جنگلهای هیركانی تودههای جنگلی منحصر به فردی را تشكیل میدهند كه 850 كیلومتر در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر امتداد دارند. تاریخچه این جنگلهای پهن برگ به 25 تا 50 میلیون سال قبل باز میگردد كه بیشتر سطح آن پوشیده از پوشش گیاهی بوده است.
یك هزار و 817 هكتار از جنگل هیركانی به مدت 20 سال تحت حفاظت محققان دانشگاه تربیت مدرس قرار گرفته است كه به گفته آنها با تمهیدات حفاظتی علمی، نه تنها توانستهاند نسبت به حفظ تنوع زیستی این منطقه اقدام كنند، بلكه موفق به شناسایی برخی از گونههای گیاهی در این منطقه نیز شدهاند.
به گزارش ایسنا، جنگلهای هیركانی تودههای جنگلی منحصر به فردی را تشكیل میدهند كه 850 كیلومتر در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر امتداد دارند. تاریخچه این جنگلهای پهن برگ به 25 تا 50 میلیون سال قبل باز میگردد كه بیشتر سطح آن پوشیده از پوشش گیاهی بوده است.
این مناطق جنگلی باستانی در طول یخبندانهای كواترنر عقبنشینی كردند و سپس با ملایمتر شدن آب و هوا دوباره گسترش یافتند. تنوع زیستی این منطقه قابل توجه است؛ 44 درصد از گیاهان آوندی شناخته شده در ایران در منطقه هیركانی یافت میشود، در حالی كه این جنگلها تنها 7 درصد از سطح كشور را پوشش میدهند.
تا به امروز، 180 گونه پرنده و 58 گونه پستاندار، از جمله پلنگ ایرانی برای این جنگلها ثبت شده است.
تنوع زیستی فلوریستیك منطقه هیركانی با بیش از 3200 گیاه آوندی ثبت شده در سطح جهانی قابل توجه است. میزبانی بسیاری از گونههای كهن باقیمانده، در خطر انقراض و اندمیك به همراه قطع ارتباط از سایر جنگلهای دنیا، بر اهمیت زیستگاهی و اكولوژیكی آن دو چندان افزوده است. تقریباً حدود 280 گونه گیاهی اندمیك و ساب-اندمیك در جنگلهای هیركانی حضور دارند.
مدیریت جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس از سال 1382 در قالب طرح جنگلداری 10 ساله به دانشگاه تربیت مدرس واگذار و در سال 1392 نیز مجدد مدیریت آن به مدت 10 سال دوم تمدید شد. این منطقه با مساحت 1817 هكتار، دارای 24 قطعه (پارسل) مدیریتی است كه از ارتفاع حدود 150 متر از سطح دریا شروع میشود و تا ارتفاع 1700 متر امتداد دارد و از گونههای درختی اصلی آن میتوان به راش، ممرز و انجیلی اشاره كرد.
دكتر حامد یوسفزاده، دانشیار دانشكده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس و مدیر جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس در گفتوگو با ایسنا، با تاكید بر اینكه با اقدامات حمایتی اجرایی شده در این منطقه، شاهد غنی شدن حیات وحش هستیم، افزود: با نصب دوربینهای تلهای توانستیم در این منطقه ركوردهایی از حیواناتی چون "پلنگ"، "گراز"، "شوكا" و "خرس" به ثبت برسانیم.
یوسفزاده با بیان اینكه دادههای به دست آمده از دوربینهای تلهای حكایت از غنی شدن حیات وحش جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس دارد، اضافه كرد: در طی پروژه بررسی وضعیت گونههای شاخص حیات وحش جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس، با استفاده از ابزارهای نوین پایش حیات وحش و همكاری مدیریت و قرقبانهای این محدوده، از یك پلنگ بالغ تصویربرداری شد.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، خاطر نشان كرد: تیم تحقیقاتی این دانشگاه با اجرای روشهای علمی توانستند وسعت و زادآوری برخی از گونههای گیاهی را در این جنگل تحقیقاتی تقویت كنند.
یوسفزاده از شناسایی رویشگاه جدید سوسن چلچراغ خبر داد و یادآور شد: منطقه "دو هزار" تنكابن با دارا بودن رودخانه پرآب، چشمههای انبوه و جنگل انبوه در دل صخرهها و مناطق كوهستانی پر شیب، مأمن بسیاری از گونههای گیاهی دارویی بهویژه در ارتفاعات است كه متاسفانه مطالعات چندانی در مورد تنوع گیاهی و وضعیت رویشگاهی آنها گزارش نشده است.