یك عضو موسسه علوم زیست پزشكی دانشگاه برایتون تشریح كرد؛ چگونه واكسن‌های كرونا «مدرنا» و «آكسفورد» كار می‌كنند؟

چگونه واكسن‌های كرونا «مدرنا» و «آكسفورد» كار می‌كنند؟

این واكسن كه "mRNA-1273" نام دارد توسط شركت مُدرنا با كمك موسسه ملی بهداشت دولت ایالات متحده در حال تولید است. ضمن آنكه پیش از نیز واكسن دانشگاه آكسفورد نیز مراحل موفقی را تجربه كرده بود.

دكتر "سارا پیت" عضو موسسه علوم زیست پزشكی دانشگاه برایتون در گفت و گو با ایسنا درباره نحوه چگونگی كار كرد واكسن كووید 19 گفت: در حال حاضر در سطح دنیا تعداد كمی واكسن كرونا در دست تولید است كه به نظر می رسد دو مورد از این واكسن ها در فرآیند امیدبخش تولید و پیشرفت قرار دارند كه یكی از این واكسن ها توسط كمپانی بیوتكنولوژی «مدرنا» آمریكا و دیگری واكسن تایید شده توسط دانشگاه «آكسفورد» با همكاری كمپانی «آسترازنس» است.

وی ادامه داد: در هر دو مورد، تیم‌های تحقیقاتی براساس تجربیات گذشته خود در تولید واكسن، مدل های موجود را متناسب با نیازهای خاص ساخت واكسن كووید 19 تطبیق داده اند كه این امر منجر به تهیه دو واكسن با استفاده از رویكردهای مختلف شده است.

پیت با بیان اینكه روش های متقابل و تعامل بدن با ویروس كرونا به صورت كامل شناخته نشده است اما یك قسمت خاصی از ویروس وجود دارد كه ما فكر می كنیم پاسخ ایمنی محافظتی را ایجاد می كند (پروتئین های گل میخیی یا میخكوب كننده كه به سطح ویروس می چسبند) اظهار كرد: هدف دانشمندان در تولید واكسن این است كه روشی را پیدا كنند كه در آن بتوانند این پروتئین ها را به صورت ایمن در درون بدن به فرمی كه سیستم ایمنی بدن را تحریك كند، تولید كنند.

این مدرس میكروبیولوژی و علوم زیست پزشكی دانشگاه برایتون در پاسخ به این سوال كه پروتئین های گل میخ چگونه كار می كنند گفت: پروتئین گل ‌میخ در واقع همان آنتی ‌ژن یا پادگنی است كه ما می‌خواهیم به بدن بشناسانیم تا با تحریك دستگاه ایمنی، آنتی‌بادی‌ها یا پادتن‌هایی بر ضد آن تولید كند. سپس هنگامی كه ویروس واقعی وارد بدن شود، دستگاه ایمنی آماده و مسلح برای حمله به آن است كه هر دو تیم های «آكسفورد» و «مدرنا» قرار است با استفاده از تكه ای از ماده ژنتیكی ویروس این كار انجام شود.

عضو موسسه علوم زیست پزشكی دانشگاه برایتون با اشاره به اینكه ویروس ها با آلوده سازی سلول ها تولید مثل می كنند افزود: ویروس ها هنگامی كه داخل سلول قرار می گیرند، مواد ژنتیكی از خود نشان می دهند كه مانند مجموعه‌ای از دستورالعمل ها برای تهیه كپی از ویروس هستند.

پیت به نحوه عملكرد واكسن های «مدرنا» و «آكسفورد» اشاره كرد و گفت: در واكسن مدرنا، نقشه اولیه این است كه پروتئین گل میخ در چیزی به نام پیام رسان (RNA (mRNA قرار گیرد. این پیام رسان، مولكولی است كه سلول از آن برای ارائه دستورالعمل در هنگام ساخت پروتئین استفاده می كند. ایده این است كه سلول های انسانی را فریب داده و از این mRNA های اصلاح شده استفاده كنند بنابراین آنها پروتئین های گل میخ را درست مثل مواد برای اهداف خود می سازند.

وی ادامه داد: در واكسن آكسفورد، كد پروتئین گل میخ در اطلاعات ژنتیكی ویروسی كاملا متفاوت قرار می گیرد كه برای انسان بی ضرر است. هنگامی كه این ویروس تغییر یافته یا نوتركیب (كه CHAdOx1 نامیده می شود) سلول های انسان را آلوده می كند، سلول ماده ژنتیكی آن را می خواند و در نهایت پروتئین گل میخ ویروس كرونا را تولید می كند.

این عضو موسسه علوم زیست پزشكی دانشگاه برایتون با تاكید بر اینكه در هر دو مورد، مطالعات مقدماتی نشان می دهد كه پروتیئن های گل میخ تولید می شود و با استفاده از آنتی بادی ها و سلول ایمنی به نام سلول T، سیستم پاسخ ایمنی بدن را تحریك می كنند اظهار كرد: امید است كه این تركیب، ویروس كرونا را با استفاده از پروتئین های گل میخ برای اتصال به سلول ها و ورود آنها متوقف كند كه هر دو واكسن در حال آزمایش هستند تا این اتفاق را تایید كنند.

وی در پاسخ به این سوال كه كدامیك از این روش بهتر است؟ گفت: هر دو روش از نظر تئوری خوب به نظر می رسند، اما در عمل استفاده از كد ژنتیكی ویروسی روش بسیار جدیدی در ساخت واكسن است. شكل اصلی واكسن آنفلوآنزا كه در دهه 1960 تولید شده و هنوز هم به صورت گسترده استفاده می شود این است كه واكسن كل بدن انسان را از ویروس نجات می دهد و اجازه نمی دهد ویروس در سلول های انسانی رشد كند و بدن می تواند آن را تشخیص داده و به آن پاسخ دهد.

پیت با بیان اینكه قدیمی ترین روش برای توسعه واكسن های آنفلوآنزا، رشد ویروس ها در تخم مرغ است كه زمان بر است داد: از آنجایی كه ما به طور قطع نمی دانیم كه باید بر روی كدام قسمت از SARS-CoV-2 تمركز كنیم، پس شاید باید از كل ویروس مرده استفاده كنیم و به بدن اجازه دهیم كه مطابق نظر خود واكنش نشان دهد.

وی با تاكید بر اینكه مشكل اصلی این رویكرد زمان است افزود: شش ماه طول می كشد تا یك دسته واكسن آنفلوآنزا تهیه شود، زیرا ویروس باید در آزمایشگاه رشد كرده و سپس به طور كامل درمان شود تا مطمئن شویم كه آن را كاملا كشته و ایمنی برای تزریق به طور كامل صورت گیرد.

این مدرس میكروبیولوژی و علوم زیست پزشكی دانشگاه برایتون با بیان اینكه نمی توانیم برای ایجاد واكسن كووید 19 تا این مدت طولانی صبر كنیم افزود: با این حال شركت اروپایی Valneva با استفاده از این رویكرد به دنبال تهیه واكسن كووید 19 است كه ممكن است در نهایت بهترین نوع واكسن باشد اما قطعا تا اواسط سال 2021 آماده نخواهد شد.

وی درباره بهتر بودن نوتركیب یا mRNA هم به ایسنا گفت: در حالی كه تعدادی از واكسن های mRNA در برابر سرطان و برخی بیماری های عفونی تولید شده است اما تاكنون هیچ كدام در حال استفاده معمول نیستند. برخی از واكسن های نوتركیب در بازار وجود دارد كه دارای تكنولوژی های كمی پیشرفته تر هستند اما تاكنون هیچ نشانه واقعی وجود ندارد كه بخواهد عنوان كند كدام رویكرد بهتر از دیگری است.

پیت افزود: به هر حال این احتمالا یك ایده خوب است كه سعی كنیم بیش از یك نوع واكسن را ایجاد كنیم زیرا ممكن است هر كدام از آنها برای یك گروه خاص مانند افراد مسن یا كودكان بهتر كار كند زیرا آنها سیستم های ایمنی كمی متفاوت از یكدیگر را دارند ضمن آنكه تاكید داریم ما باید به همه در جهان توجه داشته باشیم. بنابراین نیاز به واكسن های زیادی داریم و قطعا داشتن چند گزینه می تواند به ما كمك كند تا در اسرع وقت، سطح حفاظت از همه افراد در هر كشوری را بالا ببریم.