباه خود را در خروج از برجام جبران كند. طرف چینی با مهم ارزیابی كردن سند همكاری 25ساله، توافق طرفین برای آغاز اجرای این سند را رویدادی مهم و زمینه‌ساز تحول اساسی در روابط خواند. دور دوم مذاكرات طرفین در ضیافت رسمی وزیر خارجه چین كه به افتخار وزیر خارجه كشورمان ترتیب داده شده بود، برگزار شد. در این دور از مذاكرات، طرفین آخرین وضعیت مذاكرات وین و تحولات در غرب آسیا و خلیج‌فارس را مورد بررسی قرار دادند. حسین امیرعبداللهیان پیش از این در اظهاراتی درباره دستوركار مذاكراتش با وزیر خارجه چین اظهار كرده بود: ما در پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیك ایران و چین هستیم. او با بیان اینكه در چهار ماه گذشته بیش از هفت‌بار بین وزیر خارجه چین و اینجانب تماس‌‌‌ها و دیدارهایی انجام شد و در سطح روسای‌جمهور نیز تماس‌‌‌ها و ارتباطات خیلی روان انجام می‌شود، تاكید كرد: این نشانگر اهمیت و رشد و توسعه روابط دو كشور است و در دولت جدید هم با شتاب بیشتر روابط روبه‌رو هستیم.
تحلیل فارن‌‌‌پالیسی از همكاری ایران و چین
یك نشریه آمریكایی همزمان با هفته داغ دیپلماسی در چین در تحلیلی، گسترش همكاری میان ایران و چین را «تهدیدی جدی» علیه منافع محوری آمریكا، رژیم صهیونیستی و كشورهای عربی خلیج‌فارس توصیف كرده است. به گزارش خبرگزاری فارس، نشریه فارن‌‌‌پالیسی، سفر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی به چین را در راستای تعمیق «شراكت جامع راهبردی» كه سال گذشته میان دو كشور امضا شد، دانسته و نوشته است: «افزایش همكاری‌‌‌های امنیتی میان ایران و چین، تهدیدی جدی علیه منافع كلیدی امنیتی آمریكا، اسرائیل و كشورهای عربی خلیج [فارس] است.» فارن‌‌‌پالیسی نوشته است، ایران در این قرارداد از محل سرمایه‌گذاری‌‌‌های چین در زمینه انرژی و مسائل زیرساختی به میلیاردها دلار ثروت دست پیدا خواهد كرد و اثربخشی تحریم‌‌‌های آمریكا را در هم خواهد شكست. چین نیز از رهگذر تقویت روابطش با ایران، جایگاه خود را در خاورمیانه قوی‌‌‌تر و ایالات‌متحده را تضعیف خواهد كرد.

از نگاه ناظران، اشتراكات در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی باعث شده كه تهران و پكن بیش از پیش به سمت همكاری با یكدیگر جذب شوند؛ مشتركاتی از قبیل اجماع نظر بر سر بسیاری از مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، نبرد علیه كووید 19 و همكاری در پروژه‌های تولید واكسن مشترك، مقابله با تروریسم، تقابل با رویكرد قلدرمآبانه آمریكا، ترویج چندجانبه‌گرایی، همكاری سازنده در حوزه ابتكار «یك كمربند- یك جاده» و غیره.
مشتركاتی از قبیل اجماع نظر بر سر بسیاری از مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، نبرد علیه كووید 19 و همكاری در پروژه‌های تولید واكسن مشترك، مقابله با تروریسم، تقابل با رویكرد قلدرمآبانه آمریكا، ترویج چندجانبه‌گرایی، همكاری سازنده در حوزه ابتكار «یك كمربند- یك جاده»، تهران و پكن را سمت یكدیگر كشانده‌استاما همان طور كه انتظار می‌رفت، مهمترین رخداد در جریان سفر یك‌روزه وزیر امور خارجه كشورمان به چین، اجرای توافق راهبردی فی‌مابین بود؛ توافقی كه كارشناسان معتقدند تحول شگرفی را در روابط این دو كشور رقم خواهد زد.
سند برنامه همكاری‌های جامع 25 ساله ایران و چین، سندی است كه به‌منظور عملیاتی كردن بند ششم بیانیه مشترك رؤسای جمهور دو كشور در دی ماه 1394 با هدف ارتقای عملی روابط دو كشور در سطح مشاركت جامع راهبردی و فراهم كردن بستر توسعه همه‌جانبه همكاری‌های دو كشور تدوین شده‌است.
بر پایه سند منتشرشده توسط وزارت امور خارجه كشورمان، برنامه همكاری‌های جامع 25 ساله در سه بُعد سیاسی ـ راهبردی، اقتصادی و فرهنگی تنظیم و تصویب شده‌است.
بر پایه سند منتشرشده توسط وزارت امور خارجه كشورمان، برنامه همكاری‌های جامع 25 ساله در سه بُعد سیاسی ـ راهبردی، اقتصادی و فرهنگی تنظیم و تصویب شده‌است.- در بعد سیاسی ـ راهبردی، سند مورداشاره در پی تحقق اهدافی همچون: ارتقای سطح همكاری‌های مشترك در موضوعات موردنظر و در نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی است.
- در بعد اقتصادی نیز دو كشور به دنبال همكاری در حوزه‌های نفت، صنعت و معدن و حوزه‌های مرتبط با انرژی هستند. شایان‌ذكر است كه در سند مذكور بر مشاركت جمهوری اسلامی ایران در مگا پروژۀ كمربند ـ راه چین و همكاری در توسعه مناطق ویژه و آزاد از جمله در سواحل مكران تأكید شده‌است. دو كشور همچنین قصد دارند همكاری‌های مالی، بانكی، گمركی و زیرساختی و ارتباطی را با تكیه‌بر توسعه سرمایه‌گذاری و تأمین مالی پروژه‌ها گسترش دهند.
- از جمله ابعاد فرهنگی موجود در توافقنامه مورداشاره می‌توان به افزایش تبادل گردشگر و مراودات رسانه‌ای، دانشگاهی و سازمان‌های مردم‌نهاد اشاره كرد.
البته در خلال برنامه همكاری‌های جامع 25 ساله بر تقویت زیرساخت‌های دفاعی، مقابله با تروریسم و همكاری در عرصه‌های مختلف دفاعی نیز تأكید شده‌است كه این امر به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند بیانگر این موضوع باشد كه ماهیت توافق صورت پذیرفته نظامی است. به بیانی بهتر می‌توان چنین اظهار داشت كه با توجه به تاكتیكی بودن ماهیت توافقنامه تصویب‌شده، پكن و تهران سطح روابط راهبردی‌شان را از مقولات نظامی به مباحث زیرساختی، اقتصادی و مالی ـ بانكی ارتقا داده‌اند.
نظر به تعمیق روابط راهبردی تهران و پكن، طی سالیان اخیر سطح مراودات فی‌مابین از «مشاركت غیرراهبردی» به «مشاركت جامع راهبردی» ارتقا یافته‌است. در همین رابطه باید توجه داشت كه ازنظر پكن كشورهایی كه در این سطح از همكاری جای می‌گیرند، اهمیت راهبردی و اقتصادیِ ویژه‌ای را همزمان احراز كرده‌اند.
لازم به ذكر است كه علاوه بر جمهوری اسلامی ایران، اندونزی، استرالیا، آفریقای جنوبی، الجزایر، بلاروس، مجارستان، مغولستان، انگلستان، مالزی، ازبكستان، تاجیكستان، آرژانتین، ایتالیا، ونزوئلا، مصر و برزیل از جمله كشورهایی هستند كه در این سطح از همكاری با جمهوری خلق چین قرار دارند.
محور تهران- پكن علیه یكجانبه‌گرایی آمریكا و تعهدگریزی تروئیكا
سفر امیرعبداللهیان به چین همزمان بود با دور هشتم مذاكرات لغو تحریم‌ها در وین پایتخت اتریش. از آنجا كه ایران و چین دو عضو برجام‌ هستند، یكی از مسائل مهم مطرح شده در جریان این سفر به مذاكرات، رویكرد غربی‌ها و بحث تحریم‌ها اختصاص یافت.
در فضای پسابرجام، سران پكن همواره در سیاست‌های اعلانی و اعمالی از ایران حمایت كرده و در كنار تهران ایستاده‌اند. افزایش معاملات نفتی و غیرنفتی با ایران در دوره تحریم و نیز وتوی قطعنامه تحریمی ترامپ در شورای امنیت سازمان ملل از سوی نماینده پكن، رویكرد مثبت و سازنده این ستون شرقی توافق را نمایان می‌سازد.وزیر خارجه چین، ضمن اعلام حمایت كامل چین از مواضع منطقی ایران در قبال سیاست‌های قلدرمابانه آمریكا در برجام، سیاست اصولی پكن را ادامه حمایت از مواضع ایران در مذاكرات وین خواند و تأكید كرد كه آمریكا باید اشتباه خود در خروج از برجام را جبران كند.
امیرعبداللهیان نیز با بیان اینكه در موضوع مذاكرات وین برای لغو تحریم‌ها، گفت‌وگوهای مفصلی را داشتیم، تصریح كرد: نماینده چین در وین در كنار نماینده روسیه، نقش مثبتی را در حمایت از حقوق هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و در حمایت از لغو تحریم‌ها دنبال می‌كنند.
امكان‌سنجی جوسازی‌ رسانه‌های معاند در فضای كنونی
بعد از رسانه‌ای شدن خبر اجرای توافق راهبردی ایران و چین از سوی امیرعبداللهیان، احتمال آنكه بیش از پیش شاهد جوسازی‌ رسانه‌های معاند و ارائه تفاسیر غیرواقعی مخالفان داخلی و خارجی دولت از این سند استراتژیك باشیم، دور از ذهن نیست.نگاه مشترك ایران و چین از مذاكرات جاری وین گرفته تا گسترش تعاملات سیاسی- فرهنگی و اقتصادی، به مذاق دشمنان به ویژه بازیگران غربی خوش نمی‌آید؛ توافقی كه با گشایش سركنسولگری چین در بندرعباس و تسهیل روابط مردمی و تجاری دو كشور وارد فاز جدیدی خواهد شد.
غربی‌ها از یك سو به شكست ائتلاف‌سازی علیه ایران و ناكارامدی كارزار «فشار حداكثری» پی‌برده‌اند و از سوی دیگر قدرت‌یابی افزون‌تر چین و گسترش مناسبات این كشور را برنمی‌تابند و نسبت به آن هراسان هستند.
بنابراین بعد از رسانه‌ای شدن خبر اجرای توافق راهبردی ایران و چین از سوی امیرعبداللهیان، احتمال آنكه بیش از پیش شاهد جوسازی‌ رسانه‌های معاند و ارائه تفاسیر غیرواقعی مخالفان داخلی و خارجی دولت از این سند استراتژیك باشیم، دور از ذهن نیست.