تهدید و برخوردهای قهرآمیز با مشتركان پرمصرف و بد مصرف چاره كار مقابله با كم‌آبی نیست، گفت: اصلاح تعرفه‌ها و دریافت بهای واقعی آب از مشتركانی كه الگوی مصرف را رعایت نمی‌كنند، راهكار مؤثرتری برای مقابله با كم‌آبی است.
«غلامرضا نبی بید هندی» در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به شرایط جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در منطقه‌ای خشك و نیمه‌خشك، افزود: آب موضوع مهمی در بخش‌های اقتصادی و امنیت اجتماعی است و كمبود آن می‌تواند در مسیر توسعه برای هر كشوری مشكل ایجاد كند.
وی یكی از چالش‌های كشورهای درحال‌توسعه نظیر ایران را تجمع زیاد جمعیت در شهرها به‌ویژه پایتخت عنوان و خاطرنشان كرد: در ایران، متمركز شدن جمعیت در شهرهایی نظیر تهران و كرج و سایر كلان‌شهرها به تشدید مشكل كم‌آبی كمك می‌كند.
نبی بید هندی گفت: میزان آب تجدیدپذیر در ایران محدود و توزیع آن در مناطق مختلف نیز متفاوت است، سهم مناطق شهری به‌ویژه تهران از منابع آب تجدیدپذیر كمتر از سایر مناطق است و برای جبران این محدودیت، باید برنامه‌ریزی مناسب‌تری جهت استحصال آب از منابع دیگری نظیر آب‌های مشترك و مرزی داشته باشیم.
این استاد دانشگاه مطالعه دوباره و به‌روزرسانی برنامه جامع آب و تقویت مسائل نظارتی در امور توسعه‌ای را از اقدام‌های لازم و ضروری برای مقابله با كم‌آبی در كشور دانست و ادامه داد: توسعه نامتوازن در كشور، نسبت جمعیت شهری و روستایی را به هم زده و تأمین آب در مراكز تجمع جمعیتی به‌ویژه در شهرهای بزرگ را با چالش روبرو كرده است.
وی با تأكید بر لزوم تقویت نظارت و راهبری در اجرای طرح‌های تأمین آب، افزود: ازنظر آماری حدود شش میلیارد مترمكعب آب شرب در مناطق شهری كشور تولید و از این میزان حدود چهار میلیارد مترمكعب به مصرف و فروش می‌رسد كه این میزان در مناطق روستایی به یك و نیم میلیارد مترمكعب تولید و یك میلیارد مترمكعب فروش آب می‌رسد و تفاوت بین تولید و فروش آب شرب نشان‌دهنده هدررفت و آب به‌حساب نیامده است.
اجرای خرید تضمینی آب
نبی بید هندی رقم 30 درصدی آب به‌حساب نیامده در مناطق شهری و 35 درصدی در مناطق روستایی را در تشدید چالش كم‌آبی بسیار مؤثر خواند و گفت: از طرفی كاهش بارندگی‌ها در سال آبی جاری و افزایش دمای هوا به گسترش دامنه و عمق كم‌آبی در تابستان جاری منجر شده است و یكی از اقدام‌هایی كه می‌تواند به مقابله با كم‌آبی در كوتاه و بلندمدت كمك كند، استفاده از آب‌های غیرمتعارف است.
به گفته وی، برای تحقق این موضوع باید در كوتاه‌مدت اتاق فكری تشكیل و موضوع مدیریت عرضه ازجمله خرید تضمینی آب از افراد علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری بر روی تولید آب از طریق نمك‌زدایی آب دریا و استحصال آب‌های غیرمتعارف مطرح شود و پیگیری این موضوع به‌ویژه در استان‌ها و شهرهای ساحلی ضروری است.
كشور پرمصرفی ازنظر مصرف آب هستیم
استاد دانشگاه تهران بیان كرد: در بلندمدت نیز باید به سمت طرح‌های مدیریت تقاضای آب حركت كنیم و در این زمینه، آب به‌حساب نیامده را تا جایی كه امكان‌پذیر است، كاهش دهیم.
وی ادامه داد: ما كشور پرمصرفی ازنظر مصرف آب هستیم و موضوع فرهنگ‌سازی باید جزو برنامه‌های بلندمدت قرار گیرد، اما باید توجه داشت كه رفتارهای قهرآمیز و تهدید مشتركان پرمصرف و بد مصرف به قطعی آب یا انشعاب چاره كار نیست.
سرانه مصرف آب در ایران سه برابر كشورهای دیگر است
نبی بید هندی سرانه مصرف آب هر فرد ایرانی را روزانه 250 لیتر اعلام و خاطرنشان كرد: این میزان دو تا سه برابر كشورهای دیگر است و مصرف بالا موضوعی نیست كه برای مصرف‌كنندگان ما امتیازی محسوب شود و یكی از راه‌هایی كه می‌تواند به كنترل مصرف منجر شود، دریافت هزینه از مشتركان به ازای تولید میزان فاضلاب است تا از این طریق مصرف‌كنندگان به كنترل مصارف خود مجاب شوند.
این استاد دانشگاه، فرهنگ‌سازی برای استفاده از تجهیزات كنترل‌كننده مصرف و حمایت دولت از سازندگان این تجهیزات را اقدامی لازم برای مقابله با كم‌آبی خواند.
وی اضافه كرد: كولرهای آبی موجود در كشور مصرف آب بالایی دارند و مصرف‌كنندگانی كه در فصل گرما ناگزیر به استفاده از این تجهیزات هستند، نباید مقصر شناخته شوند، چراكه رفع این چالش به همكاری وزارتخانه‌ها و ارگان‌های مختلف نظیر وزارتخانه‌های نیرو، راه و شهرسازی، صنعت و معدن و تجارت نیاز دارد.
دغدغه كم‌آبی
نبی بید هندی تاكید كرد: گاه احساس می‌شود دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده و مجری بیشتر از مردم به فرهنگ‌سازی نیاز دارند، چراكه وقتی ما مراكز تجمع جمعیت را در مناطقی ایجاد می‌كنیم كه دسترسی به آب دشوار است و از سویی، استانداردهای لازم برای تولید تجهیزاتی مثل كولرهای آبی را نادیده گرفته و از تولیدكنندگان برای تولید تجهیزات مناسب حمایت نمی‌كنیم، از مشتركان آب نباید انتظار بیشتری داشته باشیم.
این كارشناس حوزه آب، نگرش‌های بخشی در فرهنگ مدیریتی مسئولان را عامل بخشی از چالش‌های كم‌آبی در كشور دانست و افزود: به نظر می‌رسد دغدغه كم‌آبی هنوز برای مسئولان ما جا نیفتاده است، چراكه به‌عنوان‌مثال در شهرهای اطراف تهران نظیر دماوند و آبسرد مجوز ساخت‌وساز ویلاهای متعدد دارای استخر صادر می‌شود، درحالی‌كه آب موجود نه برای پر كردن استخر بلكه باید برای نیاز شرب شهروندان مصرف شود.
وی با بیان اینكه مردم به دلیل حجم بالای اطلاع‌رسانی‌های انجام شده، با چالش كم‌آبی آشنا شده و آن را پذیرفته‌اند، گفت: گاه مردم با مشاهده هدررفت آب در نقطه‌ای از شهر موضوع را پیگیری كرده و حتی به كسانی كه آب را برای شستشوی خودرو و یا درب مغازه و منزل خود هدر می‌دهند، اعتراض می‌كنند و این نشان می‌دهد كه موضوع كم‌آبی دغدغه بسیاری از شهروندان است اما شیوه‌های اطلاع‌رسانی باید به‌تدریج به‌گونه‌ای انجام شود كه همه حتی برای هدررفت یك قطره آب نیز دغدغه داشته و حساس باشند و در این زمینه، كودكان و دانش‌آموزان مخاطب خوبی برای فعالیت‌های اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی هستند.
