گفته میشود حذف نام مولانا مربوط به شعری در كتاب درسی و گذاشتن عنوان «شاعری» به جایش به موضوع بحثبرانگیز حذفیات و تغییرات كتابهای درسی ربطی ندارد و بر این اساس، این حذف برای اصلاح شعر جعلی منسوب به مولانا بوده است.
توضیحی درباره حذف نام مولانا از كتاب درسی
به گزارش رادیو پیام به نقل از ایسنا، علیاصغر بشیری، عضو كمپین مبارزه با نشر جعلیات در یادداشتی با عنوان «این دو بیت واقعا از مولانا نیست» در اینباره نوشته است: «در كتاب فارسی سال نهم، درس چهارم در سالهای قبل دو بیت با این متن آمده بود: «...مولانا جلالالدین گفته است:
تا توانی میگریز از یار بد/ یار بد بدتر بود از مار بد
مار بد تنها تو را بر جان زند / یار بد بر جان و بر ایمان زند» (فارسی نهم، 1397: 31)
در حالی كه دو بیت به این صورت از مولانا نیست و در چاپهای معتبر مثنوی نیامده است. دوستان و دانشورانی پیشتر در این زمینه مطالبی نوشتند (تا جایی كه اطلاع دارم، آقایان محسن احمدوندی و مهدی شعبانی) و در رسانهها و شبكههای مجازی موضوع را پیگیری كردند و در نهایت آموزش و پرورش به درستی این انتساب غلط را از كتاب درسی برداشت و در چاپ سال 1398 به بعد چنین اصلاح شد: «شاعری چنین گفته است...» (فارسی نهم، 1398: 31).
از آنجایی كه تب نقد و انتقاد بر كتابهای درسی بالا گرفته است (و بخشی هم طبیعی است؛ چرا كه در كتاب درسی نباید غلط باشد)، برخی بدون هیچ مطالعهای هر تغییری را نقد میكنند؛ حال آنكه لااقل تغییر در این یك مورد درست بوده است و شعری كه به غلط به مولانا منسوب شده بود، اصلاح شده است؛ اما اخیراً بسیاری از رسانههای معتبر و شبكههای مجازی به طور گسترده بر این قضیه پافشاری میكنند كه این شعر مولانا! از كتابهای درسی حذف شده است؛ حال آنكه این دو بیت به این صورت در مثنوی نیامده است و البته صورتهای دیگری از آن آمده كه متفاوت است.
ابیاتی كه در مثنوی آمده كه شبیه به این مضموناند بدین قرارند: در دفتر چهارم: «یار بد چون رست در تو مهر او/ هین از او بگریز و كم كن گفتوگو
بركن از بیخش كه گر سر برزند/ مر تو را و مسجدت را بركند (مثنوی چاپ موحد، جلد 2، ص 853)
و در دفتر پنجم: حق ذات پاك الله الصمد/ كه بود به مار بد از یار بد
مار بد جانی ستاند از سلیم/ یار بد آرد سوی نار مقیم (مثنوی معنوی چاپ موحد، جلد 2، ص 1166)
بحث اصلی این است كه كسانی كه در پی نقد و اصلاح هستند، باید با منابع اصلی سخنان خود را اثبات كنند. این قبیل اظهارنظرات كه در سطح بسیار بالایی هم در رسانهها منعكس شده است، یكی از پیامدهای گسترش جعلیات و یا انتسابات به شاعران و نویسندگان شناختهشده است.»