رضامراد صحرایی در نشست علنی امروز (یكشنبه) مجلس شورای اسلامی درخصوص اتخاذ تدابیر لازم برای سال تحصیلی 1403 – 1404 با تأكید بر تأمین نیروی انسانی مورد نیاز، تعمیر واحد‌های آموزشی و پاسخگویی به مطالبات معوقه معلمان و اجتناب از بروز مشكلات و وضعیت سال تحصیلی گذشته، گفت: دشمن در جنگ ادراكی و شناختی پیچیده‌ای كه همزمان با جنگ اقتصادی به راه انداخته جمهوری اسلامی ایران را با دو چالش مواجه كرده است؛ ابتدا اینكه سطح انتظارات و مطالبات اجتماعی را با تمركز بر مسائل اقتصادی به شكل زائد‌الوصفی بالا برده و دائماٌ ما را با مطالبات پی در پی مواجه می‌كند و دیگر آن كه فاصله میان انتظارات و توقع مردم و توان ما برای برطرف كردن آن را به حدی كم كرده كه سعی در ناامید كردن ملت شریف ایران دارند در این رابطه راهكاری جز خدمت و تلاش بی‌وقفه برای مبارزه نداریم.

وی با بیان اینكه آموزش و پرورش در نقطه تمركز این جنگ شناختی و تركیبی قرار گرفته است، ادامه داد: در رابطه با كمبود نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش و مطالبات نیرو‌های فرهنگی و آماده‌سازی مدارس گزارشی را خدمت نمایندگان مطرح می‌كنم. آموزش و پرورش دولت سیزدهم در آغاز بدین صورت بود كه دو سال از كرونا گذشته بود و طی این سال‌ها كلاس‌های درس تعطیل و ناامیدی زائد الوصفی در جامعه و نوجوانان در حال گسترش بود. تصمیم سخت ما در این برهه زمانی و سال 1401 بازگشایی مدارس بود كه بر این تصمیم مصمم بودیم، اما جنگ شناختی و تركیبی كه به راه افتاده بود والدین و جامعه را نگران كرده بود كه با این تصمیم سلامت فرزندان به خطر می‌افتد، اما پس از كار كارشناسی متعدد در مهرماه مدارس بازگشایی شده و مهر 1401 نقطه عطفی برای روز‌های آموزش و پرورش بود. این امر همزمان شد با اتفاقات شهریورماه همان سال و جنگ شناختی دیگری كه نوك حمله آن مدارس به ویژه دبیرستان‌های دخترانه بود.

وزیر آموزش و پرورش اضافه كرد: مسمومیت‌های زنجیره‌ای كه بعد‌ها وزارت اطلاعات آن را فاش كرد و نشان داد كه یك جنگ شناختی بوده و موجب شده به طور جدی درگیر این مسئله شویم، اما ابتكار همزمان مجلس و دولت در تدوین و تصویب لایحه و قانون رتبه‌بندی یك راهبرد بسیار اثربخش برای جدا كردن صف فرهنگیان از سایرین بود. رتبه‌بندی اتفاق مهمی بود كه در مورد آن جداگانه صحبت خواهم كرد.

عضو كابینه دولت سیزدهم افزود: اسفند 1401 با یك اتفاق دیگری مواجه شدیم و آن هم كاستی‌هایی در اجرای قانون رتبه‌بندی بود كه كام معلمان را تلخ كرد، اسفند آن سال پرداخت نشدن حقوق و عدم اجرای درست رتبه‌بندی در خاطر معلمان یك نقطه تلخ ایجاد كرد كه در فروردین 1402 منجر به استعفای وزیر آموزش و پرورش شد لذا بنده در حالی این وزارتخانه را تحویل گرفتم كه با سه نقطه بحرانی مواجه بودم.

صحرایی در رابطه با وضعیت دانش‌آموزان كشور آماری را ارائه كرد و افزود: از سال 1392 تا سال 1402 جمعیت دانش‌آموزی بیش از 3 میلیون و 600 هزار نفر اضافه شده و همزمان با اوج افزایش دانش‌آموزی در سال‌هایی بود كه بنده توفیق خدمت داشتم و این قله به تدریج رو به پایین خواهد آمد.

وی در ادامه با اشاره به علل نامناسب بودن وضعیت نیروی انسانی در آموزش و پرورش خاطر نشان كرد: در اكثر سال‌های قبل از دولت سیزدهم تعداد بازنشستگان از تعداد جذب شدگان بیشتر بوده و این در حالی بوده كه تعداد دانش آموزان نیز 3 میلیون و 600 هزار نفر افزایش پیدا كرده بود، تمام این موارد را در كنار تغییرات جمعیتی و مسائل مهاجرتی درون كشور بگذارید كه در برخی از نقاط همزمان ما را با چالش كمبود یا مازاد مواجه می‌كرد، تعداد بازنشستگان در فاصله سال‌های 92 تا 1402، 468 هزار نفر بوده حال آن كه جذب ما 345 هزار نفر كه به معنی كسری زیاد است.

وزیر آموزش و پرورش عنوان كرد: در رابطه با وضعیت نیرو‌های خدماتی نیز كه از جمله دغدغه‌های نمایندگان مجلس نیز به شمار می‌رود از سال 1392 حدود 79 هزار نیروی خدماتی داشتیم كه به تدریج رو به افول نهاده و امروز به حدود 51 هزار نیروی خدماتی رسیده است كه با توجه به افزایش جمعیت دانش آموزان و مدارس نیاز ما بیش از 80 هزار نفر است، دلیل اینكه نیروی خدماتی كاهش یافته نیز در ادامه به صورت مشخص بیان می‌كنم.

عضو كابینه دولت سیزدهم با اشاره به وضعیت نیروی انسانی و پیش‌بینی وزارت آموزش و پرورش اظهار كرد: 176 هزار و 731 معلم كسری قطعی سال 1403 بوده كه در 29 مهر ماه 1402 آن را به سازمان اداری استخدامی اعلام كردم البته كه نیاز‌های ما بیش از این است و فرض می‌كردیم كه معادل 112 هزار نفر را از طریق حق‌التدریسی جذب كنیم و معادل 12 هزار معلم را از طریق تدریس مدیران و عوامل اجرایی و برخی از كاركنان وزارت آموزش و پرورش جبران كنیم، كسری ما ناشی از خروج بیش از ورود ما است.

صحرایی در نموداری كه در دست داشت به وضعیت تربیت معلم در سال‌های مختلف كشور اشاره كرد و گفت: این نمودار وضعیت تربیت معلم را از قبل انقلاب تا زمان احداث دانشگاه فرهنگیان را نشان می‌دهد كه قله این نمودار در سال 1372 قرار داشته كه 304 هزار دانش آموز و دانشجو معلم در مراكز تربیت معلم و دانشسرا‌ها جذب شده‌اند، در آن زمان ما بیش از 500 مركز تربیت مدرس داشتیم، اما در فاصله سال‌های 83 تا سال 90 جذب دانشجو معلم در كشور به صفر می‌رسد با اینكه دانشگاه فرهنگیان تأسیس می‌شود. در هنگام تأسیس این دانشگاه با جذب بیش از 23 هزار معلم بوده كه در پایان دوره 4 ساله اول یعنی حدود سال 95 این جذب به زیر 4 هزار نفر می‌رسد. قله سال 72 امروز در معرض بازنشستگی است و معلمانی كه امروز باید به كار بگیریم معلمانی هستند كه باید در سال‌های 97، 98 و 1400 جذب و به كارگیری می‌شدند. این وضعیت توسط وزیر وقت آموزش و پرورش آقای بطحایی گزارش شده و امروز در اختیار شما قرار گرفته است. وی در مهر 97 اعلام می‌كند كه 80 هزار كسری قطعی معلم دارد و در جای دیگری در همان زمان‌ها می‌گوید كه حداقل 350 هزار معلم كسری داریم، اما رئیس منابع انسانی آموزش و پرورش در 20 اردیبهشت ماه 1400 نیز عنوان می‌كند كه برای آغاز مهر همان سال 200 هزار معلم كسری داریم و سونامی معلمان بازنشسته را اعلام می‌كند، حال ببینید كه چگونه این سونامی رخ نداد و دلیل آن این بود كه رتبه‌بندی معلمان 31 شهریور ماه آن سال آغاز شد و معلمانی كه در سن بازنشستگی قرار داشتند برای دو سال سن بازنشستگی خود را به تعویق انداختند و در آغاز مهر 1402 این اتفاق رخ داد و در سال گذشته نیز با چالش نیروی انسانی كمتری مواجه بودیم.

وی افزود: از آبان سال 1402 یك اتفاق وضعیت در وزارت آموزش و پرورش تشكیل دادیم كه در آن به صورت هفتگی وضعیت نیروی انسانی كشور را مطالعه می‌كردیم و با همكاری سازمان اداری استخدامی توانستیم مجوز جذب 72 هزار نفر را برای امسال بگیریم. این حجم از استخدام در تاریخ كشور از طریق آزمون‌های استخدامی بی‌سابقه است و امروز كه در خدمت شما هستم نتیجه آزمون آموزگاری در همین هفته اعلام خواهد شد، حال كه نتایج آزمون آموزگاری 30 شهریور اعلام شد و آزمون دبیری در مرحله تكمیل بوده در حالی كه سال گذشته 11 مرداد آزمون برگزار شد. دستورالعمل و شیوه ساماندهی را به گونه‌ای اصلاح كردیم كه تا می‌توانیم تمركز را بر جذب نیروی انسانی برای كلاس‌های درسی بگذاریم و برخی از محدودیت‌هایی كه در سال‌های گذشته در ساماندهی ایجاد شده بود همه آنها را برداشته و یك بسته تشویقی برای نگهداشت بازنشستگان و ضریب اشتغال مثبت معلمان طراحی كردیم كه در دولت بوده و در صورت تصویب در مهر امسال دیگر مشكلی نخواهیم داشت.

وزیر آموزش و پرورش افزود: دستور نقل و انتقالات را به نفع شهر‌ها و مناطقی كه كمبود معلم دارند اصلاح كردیم و مسئله نیرو‌های خرید خدمات را با توافق با سازمان اداری استخدامی به تعداد آنها ردیف استخدامی گرفته و در استخدام آنها را در اولویت قرار دادیم و برای جذب دانشجو معلمان ورودی‌های 99 و 1400 در 6 استانی كه بیشترین مشكل را داشتند برنامه‌ریزی كردیم لذا در بخش نیروی انسانی تنها یك چالش مانده كه نیازمند كمك مجلس هستیم و آن این است كه مطابق قانون شرایط بازنشستگی اجباری دیگر آموزش و پرورش امكان نگهداشت نیرو را ندارد و آن هم یعنی 30 سال سابقه و 60 سال سن و یا 35 سال سابقه و 65 سال سن؛ لذا از سازمان اداری استخدامی استعلام گرفتیم كه آیا می‌توانیم افرادی كه به سابقه رسیده‌اند، اما به شرط سن در آموزش و پرورش نگه داریم كه رسما اعلام كرده است بله و سال گذشته نیز به دلیل تبصره قانون 1402 كه شرط رضایت افراد را گذاشته بود نتوانستیم از آن استفاده كردیم، اما امسال امیدواریم با بسته تشویقی آن را اجرایی كنیم.

وزیر آموزش و پرورش گفت: سهم بودجه آموزش و پرورش از بودجه كشور متاسفانه در یك دهه اخیر كم و كمتر شد كما اینكه در سال 91، 9.9 درصد در سال 1401 به دلیل رتبه بندی به 12.9 درصد رسید كه 10.1 بودجه كشور است. همچنین میانگین بودجه جهانی 15.5 درصد است.

وی تصریح كرد: در كنار كسری مزمن وزارت آموزش و پرورش تقریبا در 20 سال گذشته دائما بودجه این وزارتخانه با كسری بسته شده است و میانگین 20 درصد عملكرد آموزش و پرورش در 20 سال اخیر از بودجه مصوب اش بیشتر بود و متاسفانه به دلیل تباین سال تحصیلی و سال مالی و همینطور اختیارات دیگری كه در بودجه وجود دارد ما دائما با كسری، بودجه خود را می‌بندیم.

این عضو كابینه دولت سیزدهم یادآور شد: در سال 1402 هم 572 هزار معلم كه رتبه بندی شده بودند از جمع 860 هزار نفر نسبت به رتبه خود اعتراض داشتند كه رتبه آن‌ها اصلاح شد و شما می‌دانید كه اصلاح رتبه‌ها فقط با دستور رئیس جمهور شهید ممكن شد وقتی كه سازمان برنامه و بودجه نسبت به عملكرد بنده اعتراض كرد ایشان فرمودند اعدلوا هو اقرب للتقوى، یادش گرامی باد.

وی افزود: اعتراض 380 هزار نفر وارد تشخیص داده شد و احكامشان اصلاح شد و این اصلاح احكام 5 همت پول می‌خواست كه از بودجه جاری باید هزینه می‌كردیم.

صحرایی تاكید كرد: سال 1402 با 10.5 همت منفی هم آغاز كرده بودیم به این دلیل كه رتبه بندی در سال 1401 با مشكلاتی مواجه بود و به لطف خداوند متعال در پایان سال گذشته به گونه‌ای خاتمه دادیم كه همه اذعان دارند كه سال 1402 و عملكرد ما در اسفند این سال توانست ادراكی كه در سال 1401 ایجاد شده بود را از بین ببرد.

وزیر آموزش و پرورش خاطرنشان كرد: مفتخرم به شما اعلام كنم در تمام این تنگنا‌ها توانستیم 47 همت مطالبات و معوقات را هم پرداخت كنیم كه بی سابقه بود و این مبلغ در حالی پرداخت شد كه ما با كسری 10.5 همت وارد سال شده بودیم و با 5 همت هم سال را پیش بردیم.

وی افزود: هم اكنون 73 همت كسری آموزش و پرورش و مطالبات معلمان است كه مربوط به 2 قلم است كه حدود 40 همت آن پاداش خدمت بازنشستگان سال 1402 است و 34 همت دیگر هم مطالبات پرسنلی و غیر پرسنلی سال‌های پیشین است.

صحرایی یادآور شد: احكامی كه از دیوان صادر شده بود هر چه توانستیم اجرا كردیم و از شما تقاضا دارم كه با این وضعیتی كه ما وزارتخانه را تحویل گرفته ایم در 3 نقطه بحرانی بالاترین تعداد دانش آموز، بالاترین تعداد بازنشستگی و پایین‌ترین جذب معلم یاری كنید كه سال جدید را به خوبی پیش رویم.

وزیر آموزش و پرورش تاكید كرد: هم اكنون پرداخت حق التدریس ماهانه شده است، در حالی كه در شهریور 1402 دلیل اینكه بازنشستگان نیامدند و معلمان دیگر هم استقبال نكردند كه مازاد تدریس كنند آن بود كه ما هنوز مطالبات اسفند سال 1401 را پرداخت نكرده بودیم.

وی افزود: ما با بهره گیری از منابع مالی وزارت آموزش و پرورش 25 همت از تسهیلات با سود بسیار پایین قرض الحسنه به معلمان پرداخت كردیم و تمام مطالبات خرد شامل حق التدریس و نوبت دوم مدیران پرداخت شده است. همچنین صندوق ذخیره 3.9 همت توانسته است به معلمان و بازنشستگان سود پرداخت كند، البته به معلمان پرداخت نمی‌شود و به عنوان سرمایه آن‌ها ذخیره می‌شود. از سوی دیگر بیمه معلمان در این 2 سال به طور جدی با 4 سال پیشین متفاوت شده است و همینطور میانگین حقوق معلمان در اثر رتبه بندی 26 درصد رشد كرده است. هرچند حق معلمان بیش از این است و بر اساس قانون توقع آن‌ها سزاوار است.