ایران حلقه تكمیلی سازمان همكاری شانگهای

با عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همكاری شانگهای حلقه ظرفیت های ژئوپلیتیكی و راهبردی این سازمان كامل تر شد؛ به گفته ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه پیوستن رسمی تهران به دلیل نقش مهم آن در اوراسیا و جهان تاثیر مثبتی بر این سازمان خواهد گذاشت.

به گزارش رادیو پیام از ایرنا، در اجلاس سران سازمان همكاری شانگهای(SCO) كه 24 و 25 شهریور در سمرقند برگزار شد روند عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در این سازمان تكمیل و همچنین تصمیم به آغاز روند پذیرش بلاروس به عضویت سازمان همكاری شانگهای گرفته شد، تفاهم نامه هایی برای اعطای وضعیت شركای گفتگو به مصر و قطر، بحرین، كویت، امارات متحده عربی، مالدیو و میانمار نیز به امضا رسید.

در این اجلاس كه ایت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز حضور داشت، به صورت رسمی، عضویت كامل ایران در سازمان شانگهای توسط رییس جمهوری ازبكستان اعلام كه با تشویق حاضران همراه شد.

ایران حلقه تكمیلی سازمان همكاری شانگهای

خانواده سازمان همكاری شانگهای شامل سه گروه دولت است: كشورهای عضو، ناظران و شركای گفتگو. برای عضویت كامل باید دو مرحله اول را طی كنید. امروزه به دلیل تصویر مثبت سازمان همكاری شانگهای و عدم جهت گیری آن علیه كشورها و سازمان های ثالث، علاقه فزاینده ای به سازمان همكاری شانگهای وجود دارد. این نشان دهنده شكل گیری یك «مركز قدرت» ژئوپلیتیكی جدید با دستوركار خلاقانه نزدیك به بسیاری از كشورهای جهان است.

رشید علی اف، دبیركل سابق سازمان همكاری شانگهای به آسیا پلاس گفت: دلایل زیادی برای جذب سازمان همكاری شانگهای وجود دارد. بسیاری از كشورها و سازمان‌های بین‌المللی، سازمان همكاری شانگهای را به‌ عنوان مركز به‌سرعت در حال تكامل دنیای چندقطبی می‌دانند كه قادر به مقاومت فعالانه در برابر خطرات جهانی و منطقه‌ای است.

وی تصریح كرد: پتانسیل كل كشورهای سازمان همكاری شانگهای نیز آشكار است كه با استفاده از منابع خود، توسعه پایدار كشورهایی را كه جمعیت آنها تقریباً نیمی از جمعیت جهان است را تضمین می كند.

افزایش وزن سازمان همكاری شانگهای در امور جهانی نیز به نفع اقتدار سازمان است، از جمله از طریق ایجاد مشاركت های قوی با سازمان ملل متحد، با ساختارهای تخصصی آن و سایر سازمان های بین المللی.

علی اف اظهار داشت: همه اینها، از جمله رویه تصمیم گیری صرفاً بر اساس اجماع، برای سایر كشورها بسیار جذاب است، زیرا مظهر نگرش جدیدی به روابط بین الملل مبتنی بر "روح شانگهای" است. با این حال، سازمان همكاری شانگهای كه نه یك بلوك نظامی-سیاسی و نه یك اتحادیه اقتصادی است، مردم را با آرمان ها و اصول خود جذب می كند.

وی افزود: نه رویارویی و نه دشمن تراشی، بلكه یك منافع مشترك برای حل مشترك مشكلات حاد زمان ما بوجود می اورد، سازمان همكاری شانگهای قدرت آن صرف نظر از اندازه، پتانسیل نظامی و اقتصادی، برابری و وحدت كشورهای عضو آن است.

«شیرعلی ریزیون»، كارشناس علوم سیاسی نیز گفت: انگیزه اصلی كشورها از گسترش همكاری با ساختارهای سازمان همكاری شانگهای و احتمال عضویت كامل در سازمان را می توان به شرح زیر ارزیابی كرد:

اول اخذ ضمانت های امنیتی و چتر مالی و اقتصادی.امروزه نظام مدرن روابط بین الملل در وضعیت عدم اطمینان و بحران قرار دارد. بنابراین، بسیاری از كشورها علاقه مند به تضمین امنیت خود و در دسترس بودن یك بالشتك اقتصادی و مالی هستند.

بنابراین، انگیزه كشورهای مذكور برای همكاری در قالب های مختلف با سازمان همكاری شانگهای و كسب عضویت در میان مدت را می توان تمایل آنها به گسترش سیاست خارجی خود در مواقع بحران و عدم اطمینان ارزیابی كرد.

ثانیاً حفظ توازن بین دولت های مخالف در همكاری با سازمان های منطقه ای. عضویت هند و پاكستان در سازمان همكاری شانگهای پدیده ای دشوار و در عین حال نادر است، زیرا هر دو كشور از زمان استقلال با یكدیگر مخالف بوده و روابط پیچیده ای دارند.

پذیرش ایران به عنوان عضو كامل سازمان همكاری شانگهای در سمرقند باعث افزایش علاقه كشورهای رقیب تهران به این سازمان می شود تا تعادل همكاری و عضویت در سازمان های منطقه ای حفظ شود. این عامل باعث افزایش توجه كشورهای عربی حوزه خلیج فارس به سازمان همكاری شانگهای خواهد شد. زیرا عضویت هند و پاكستان در سازمان همكاری شانگهای تعادل همكاری آنها را با سازمان های منطقه ای حفظ می كند. اگر ارمنستان و جمهوری آذربایجان همكاری خود را با ساختارهای سازمان همكاری شانگهای گسترش دهند و قصد دارند در میان مدت به این سازمان بپیوندند، انگیزه آنها نیز حفظ تعادل همكاری های منطقه ای است.

ایران حلقه تكمیلی سازمان همكاری شانگهای
ثالثاً تقویت مواضع كشورهای بزرگ در سازمان. سایر كشورهایی كه قصد گسترش همكاری با سازمان را دارند و می‌خواهند به عضویت آن درآیند دارای ویژگی‌های زیر هستند: جایگاه محدودی در عرصه بین‌المللی دارند، مشروعیت دولت‌هایشان زیر سوال است یا همكاری می‌كنند.

شیرعلی ریزیون تصریح كردسابقه 21 ساله سازمان همكاری شانگهای نشان می دهد خود را به عنوان یك سازمان جدی، قابل اعتماد و رقابتی در مواجهه با چالش ها و تهدیدهای جهانی تثبیت كرده است و همین روحیه به گسترش آن كمك می كند.

عبدالغانی ممدزی اف، كارشناس سیاسی هم اظهار داشت: در سال های اخیر تغییرات عمده ای در جهان رخ داده است. برتری مطلق غرب در حال از بین رفتن است، بسیاری هستند كه می خواهند نه تنها به سازمان همكاری شانگهای، بلكه به بریكس، این دو سازمان غیر غربی نیز بپیوندند.

پس از پیوستن هند و پاكستان به سازمان همكاری شانگهای، سایر كشورها نیز توجه خود را به عضویت در این سازمان جلب كردند. و از سال گذشته روال پذیرش ایران در سازمان آغاز شد. امسال در اجلاس سمرقند، ایران به عضویت كامل سازمان همكاری شانگهای درآمد. همچنین بلاروس نیز از هم اكنون اقداماتی را برای پیوستن به این سازمان آغاز كرده است.

لازم به ذكر است كه كشورها بلافاصله به این سازمان نمی پیوندند و هر كشور برای پذیرش باید سه مرحله را طی كند. در عین حال، یك محدودیت دیگر وجود دارد - كشوری كه تحت تحریم های سازمان ملل قرار دارد، حق پیوستن به سازمان همكاری شانگهای را ندارد.

ایران حلقه تكمیلی سازمان همكاری شانگهای

وی گفت: برای همه روشن است كه یك نظام دوقطبی دوباره در جهان شروع به كار خواهد كرد و كشورها نمی خواهند از این روند دور بمانند و تمایل دارند به سازمان های منطقه ای و فرامنطقه ای بپیوندند. این به آنها اجازه می دهد تا از تحریم ها و حملات مسلحانه ابرقدرت ها محافظت شوند.

سازمان همكاری شانگهای یك سازمان نظامی نیست. با این حال، تحت نظارت كشورهایی مانند چین، هند و روسیه قطعاً مزایای خاصی را برای اعضای سازمان به ارمغان می‌آورد.