سید محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در نشستی مجازی به تشریح جزییات برگزاری این رویداد پرداخت.
جشنواره سی‌ونهم فجر چگونه برگزار می‌شود؟/ احتمال داوری بدون اكران
نشست رسانه‌ای سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر، عصر امروز شنبه 15 آذرماه با حضور سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر جشنواره و مسعود نجفی مدیركل روابط عمومی سازمان سینمایی برگزار شد.
طباطبایی‌نژاد در ابتدای این نشست كه به‌صورت مجازی و با كیفیت نه‌چندان مناسب برگزار شد، ضمن گرامیداشت یاد هنرمندان درگذشته سینمای ایران به‌واسطه ابتلا به كرونا و دیگر پیشكسوتان درگذشته صحبت‌های خود را آغاز كرد.
وی افزود: به‌واسطه همه‌گیری كرونا رویدادهای سینمایی در همه دنیا با چالش‌های بسیاری همراه بود. ستاد جشنواره فجر هم مثل همه جای دنیا با این محدودیت‌ها مواجه بود و رایزنی‌های بسیاری درباره گزینه‌های پیش رو با فعالان حوزه سلامت و هنرمندان فعال سینما مطرح شد.
دبیر جشنواره ادامه داد: استحضار دارید زمانی كه بیماری كرونا در دنیا شروع شد، جشنواره‌ها به اعتبار تصمیمات‌شان رویكردهای متفاوتی داشتند. برخی شكل آنلاین رو انتخاب كردند كه در كشور ما هم جشنواره كودك و یا فیلم كوتاه تهران و سینما حقیقت بخشی به‌صورت آنلاین برگزار كردند.
طباطبایی‌نژاد ادامه داد: انتخاب بهترین گزینه برای فجر انتخاب دشواری بود. از طرفی اولویت ما حفظ سلامت و عافیت همكاران سینما بود و از سویی جشنواره فجر نقطه امید است. ما به مردم می‌گوییم در خانه بمانید. محصول مصرفی او را هنرمندان باید تولید كنند. خیلی از فیلم‌های در دست تولید، به دلیل كرونا به تعویق افتادند و برخی متوقف شدند و با چالش‌های مالی روبه‌رو شد. این شرایط همه دست به دست هم داد تا تصمیم نهایی گرفته شود.
ساده‌ترین تصمیم تعطیلی جشنواره بود
وی افزود: ساده‌ترین تصمیم برای ما تعطیلی جشنواره بود اما نمی‌دانستیم آیا این تصمیم، بهترین تصمیم هم هست یا نه؟
دبیر جشنواره فجر تأكید كرد: گفتگوهای متعدد شد و در نهایت به این جمع‌بندی رسیدیم. ما در مرحله اول جشنواره را به دلیل رعایت سلامت همكاران، فقط برای داوران بخش‌های مختلف برگزار خواهیم كرد. یعنی اگر امروز تصمیم به برگزاری اختتامیه بگیریم جشنواره هیچ اكرانی نخواهد داشت و فقط داوران فیلم‌های داوری می‌كنند و سیمرغ‌ها اهدا خواهد شد.
وی افزود: اگر در روزهای پیش رو وضعیت سلامت رو به بهبودی برود، اولین گزینه ما این است كه آثار كاندیدای هیأت داوران به عنوان فیلم‌های برگزیده برای مخاطب اهالی سینما و اصحاب رسانه و در مراحل بعد در صورت بهبود در سینماهای مردمی و با رعایت پروتكل‌ها اكران شود.
طباطبایی‌نژاد گفت: خیلی از جشنواره‌های جهانی هم كه امروز فراخوان داده‌اند شكل دقیق برگزاری را موكول به آینده كرده‌اند مثل جشنواره برلین. چاره‌ای هم جز این نیست و ما هم مثل باقی رویدادها عمل كردیم. جشنواره در موعد مقرر برگزار می‌شود و در روز 22 بهمن همه برگزیده‌ها اعلام می‌شوند. اگر تا 12 بهمن شرایط برای اكران اهالی سینما و اصحاب رسانه فراهم شد، در شكل كاملاً رعایت شده فیلم‌های برگزیده و منتخب اكران خواهد شد. اگر شرایط بهتر شد، عموم مردم هم با رعایت‌های بهداشتی می‌توانند فیلم‌ها را ببینند.
همه آثار متقاضی در بخش سودای سیمرغ داوری می‌شوند
سید محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دبیر سی و نهمین جشنواره فیلم فجر در ادامه این نشست با اشاره به ویژگی‌های این دوره جشنواره بر اساس فراخوان جشنواره به حضور فیلم‌های اول فیلمسازان در بخش سودای سیمرغ اشاره كرد و گفت: بر اساساً فراخوان هیات داوران تمام آثار واجد شرایط حضور در جشنواره، اعم از فیلم‌های حرفه‌ای و فیلم اول كارگردانان را در همه بخش‌ها مورد داوری قرار می‌دهد.
وی همچنین اظهار داشت: در این دوره هیات داوران این بخش از میان فیلم‌های مستند بلند (بالای 70 دقیقه) حاضر در چهاردهمین جشنواره فیلم مستند سینماحقیقت، یك فیلم را به عنوان اثر برگزیده معرفی خواهند كرد و همچنین هیات داوران بخش فیلم‌های كوتاه از میان فیلم‌های كوتاه حائز شرایط (3 تا 15 دقیقه) حاضر در سی و هفتمین جشنواره فیلم كوتاه تهران، یك فیلم را به عنوان اثر برگزیده معرفی خواهند كرد.
فعلاً تنها نمایش فیلم برای داوران است
دبیر جشنواره سی‌ونهم فیلم فجر در ادامه به پرسش‌های اصحاب رسانه پاسخ گفت.
بودجه جشنواره كاهش یافته و تمام تلاش ما این است كه هزینه‌ها در پایین‌ترین حد باشد. تلاش خواهیم كرد امسال جشنواره و گفت‌وگو درباره آثار سینمای ایران را از طریق صداوسیما و پلتفرم‌ها رونق دهیم تا اگر نشست خبری نداریم در برنامه‌هایی كه توسط پلتفرم‌ها تدارك دیده می‌شود درباره آثار جدید سینمای ایران گفت‌وگو كنندطباطبایی‌نژاد در این بخش درباره اصرار به برگزاری جشنواره در شرایط كرونایی گفت: جشنواره فجر آثار یكسال تولید شده سینمای ایران را در اختیار داوران قرار می‌دهد و داوران 27 سیمرغ را در بخش‌های مختلف به آثار اهدا خواهد كرد. جشنواره با حفظ اولویت سلامت سینماگران و مخاطبان برای هیات داوران برگزار می‌شود. گام دوم این است كه اگر ما بر اساس پروتكل‌ها، توانستیم فیلم‌ها را برای سینماگران و رسانه‌ها نمایش دهیم، آثار كاندیدا شده داوران را برای این طیف نمایش خواهیم داد. گام سوم این است كه از 12 بهمن با رعایت پروتكل‌ها فیلم‌ها را برای مردم هم نمایش دهیم.
وی باردیگر تأكید كرد: در حال حاضر، در گام اول و نمایش فیلم‌ها برای داوران قرار داریم.
او ادامه داد: ما می‌توانیم در یك زیست متناسب با شرایط كرونا، وضعیت معیشت و كار فرهنگی خود را امتداد دهیم. كسی نمی‌تواند بگوید كرونا چه روزی از بین خواهد رفت. مهم این است كه ما بتوانیم در این شرایط خود را وقف دهیم و بهترین گزینه را بیابیم. تعطیلی جشنواره ساده‌ترین گزینه بود و بهترین گزینه نبود. شرایط بهار هم با توجه به مصادف شدن با ماه مبارك رمضان و ایام انتخابات، برپایی جشنواره كار ساده‌ای نبود. همه این موارد را به طور دقیق مورد بررسی قرار دادیم و همه گزینه‌ها معایب و محاسنشان درج شد و علت تأخیر انتشار فراخوان جشنواره سی و نهم، مطالعه و رایزنی‌های فراوان و جمع‌آوری همه پیشنهادها بود. اكثر دوستان ما هم اتفاق نظر داشتند كه این گزینه می‌تواند منطقی‌ترین گزینه باشد.
دبیر جشنواره درباره بودجه جشنواره هم گفت: بودجه جشنواره كاهش یافته و تمام تلاش ما این است كه هزینه‌ها در پایین‌ترین حد باشد. تلاش خواهیم كرد امسال جشنواره و گفت‌وگو درباره آثار سینمای ایران را از طریق صداوسیما و پلتفرم‌ها رونق دهیم تا اگر نشست خبری نداریم در برنامه‌هایی كه توسط پلتفرم‌ها تدارك دیده می‌شود درباره آثار جدید سینمای ایران گفت‌وگو كنند.
آمار فیلم‌های متقاضی؛ بین 40 تا 50 فیلم
وی درباره تعداد آثار حاضر گفت: پیش‌بینی ما برای بخش سودای سیمرغ بین 40 تا 50 فیلم متقاضی است كه آمار دقیق آن بعد از تقاضای آثار اعلام می‌شود. براساس پروانه‌های ساخت مجموع فیلم‌ها می‌تواند بین 40 تا 50 فیلم باشد.
در بخش بعدی طباطبایی‌نژاد درباره تقلیل جشنواره به یك جشنواره دانشجویی با روش فعلی گفت: از گفت‌وگو با سینماگران به این نتیجه رسیدیم كه فیلمسازی كه از سال گذشته درگیر تولید اثرش بوده و درباره اثرش سكوت مطلق پیش می‌آید، این از نظر امید و روحیه برای اهالی سینما و فیلمسازان مناسب نیست. اینكه جشنواره محدود به اجرا درمی‌آید، خب همه ما شكوه جشنواره فیلم فجر را آرمانی می‌بینیم. این‌طور نبینیم كه شكل فعلی تحقیر جشنواره است. باید بپذیریم كه شرایط كرونایی ما را به این سمت برده. جشنواره یك چراغ پرنور بوده و ما تلاش می‌كنیم كه این چراغ خاموش نشود. این یك مدل است و باید با زیست كرونایی كنار بیاییم.
برگزاری آنلاین جشنواره فجر كاملاً منتفی است
وی درباره منتفی بودن بخش آنلاین جشنواره هم گفت: برپایی جشنواره فیلم فجر، به صورت آنلاین ممكن نیست. در این زمینه هم فكر شده بود اما این تضمین وجود ندارد فیلمی كه در سامانه‌ها به نمایش دربیاید، به سرقت نرود. این یك ریسك نامعقول برای فیلم‌های سینمایی بلند در ایران است.
دبیر جشنواره درباره نمایش فیلم برای اهالی رسانه گفت: اگر شرایط فراهم شد و به شیوه دوم رسیدیم، اهالی رسانه از 12 بهمن در برج میلاد آثار جشنواره را خواهند دید.
طباطبایی‌نژاد درباره احتمال افت اعتبار جوایز جشنواره فجر به‌واسطه برگزاری نصفه و نیمه این دوره توضیح داد: همه ما شرایط امروز جامعه را می‌دانیم. شما از میدان راه‌آهن تا تجریش می‌روید، ده‌ها مغازه تعطیل است. واقعاً این بحث نیست كه اعتبار جشنواره و جوایز آن كاسته شود. تا سال‌ها خاطرات سال كرونایی را برای كودكان خود و نسل‌های بعد تعریف خواهیم كرد. مهم این است كه تصمیم به برگزاری جشنواره گرفته‌ایم.
احتمال رسیدن فیلم اصغر فرهادی كم است
طباطبایی‌نژاد درباره سطح كیفی جشنواره امسال و نبود فیلم‌های خوب و احتمال رسیدن فیلم جدید اصغر فرهادی به این دوره از جشنواره هم توضیح داد: به علاقه‌مندان و مخاطبان قول می‌دهم سه، چهار فیلم ماندگار در این دوره خواهیم داشت و اینگونه نیست كه فیلم خوب نداشته باشیم. درباره فیلم آقای فرهادی هم بعید می‌دانم فیلم ایشان به جشنواره برسد. البته كه در هر حال حضور فیلم این كارگردان باعث افتخار ما خواهد بود.
وی درباره اعطای سیمرغ مردمی جشنواره هم گفت: ما در فراخوان هم اعلام كرده‌ایم اگر فیلم‌ها برای مردم به نمایش دربیاید، سیمرغ مردمی خواهیم داشت.
دبیر جشنواره فجر درباره بیانیه اعتراضی مستندسازان هم گفت: من چون خودم از سینمای مستند آمده‌ام بیش از هر كسی مدافع سینمای مستند هستم. جشنواره سینماحقیقت یكی از معتبرترین جشنواره‌های فیلم مستند در منطقه است و اعتبار جهانی دارد. فیلم‌های مستند ما با یك هیات انتخاب شایسته انتخاب شده‌اند. ما امسال در هیچ بخشی هیات انتخاب نداریم نه در بخش مستند، نه در بخش كوتاه، نه سودای سیمرغ نه بخش تبلیغات. منطقی نبود كه برای آثار مستند هیات انتخاب می‌گذاشتیم.
وی افزود: در روزهایی كه این تصمیم را گرفتیم به دوستان مستندساز مراجعه كردم و پرسیدم آیا مستند بلندی را می‌شناسید كه به جشنواره سینماحقیقت راه نیافته باشد و شایسته داوری در فجر باشد؟ كه پاسخ مثبت نبود. من به دوستان مستندساز عزیز حق می‌دهم كه بخواهند بهتر دیده شوند. جشنواره فیلم فجر، بالاترین جایزه سینمای ایران را به آثار مستند می‌دهد و طبیعی است به فیلمی اعطا كند كه در كورس آثار در جشنواره سینماحقیقت حاضر باشد.
دستمزد دبیر جشنواره فجر چقدر است؟
طباطبایی‌نژاد درباره دستمزد دبیران گفت: دستمزد آقای داروغه‌زاده در دوره‌های گذشته ماهی 7 میلیون تومان بوده و من هم هیچ قراردادی با جشنواره ندارم.
به لحاظ قانونی پروانه نمایش در سازمان سینمایی و معاونت نظارت برای اكران عمومی، اكران خارج از كشور و پروانه ممیزی حداقلی (نمایش در جشنواره‌ها و مراكز خاص) است كه ما در گفت‌وگو با دوستان در معاونت نظارت و ارزشیابی به این نتیجه رسیدیم فیلم‌های انتخاب شده داوران توسط معاونت نظارت برای كسب پروانه نمایش حداقلی به دست بیاورندوی درباره تركیب هیأت داوران جشنواره هم گفت: تركیب هیات داوران مجموعه‌ای از صاحبنظران سینما در بخش‌های مختلف است. تصمیم‌گیری درباره اهدای 22 جایزه در بخش سودای سیمرغ و قضاوت حدود 40 فیلم كار ساده‌ای نخواهد بود. وقتی جشنواره قرار نیست به شكل قبلی برپا شود؛ این شیوه بهترین روش ما بود. این نكته را هم بگویم قبلاً این انتقاد وجود داشت كه فیلمی شایسته حضور در جشنواره نبوده و می‌توانسته در جشنواره حاضر باشد. این شانس امسال برای همه فیلم‌ها وجود دارد كه شاید اگر هیات انتخاب وجود داشت، در این قضاوت لحاظ نمی‌شدند.
دبیر جشنواره درباره شیوه نمایش آثار برای داوران هم توضیح داد: ما در شرایط ناگزیری قرار داریم كه باید به بهترین تصمیم برسیم. من البته ناامید نیستم كه نمایش آثار برای اهالی سینما، منتقدان و اهالی رسانه اتفاق بیفتد. در حال حاضر شیوه اول شدنی‌تر است اما امیدواری من شیوه دوم است و خودم را برای این اجرا آماده كرده‌ام. آنچه امروز قول می‌دهیم و آنچه برای ما قطعی است شیوه اول است. وقتی قرار است شیوه دوم اتفاق بیفتد، درباره فیلم‌ها در تلویزیون و پلتفرم‌ها حرف زده شود، آنها فیلم‌ها را دیده‌اند اما در شیوه اول، ما به معرفی آثار خواهیم پرداخت. همیشه بین وضع مطلوب و مقدور فاصله وجود دارد اما وضع موجود، مواردی را به ما تحمیل می‌كند و باید این را بپذیریم.
طباطبایی‌نژاد ادامه داد: اگر فیلمی در كورس داوری قرار بگیرد، حتماً باید پروانه نمایش ویژه جشنواره را به دست بیاورد. به لحاظ قانونی پروانه نمایش در سازمان سینمایی و معاونت نظارت برای اكران عمومی، اكران خارج از كشور و پروانه ممیزی حداقلی (نمایش در جشنواره‌ها و مراكز خاص) است كه ما در گفت‌وگو با دوستان در معاونت نظارت و ارزشیابی به این نتیجه رسیدیم فیلم‌های انتخاب شده داوران توسط معاونت نظارت برای كسب پروانه نمایش حداقلی به دست بیاورند.
وی درباره شرایط حضور فیلم‌های موفق ایرانی به نمایش درآمده در جشنواره‌های خارجی مانند «جنایت بی‌دقت» و «دشت خاموش» در جشنواره فجر هم گفت: من دوست داشتم این آثار در جشنواره نمایش داده شود. تصمیم در نهایت بر این شد كه بهتر است جشنواره با رعایت مقررات اجرا شود و آن فیلم‌ها طبیعتاً امكان حضور در جشنواره فیلم فجر را ندارند و فقط جشنواره فیلم كودك از این روال خارج است و آثار این جشنواره می‌توانند در جشنواره فجر به نمایش گذاشته شوند.
مذاكره با وی‌اودی‌ها برای پوشش جشنواره
طباطبایی‌نژاد درباره نقش سامانه‌های وی‌اودی در پوشش جشنواره هم گفت: با سامانه نمایش درخواستی گفت‌وگوهایی را داشته‌ایم كه برنامه‌هایی متناسب با سینمای ایران و زنده‌كردن خاطرات جشنواره فیلم فجر از طریق سامانه‌ها ارائه شود. پیشنهاداتی هم برای ارائه كار مشاركتی با صداوسیما ارائه شده و این دو حوزه منافاتی با یكدیگر ندارد و مخاطبان خاص خود را دارد. هر دو حوزه می‌توانند در كنار سینمای ایران قرار بگیرند. این دو رسانه می‌توانند خلاء امسال جشنواره را پر كند. در گذشته، شور و نشاط اكران فیلم در سینماهای مردمی، حذف شده اما مخاطبانش همچنان هستند و ما سعی می‌كنیم جذابیت جشنواره حذف نشود.
دبیر جشنواره در ادامه اظهار داشت: ممكن است امسال جایزه سیمرغ زرین بهترین فیلم از نگاه ملی (جایزه سردار شهید سلیمانی) به یك فیلم مستند یا كوتاه داده شود و قرار است بر اساس فراخوان این جایزه مثل سال‌های پیش به فیلم‌های بخش سودای سیمرغ اختصاص داده نشود.
وی در بخش پایانی این نشست خبری مجازی اظهار داشت: امسال طبق روال هر ساله سیمون سیمونیان مسئول دبیرخانه جشنواره و مسعود نجفی مدیر روابط عمومی جشنواره پاسخ‌گوی مخاطبان و اهالی سینمای ایران و آماده همكاری با آنها خواهند بود.
دبیر جشنواره در پایان گفت: امیدوارم جشنواره‌ای در خور شأن سینمای ایران با توجه به شرایط برگزار كنیم امیدوارم این یكی از خاطره‌انگیزترین سال‌های جشنواره فیلم فجر باشد و سینمای ایران همچنان جان‌دار به فعالیت خود ادامه دهد.
نشست رسانه‌ای دبیر سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در حالی به پایان رسید، كه پوشش مجازی این نشست، برخلاف نشست‌های برخط پیشین سازمان سینمایی، كیفیت بسیار پایینی داشت و قطع و وصل چندباره برنامه، پوشش رسانه‌ای را با مشكلاتی همراه كرد.
